مبانی نظری و پیشینه تحقیق نيازهاي آموزشي - ترويجي

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 50

مفهوم نياز يكي از وسيعترين و پركاربردترين واژه‌هايي است كه در حوزه‌هاي مختلف آموزشي وخدمات اجتماعي متداول است . در واقع نياز مفهومي است پيچيده و داراي ابعاد گوناگون كه درباره‌ آن هيچگونه تعريف منحصر به فردي كه مورد پذيرش همگان باشد وجود ندارد و فهم آن بستگي به اين دارد كه اين امر را در كدام يك از شاخه‌هاي علوم بشري و براي چه تحقيقي مورد بررسي قرار داده و از آن چه استفاده‌اي مي‌كنيم هر كدام از علوم مختلف از ديدگاه خود به نيازها پرداخته‌اند به عنوان مثال فيزيولوژيست‌ها به بعد فيزيولوژيكي ، روانشناسان به بعد رواني، جامعه شناسان به بعد اجتماعي نيازها پرداخته و اقتصاد دانان در چارچوب تقاضاي مشتريان نيازها را مورد مطالعه قرار مي‌دهند (مختاری آبكناري ، 1382 ، ص 24).

با توجه به مفاهيم نياز تعاريف متعددي نيز در اين زمينه وجود دارد كه در ذيل به تعدادي از آنها مي‌پردازيم: به نظر ملك محمدي (1372 )، نياز عبارت است از كمبود يا نبود چيزي در فرد كه مي‌بايد آن را تكميل كند و يا تأئيد كند تا به وضع مطلوب‌تري برسد.

بر اساس تعريف ارائه شده توسط آتكينسون و همكاران (Atkinson et al, 1996) نياز عبارت است از هرگونه فقدان يا كمبود احساس شده توسط فرد كه مغاير با رفاه او باشد به عبارت ديگر نياز اشاره به فقدانها و كمبودهاي احساس شده توسط فرد دارد كه اگر برطرف شود موجب افزايش رفاه و آسايش او مي‌گردد (شعبانعلي فمي ، 1380 ، ص 38).

از ديدگاه ري (Ray,1991) نياز بر فاصله بين آنچه كه هست، وضع موجود و آنچه كه بايد باشد، وضع مطلوب دلالت دارد . در مطالعه وضع موجود داده‌ها وحقايق پيرامون مانند نگرشها ، دانش ، وضع زندگي مردم ، سطح توليدات آنها و ساير عوامل فيزيكي، گردآوري و تجزيه و تحليل مي‌گردند. همچنين «آنچه كه مي‌تواند باشد» معمولادر نتايج كارهاي تحقيقاتي منعكس مي‌گردد. در بسياري از حالتها اين يك وضعيت ايده آل و آرماني را ترسيم مي‌كند كه ممكن است توسط بسياري از مردم قابل دستيابي نباشد (همان منبع).

لذا بنابر آنچه كه گفته شد مي‌توان مفهوم نياز را در مجموع به تلاش جهت كاهش اختلاف بين وضع موجود فعلي و وضع مطلوب آينده اطلاق كرد (فهيمي ، 1383 ، ص 14).

وضع مطلوب - وضع موجود = نياز

2-1-2-1 – ويژگيهاي نيازهاي انساني

برخي از ويژگيهاي ابتدايي نيازهاي انساني عبارتند از :

1-تمام مردم نيازهايي دارند .

2-نيازها بيانگر فاصله بين وضع موجود و وضع مطلوب است .

3-مردم بايد تفاوت بين وضع موجود واقعي و وضع مطلوب را تشخيص داده و قبل از آنكه براي هرگونه تغييري آماده شوند بايد بتوانند ارزش وضع مطلوب را درك كنند.

4-وسعت فاصله بين دو وضعيت موجود و مطلوب نشان دهنده ميزان نياز فرد است .

5-نيازها در يك طبقه‌بندي معمولي به سه دسته فيزيكي ، اجتماعي و ادغامي تقسيم مي‌شوند.

6-از نظر روان شناسي نيازها در دو گروه احساس شده و احساس نشده طبقه‌بندي مي‌شوند.

7-نيازها مي‌تواند در ماهيت انفرادي باشند يا در بين اعضاي گروهها مشترك باشند.

8-نيازها به مرور زمان تغيير مي‌كنند.

9-نيازهاي مردم با افزايش سن و رشد و تغييرات اقتصادي و اجتماعي تغيير مي‌كنند.

