وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه روش‌های تعلیم و تربیت باید با پژوهش عجین شود، گفت: روش‌های پژوهشی و تفکری باید در برنامه‌های آموزش و پرورش مدنظر باشد. در ۴۰ سال گذشته از جهت ساختار فرازونشیب زیادی را در سازمان پژوهش داشتیم، به‌گونه‌ای که یک روز پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش بسیار اهمیت یافت و روز دیگر افت کرد.
مدرسه از مقابل چشمان ما کنار رفته است
بطحایی ادامه داد: از مهمترین دلایلی که تا به امروز نتوانستیم جایگاه پژوهش را در آموزش و پرورش مستحکم کنیم این است که مدرسه از مقابل چشمان ما کنار رفته و ارتباط مراکز پژوهشی و علمی با مدارس تقریباً قطع شده است. تلاش‌هایی را در دو سال اخیر شروع کردیم و رفت و آمد مراکز آموزشی و پژوهشی به آموزش و پرورش افزایش یافته، اما این میزان کافی نیست.
اجازه ورود صاحب‌نظران و پژوهشگران را به مدارس نمی‌دهیم
وی بیان کرد: موانعی را بر سر راه داریم، به‌عنوان مثال در آموزش و پرورش، مدرسه را یک نهاد غیرقابل نفوذ می‌دانیم و اجازه ورود پژوهشگران و صاحب‌نظران را نمی‌دهیم و بنده به عنوان یک معلم این را می‌گویم که به دلایل مختلف اجازه ورود صاحب‌نظران را به مدارس نمی‌دهیم، مثلاً در برخی موارد مدیران مدارس می‌گویند که این افراد فقط برای ما زحمت ایجاد می‌کنند. نتیجه چنین فرآیندی این شده است که دور مدارس دیوار بلندی کشیده‌ایم و صاحب‌نظران و پژوهشگران اجازه ورود به آن را ندارند.
وزیر آموزش و پرورش گفت: نتیجه جدایی مدارس از نهادهای علمی این است که وقتی بنده به عنوان معلم با پژوهشگران صحبت می‌کنم آنها نگاهی از بالا به پایین دارند و تصور می‌کنند که ما از تعلیم و تربیت هیچ نمی‌دانیم و فقط آنها متخصص این مسائل هستند.
پژوهشهای مراکز علمی کاملا بیگانه با مدارس است
بطحایی تصریح کرد: بسیاری از پژوهش‌ها در دانشکده‌های علوم تربیتی و در حوزه‌های علمیه انجام شده، اما کاملاً غریبه با مدرسه و مقتضیات آن هستند و هم‌اکنون صدها پژوهش علمی در مراجع علمی انجام می‌شود که کاملاً بیگانه با مدرسه است.
انتقاد بطحایی به پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش
وی اظهار کرد: روش‌های امروز مدارس ما مربوط به ۷۰ سال قبل است و ۷۰ سال از روش‌های نوین تعلیم و تربیت عقب هستیم. پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و واحدهای پژوهشی در آموزش و پرورش مانند گروه‌های آموزشی، پژوهش‌سراها و اتاق‌های فکر و هیئت‌های اندیشه‌ورز باید به دنبال ایجاد ارتباط بین مدرسه و مراجع علمی باشند اینکه فهرستی از پژوهش‌ها را در مقابل بنده بگذارید و بگویید پژوهشگاه آنها را انجام داده است، قابل قبول نیست؛ چون این مسائل اولویت نیست.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: واحدهای پژوهشی وزارت آموزش و پرورش باید پل ارتباطی بین مدارس و مراکز پژوهشی برقرار کنند نه اینکه خودشان بروند پژوهشی انجام دهند. در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش حدود ۴۰ نفر هیئت علمی داریم و آنها زبان گفتگو با اعضای هیئت علمی مراجع مختلف را بلدند.
