آیا نظام آموزشی به افراد سهمی برای حرف زدن می‌دهد؟

غلامرضا غفاری در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی در پاسخ به این سوال که برای رواج دوباره گفت‌وگو در جامعه ایران به چه مدت زمانی نیاز است، گفت: «در تاریخ اسلام و پیشینه فرهنگی کشورمان مناظره و گفت‌وگو رواج داشته و اوج این مسئله را در آستانه انقلاب شاهد بودیم.»

وی ادامه داد: تحقق این مسئله که گفت‌وگو و مناظره باز هم در سطح گسترده در کشور و دانشگاه‌های ما صورت گیرد نیازمند زمان و حرکت تدریجی به سمت عمومیت یافتن است. فرهنگ مناظره، گفت‌وگو، تعامل، نقد و نقادی، تحمل و داشتن سعه صدر در مقابل دیدگاه‌ها و آرای رقیب یا مخالف یک شبه محقق نمی‌شود و نیاز به زمینه‌سازی‌های بیشتر و فراهم کردن فرصت‌های گفت‌وگو و نیز آموزش است.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری ضمن قدردانی از فعالیت‌های سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی در برپایی مسابقات مناظره دانشجویی، گفت: وقتی سازمانی متولی این امور می‌شود متوجه دشواری آن نیز هست و باید با سعه صدر کارها را پیش ببرد و لوازم لازم را فراهم کند.

وی به وضعیت نظام تربیتی و آموزشی کشور نیز اشاره و عنوان کرد: باید این نظام را بررسی کنیم و ببینیم آیا نظام تربیتی ــ آموزشی ما یک طرفه و از بالا به پایین است؟ آیا امکان و احترام لازم برای گفت‌وگو را ایجاد و به همه افراد سهمی برای حرف زدن می‌دهد.

غفاری ادامه داد: باید در نظام آموزشی مهارت تعامل و تحمل را همزمان آموزش دهیم و در همین راستا امکان بروز و ظهور گفت‌وگو را در جامعه فراهم کنیم که مسابقات مناظره دانشجویی و کرسی‌های آزاداندیشی عادت دیدن دیگری و شنیدن سخن متفاوت را برای دانشجویان فراهم می‌کند.

وی ادامه داد: ما دوره‌های درخشانی در عمومیت یافتن مناظره و گفت‌وگو در کشور داشته‌ایم. تاریخ علم و رشد علمی نیز گواه بر این است که افول‌های علمی ــ اجتماعی زمانی رخ داده که گفت‌و‌گوها قطع شده و دیگر میدانی برای جولان اندیشه وجود نداشته اما در جایی که میدان تحرک فراهم بوده و آرای مختلف مطرح می‌شد شاهد رشد علم و تمدن سازی هستیم. یعنی دوره تمدن سازی دوران‌هایی بوده که امکان گفت‌وگوی علمی فراهم شده است.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در پاسخ به این سؤال که در بدبینانه‌ترین حالت ممکن چه قدر زمان لازم است که به سطح مناسبی از رواج گفت‌و‌گو در جامعه برسیم؟ گفت: به میزان فعالیت‌های ما بستگی دارد و اینکه چه اندازه میدان را برای شنیدن آرای مخالف آماده کرده و زمینه رشد خودمان فراهم کنیم. البته در ترویج و عمومیت یافتن گفت وگو نباید به هیچ قله‌ای اکتفا کرد بلکه باید به جایی برسیم که با رواج گفت وگو سهمی را در اندیشه و دانش بشری پیدا کنیم.

وی حیات اجتماعی و فرهنگی هر فرد خاصه دانشجویان را وابسته به قدرت و توانمندی آنها در عرصه گفت وگو دانست و خاطرنشان کرد: مهارت گفت وگو مانند هر مهارت دیگری فرصت فراگیری و تمرین نیاز دارد. اکنون چند میلیون دانشجو داریم اما از این تعداد دو هزار و 308 دانشجو در هفتمین دوره مسابقات مناظره دانشجویان ایران شرکت کردند. همین تعداد نیز فرصت و توان تأثیرگذاری بر جامعه و دانشگاه ها را دارند.

غفاری آموختن کارگروهی در سطح نظری و عملی، مواجهه با تفکرات مختلف و تلاش برای دستیابی به خرد جمعی، مواجهه با نقد دیدگاه‌های خود و دیگران و آموختن نقد پذیری و نقادی، آموختن نحوه ارائه ایده و دفاع از ایده‌ها و باورها، مدیریت زمان، تقویت بیان و ارتقای قدرت تحمل و سعه صدر را از دستاوردهای حضور دانشجویان در مسابقات مناظره دانشجویان ایران برشمرد و گفت: از سوی دیگر سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی با توجه به حضوری که در دانشگاه‌ها دارد می‌تواند از دستاوردهای این مسابقات برای ترویج گفت‌وگو در دانشگاه‌ها استفاده کند.

پایان/