واژگان كليدى:
ضمان درك، مستحق للغير، خسارات، بطلان، ثمن، مبيع.
گفتار اول
- مفهوم ضمان درك
واژه درک در کتاب های
لغت به معنای قعر شی ئ و لحوق (ضمیمه شدن یا تابع گردیدن )آمده است ولی در اصطلاح
حقوق مقصود از درک مبیع این است که مورد معامله متعلق به شخص دیگری غیر از فروشنده
درآید کلمه ی ضمان نیز در این ترکیب به معنی ((ضمان معاوضی )) است بدين مفهوم كه هرگاه مبيع از آن ديگرى باشد، فروشنده ضامن است پولى كه بابت ثمن
چنين كالايى گرفته به خريدار بازگرداند و درصورت جهل مشترى به باطل بودن معامله،
فروشنده بايد از عهده خسارات وارده به مشترى برآيد؛ چنان كه ماده (391) قانون مدنى مقرر مى
دارد در صورت مستحق للغير درآمدن كل يا بعض از مبيع، بايع بايد ثمن مبيع را مسترد دارد و
در صورت جهل مشترى به وجود فساد، بايع بايد از
عهده غرامات وارده بر مشترى نيز برآيد.
گفتار دوم
- مفاد ضمان درك
بند اول
: رابطه خريدار و فروشنده
چگونگى اين ضمان را بايد در صورتى كه مشترى از بطلان معامله مطلع بوده و موردى كه
مورد معامله را ملك بايع مى پندارد، به صورت جداگانه بررسى نمود:
1 - در صورت نخست كه مشترى از بطلان معامله آگاه بوده و مي داند ملك شخص ديگرى را
از فروشنده اي كه نمايندگى در فروش ندارد،
مى خرد اگر مالك معامله فضولى را رد نموده و
مورد معامله را از مشترى بگيرد، او تنها مى تواند آ نچه را به عنوان ثمن معامله به فروشنده پرداخته، باز پس گيرد اما چون زيانى كه مشترى در نتيجه بر هم خوردن معامله تقبل نموده به دليل اقدام
خويش و نتيجه كار نامشروع خودش مي باشد وى در اين مورد حق رجوع به فروشنده را ندارد.