بیان کرد: در مدرسه تلاش‌های زیادی انجام می شود اما پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش زمانی موفق است که تعداد بیشتری از اساتید حوزه‌های تربیتی را به مدارس وارد کند و در مقابل معلمان هم در کارگاه آیا اساتید و صاحب‌نظران شرکت کنند، آنگاه می‌توانیم بگوییم
اقدام پژوهی در مدارس بیش از گذشته رایج شده است.
باید به دانش‌آموزان سؤال پرسیدن را آموزش دهیم
بطحایی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تکالیف دانش‌آموزان بیان کرد: مشق شب دانش‌آموزان باید منجر به تقویت تفکر آنها شود، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش باید مقوم این رویکرد باشد و ما باید به دانش آموزان سؤال کردن را آموزش دهیم نه پاسخ دادن به سؤال را.
وی ادامه داد: بحث بر این است که تکالیفی که به دانش‌آموزان می‌دهیم باید به‌تدریج در مسیری حرکت کند که مهارت یافتن مسئله را در آنها تقویت کند و رویکردهای پژوهشی نیز باید در این مسیر هدایت شود.
به آموزش و پرورش چه ارتباطی دارد که دانش‌آموز بداند گردن زرافه چند متر است
وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: به آموزش و پرورش چه ارتباطی دارد دانش‌آموز بداند به‌عنوان مثال گردن زرافه چند متر است و پاهای واقعی هزار پا چند عدد، ما باید نوع تفکر و روش‌های حل مسائل مهارت‌های مورد نیاز برای زندگی در جامعه و صحبت کردن با دیگران را به دانش‌آموزان یاد دهیم.
گفتند که وزیر آموزش و پرورش گفته می‌خواهیم میز و نیمکتها را جمع کنیم و بچه‌ها روی زمین بنشنیند
بطحایی گفت: ممکن است این حرف من مجدد حاشیه‌ای ایجاد کند، اما بنده در همایش خیرین مدرسه‌ساز گفتم ویژگی‌های فضاهای آموزشی باید تغییر کند و مثالی زدم که در معماری جدید فضاهای آموزشی در برخی از ساعات نیمکتها را برداشته و دانش‌آموزان به‌صورت دایره‌ای می‌نشینند تا بتوانند چهره به چهره با هم‌صحبت کنند. پس از آن اعلام کردند وزیر آموزش و پرورش گفته است که می‌خواهند میز و نیمکتها را بردارند و بچه‌ها روی زمین بنشینند.
وی افزود: آموزش و پرورش با روش‌های سنتی خود به جایی نمی‌رسد و تا زمانی که این شیوه ادامه یابد همچنان پله‌های دادگستری ما شلوغ، نزاع‌های خیابانی پابرجا و حرص و آز جمع کردن مایحتاج در مردم باقی می‌ماند.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: همیشه افتخار می‌کنیم دانش‌آموزان نخبه ما در عرصه بین‌الملل بسیار ممتاز بودند، اما بسیاری از کشورهای دیگر که تعداد مدال‌هایشان از ما کمتر است، ناهنجاری‌های اجتماعی و آسیب‌هایشان به مراتب از کشور ما کمتر است و این سؤال مطرح است که نکند ما سرگرم مدال‌های رنگارنگ شده‌ایم که البته به آن افتخار می‌کنم، اما از سایر موارد غافل ماندیم.
بطحایی با اشاره اینکه "به پیر و پیغمبر قسم” من با هیچ ناشر و هیچ فردی که آزمون‌ها را برگزار می‌کند دشمنی ندارم، افزود: اما معتقدم این موارد برای مدارس سم است و رویکرد ما باید اصلاح شود. اکنون آموزه‌های دینی را کنار گذاشته‌ایم و بچه‌ها را پشت یک خط ردیف می‌کنیم و با شلیک یک تیر می‌گوییم شروع به دویدن کنید و هر فردی که دیرتر به خط پایان برسد ناتوان بوده و تحقیر می‌شود چگونه است که این فردی که آنقدر تحقیر شده در جوانی بالاترین فضائل اخلاقی و رفتاری را در جامعه از خود نشان دهد.