10-اهميت نسبي نيازها از شرايط فيزيكي و هنجارهاي فرهنگي تأثير مي‌پذيرد (شعبانعلي فمي،1380 ،
ص 39).

2-1-2-2- طبقه بندي نيازها

در دنياي حاضر با توجه به رشد سريع و شتابان دانش بشري بيشتر مشاغل روز به روز پيچيده‌تر و غني‌تر مي‌شوند از اين رو همواره شاغلين مشاغل گوناگون براي موفقيت شغلي خويش با نيازهاي متعددي مواجه مي‌شوند كه يكي از آنها نياز به افزايش دانش فني ، مهارت و درك عمومي از شغل خود است .

در اين راستا در مشاغل مختلف كشاورزي و دامپروري هر روزه نيازهاي آموزشي جديدي پديدار مي‌شود (Lioydjphipps, 1989, P.463).

نيازهاي انسان از ديدگاههاي مختلفي طبقه‌بندي شده‌اند سنتهو (Sandhu, 1996) و داهاما و بتنگر
( Dahama & Bhatnagar , 1997 ) نيازهاي انسان را به سه دسته تقسيم مي‌كنند كه عبارتند از :

1-نيازهاي فيزيكي[1] مانند : غذا ، پوشاك ، مسكن و ...

2-نيازهاي اجتماعي[2] مانند : احساس تعلق ، موقعيت اجتماعي و عطوفت ...

3-نيازهاي تلفيقي[3] يا ادغامي كه عبارت از نيازهاي مرتبط ساختن فرد با چيزي بزرگتر يا فراسوي او كه شامل فلسفه و مذهب مي‌شود (شعبانعلي فمي ، 1380 ، ص 39).

در يك طبقه‌بندي معمول ديگر نيازها از ديدگاه روان شناسي به دو دسته نيازهاي محسوس (آشكار) و غيرمحسوس (غير آشكار) به شرح ذيل طبقه‌بندي مي‌شوند:

1- نيازهاي محسوس[4] و آشكار: كه به سادگي شناسايي و نياز به تحقيق در مورد آنها وجود ندارد مانند نيازبه غذا يا نياز به آموزش ضمن خدمت .

2-نيازهاي غير محسوس[5] (غير آشكار) : اين نيازها كه به آن نيازهاي پنهان هم گفته مي‌شود با وجود مشخص شدن آن معلوم نيست كه چه كساني به آموزش نيازمندمي باشند، مانند تقليل در كيفيت يا كميت توليد كه كمبود بايد تحليل شده وعلت آن مشخص گردد.

با توجه به آنچه كه گفته شد مي‌توان دريافت نيازي كه پنهان وغير آشكار است بايد ابتدا توسط انديشمندان جامعه طرح و آنگاه به صورت يك نياز محسوس به مردم آن جامعه ارائه گردد مثلاً درك پديده فقر براي تلاش در فقرزدايي عامل مهمي است چون تا فرد فقر خويش را درك نكند نمي‌تواند به رفع آن
بپردازد (طباطبائي فر ، 1381).

[1] - Physical needs

[2] - Social needs

[3] - Composing needs

[4] - Sensible needs

[5] - Non-sensible needs

فهرست مطالب

تعيين نيازهاي آموزشي- ترويجي

مفهوم نياز

ويژگيهاي نيازهاي انساني

طبقه بندي نيازها

مفهوم آموزش

طبقه‌بندي نظامهاي آموزشي

نقش نظامهاي آموزشي

اصول آموزش

مزايا و فوايد آموزش

تعاريف مختلف ترويج كشاورزي

اهداف آموزش ترويجي

اصول آموزش ترويجي

اهميت و ويژگيهاي آموزش ترويج كشاورزي

مفهوم نياز آموزشي - ترويجي

انواع نياز آموزشي

اولويت بندي نيازهاي آموزشي

نياز سنجي

تعيين نيازهاي آموزشي - ترويجي

ضرورت و مزاياي تعيين نيازهاي آموزشي - ترويجي

قلمرو نياز سنجي در برنامه هاي آموزشي - ترويجي

اصول و نكات مهم در تعيين نيازهاي آموزشي - ترويجي

اهداف تعيين نيازهاي آموزشي

ويژگيهاي تعيين نيازهاي آموزشي - ترويجي

عوامل مؤثر در تعيين نيازهاي آموزشي - ترويجي

مراحل تعيين نيازهاي آموزشي

روشهاي تعيين نيازهاي آموزشي - ترويجي

مطالعات تحقيقاتي انجام گرفته در جهان

مطالعات تحقيقاتي انجام گرفته درايران

منابع