مبانی نظری و پیشینه تحقیق شکل گیری جنسیت و نقش های جنسیتی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 26

نظریه های گوناگونی از چشم اندازهای مختلف زیست شناختی ، روان شناختی به تبیین شکل گیری جنسیت و نقش های جنسیتی پرداخته- اند.

1-2- روان تحلیل گری

1-1-2 فروید[1] : معتقد بود که عقده ادیپ[2] برای پسرها و دخترها به صورت متفاوتی عمل میکند،فروید قسمت مذکر را به صورت کاملتری پرورش داده است. ترس پسر از اختگی[3] چنان نیرومند است که او مجبور میشود محبت پذیرفتنی تری را جایگزین میل جنسی به مادر می کند و همانندسازی[4] نیرومندی را با پدرش ایجاد می کند. وی برای بهتر کردن همانندسازی ، می کوشد با تقلید از اطوار فالبی ،رفتارها،نگرشها و معیارهای فرامن پدر ، بیشتر شبیه او شود . فروید نوشت" دخترها نداشتن اندام جنسی را که برای پسران ارزش برابری دارد عمیقا احساس می کنند آنها به این دلیل خود را حقیرتر می دانند و این رشک برای آلت مردی ، منشا تمام واکنشهای زنانه است". بنابراین دختر رشک آلت مردی نقطه مقابل اظطراب اختگی پسر را پرورش می دهد .دختر معتقد است که آلت مردی اش را از دست داده است و پسر می ترسد که آن را از دست بدهد .(شولتس و شولتس[5]،ترجمه، سیدمحمدی ،1385)

فروید بر این باور بود که دختران هم از نظر هویت جنسی و هم از لحاظ درک اخلاقی مشکل دارند زیرا نیاز دختران به داشتن آلت مردانگی (penis envy) مختص به خود ادامه پیدا می کند و از بین نمی رود و از لحاظ اخلاقی نیز چون نیاز قوی برای همانندسازی با مادر وجود ندارد فراخود در دختران به اندازه پسران کاملا شکل نمی گیرد. (گولومبوک و فی وش ،ترجمه،شهرآرای،1378)

بسیاری از منتقدان به فروید دیدگاه او را در زمینه رشد جنسی دختران مورد تایید قرار دادند ، اما استدلال کردند که هر چند حسرت آلت مردانگی ممکن است پدیده ای واقعی باشد اما بیشتر مبتنی بر فرهنگ است تا بیولوژی و نوفرویدیهایی نظیر هلن دویچ[6] ، کارن هورنای[7] و کلارا تامپسون[8] معتقدند که زنان به آلت رجولیت حسادت می کنند زیرا این آلت مظهر قدرت و کنترل در جامعه است و دختران از ابتدای رشد می فهمند که داشتن آلت رجولیت مهم است و دارا بودن آن به معنای داشتن قدرت و کنترل در زندگی است ونداشتن آن فرصتها و خودمختاری را سلب می کند . (گولومبوک و فی وش،ترجمه، شهرآرای، 1378)

2-1-2-هورنای:

هورنای در کل درباره اهمیت سالهای کودکی در شکل دهی شخصیت بزرگسال با فروید موافق بود . با این حال ، آنها درباره جزئیات مربوط به اینکه چگونه شخصیت شکل می گیرد با هم اختلاف نظر داشتند. هورنای معتقد بود که نیروهای اجتماعی در کودکی ، نه نیروهای زیستی ، بر رشد شخصیت تاثیر دارند. نه مراحل رشد همگانی وجود دارد و نه تعارضهای اجنتاب ناپذیر کودکی ، بلکه رابطه اجتماعی موجود بین کودک و والدین او عامل اصلی است.

هورنای با فروید در این نکته که رشد شخصیت به نیروهای زیست –شناختی غیر قابل تغییر وابسته است موافق بود .او مقام برتر عوامل جنسی را انکار کرد، از اعتبار نظریه ادیپی انتقاد نمود و مفهوم لیبیدو و ساختمان شخصیتی فروید ی را کنار گذاشت.

هورنای مخالفت خود را با دیدگاههای فروید در مورد روانشناسی زنانه ابراز داشت، هورنای مخصوصا از عقده آلت مردی فروید انتقاد کرد و معتقد بود که این نظر از شواهد ناکافی به دست آمده است.(شولتس و شولتس ،ترجمه،سیدمحمدی، 1385)

هورنای در اعتراض به دیدگاه فروید بیان میکند : ما نظریه حسادت به آلت مردانگی را براساس روابط زیست شناختی شرح می دهیم نه برحسب عوامل اجتماعی ، در مقابل و بر سبیل عادت حس فرودستی و محرومیت اجتماعی زن را بی درنگ دلیل حسادتش به آلت مردانگی قلمداد می کنیم. اما در دیدگاه زیست شناختی به لحاظ مادری یا قابلیت مادر شدن برتری فیزیولوژی بی چون و چرایی بر مرد دارد .این امر به روشنی و در قالب حسادت شدید پسر نسبت به قابلیت مادری به روشن ترین وجه در ضمیر ناخودآگاه مرد انعکاس یافته است .(هورنای ،ترجمه، سمی ، 1382)

هورنای در مخالفت با عقیده فروید که زنان بر اثر غبطه دستگاه تناسلی برانگیخته می شوند، اظهار داشت که مردان بر اثر غبطه رحم برانگیخته می شوند(شولتس و شولتس،ترجمه، سیدمحمدی ،1385)

Freud- 1

Odipus Comple - [2]

Castration - [3]

Identification - [4]

[5] - Schultz &Schultz

Helen deutsch -[6]

Karen horney -[7]

Thompsonclara -[8]

فهرست مطالب

نظریه و دیدگاه های مختلف درباره جنسیت

روان تحلیل گری

فروید

هورنای

یونگ

چادورا

دیدگاه یادگیری اجتماعی

دیدگاه شناخت گرایان

نظریه طرحواره

نظریه طرحواره جنسیتی

عوامل موثر بر نقش جنسیتی

1- عوامل زیستی

2 -عوامل شناختی

3-عوامل موثر محیطی

- تقویت, تنبیه, پاداش

- خانواده

- اسباب بازی

- معلمین و همتایان

- الگوهای قالبی جنسیتی

 اندازه گیری دو جنسیتی بودن

آیا دو جنسیتی بودن بهتر است

گستره عملی پژوهش

پژوهش های خارجی

1 - ارزیابی نقش جنسی وآندروژنی در کودکان: پرسشنامه نقش جنسی کودکان

2-اندازه گیری آندروژنی روان شناختی

3- انتقاد نظری و روش شناختی به پرسشنامه نقش جنسی بم

پژوهش های داخلی

منابع