مبانی نظری و پیشینه تحقیق مسئولیت اجتماعی شرکت

فرمت فایل: Word

تعداد صفحات: 65

مسئوليت اجتماعي سازمان، مفهوم پر اهميت در دهه هاي گذشته محسوب مي شود .تعريف يكسان، استاندارد و روشني براي آن وجود ندارد. در تنوع واژگان به كار رفته در مسئوليت اجتماعي شركت ها مفاهيم پايداري، اخلاق تجاري، همكاري شهروندان و پاسخگويي وجود دارد .

تعريف به كاررفته از طرف سازمان هاي پيشرو به صورت زير مي باشد:

1- شوراي تجاري جهاني توسعه پايدار ([1]WBCSD) مسئوليت اجتماعي سازمان را اينگونه تعريف مي كند: تعهد تجاري براي مشاركت و همكاري توسعه اقتصادي پايدار، كار با كارگران، خانواد ه هايشان، جوامع محلي و جامعه در سطح وسيع تر، براي بهبود كيفيت زندگي.

2- تجارت براي مسئوليت پذيري اجتماعي ([2]BSR) مسئوليت اجتماعي شركت ها را روشي براي دستيابي به موفقيت تجاري از طريق ارزش هاي اخلاقي و محترم شمردن مردم، تعهدات و محيط طبيعي تعريف مي كند.

3- از نظر دفتر بين المللي تجاري ([3]ICC) مسئوليت اجتماعي شركت ها عبارت است» تعهدات داوطلبانه از طريق تجارت براي مديريت كردن فعاليت هاي شركت در امر پاسخگويي.«

4- انجمن كيفيت آمريكا» ([4]ASQ) مسئوليت اجتماعي« را به عنوان رفتار و مشاركت تجاري مردم و سازمان ها از نظر اخلاقي با درنظر گرفتن جامعه، فرهنگ و اقتصاد تعريف نموده و آن را تلاشي مي داند كه افراد، سازمان ها و دولت ها از طريق آن مي توانند اثر مثبتي بر توسعه، تجارت و جامعه داشته باشند.

5- كميسيون اروپايي 2002 ، مسئوليت اجتماعي شركت ها را به عنوان مفهومي كه از طريق آن تعامل اجتماعي و اهميت محيطي در عمليات تجاري و تعاملاتشان با سهامداران مقايسه مي شود، تعريف مي كند. جدول (2-1) نيز نمايي از نظرات مختلف را با توجه به نقش مناسب كسب و كار در جامعه نشان مي دهد. در يك طرف، كساني هستند كه معتقدند كسب و كار تنها مسئوليت اقتصادي دارد، در ميانه كساني هستند كه از مديران مي خواهند نسبت به اثرات اجتماعي به ويژه در مورد زيان هاي بالقوه آنها حساس باشند و در طرف ديگر، كساني كه مي خواهند نقش شركت ها را به طور فعال در برطرف كردن مشكلات جامعه مشاهده كنند.) اميدوار 1384: 175)

تاكنون از مسئوليت اجتماعي، تعريف هاي مختلفي ارائه شده است كه يكي از مهم ترين آنها، عبارت است از انجام كليه تعهدات قانوني، حرفه اي و تجاري مديران شركت ها، به طوري كه بتوانند محصولات و خدمات با كيفيت به قيمت معقول به بازار ارائه كنند. همچنين شركت ها با توجه به مسئوليت اجتماعي شان بايد محصولات و خدمات سالم، به قيمت معقول به جامعه ارائه كنند و در اين مسير، حقوق مصرف كنندگان را نيز به نحوه مطلوب رعايت كنند .هر يك از دانشمندان از مسئوليت اجتماعي برداشت هاي متفاوتي داشته اند كه به برخي از آنها اشاره مي شود:

1- گريفين و بارني در كتاب مسئوليت اجتماعي بيان مي كنند: مسئوليت اجتماعي مجموعه وظايف و تعهداتي است كه سازمان بايستي» در حفظ و مراقبت و كمك به جامعه اي كه در آن فعاليت مي كند انجام دهد«. (گريفين و بارني، 1992)

2- درك فرنج و هينر ساورد در كتاب فرهنگ مديريت اظهار مي دارند» : مسئوليت اجتماعي وظيفه اي است بر عهده مؤسسات خصوصي، به اين معنا كه تأثير سوئي بر زندگي اجتماعي كه در آن كار مي كنند نگذارند، براي مثال آلوده نكردن محيط، تبعيض قائل نشدن در استخدام، نپرداختن به فعاليت هاي غير اخلاقي و مطلع كردن مصرف كننده از كيفيت محصولات. (فرنج و ساورد، 1372)

3- ريچارد رابينسون در كتاب مديريت مي نويسد: مسئوليت اجتماعي يكي از وظايف و تعهدات سازمان در جهت بهره مند ساختن جامعه است، به نحوي كه هدف اوليه سازمان يعني حداكثر كردن سود را صورتي متعالي ببخشد.

4- ساموئل سترو و مكس داگلاس در كتاب تجارت مي گويند: »مسئوليت اجتماعي از تعهدات مديريت است كه علاوه بر حفظ و گسترش منافع سازمان، در جهت رفاه عمومي جامعه نيز انجام مي گيرد. (سترو و داگلاس، 1987)

 5- مهدي ايران نژاد در كتاب مسئوليت هاي اخلاقي و اجتماعي مديريت، چنين تعريفي را ارائه مي دهد: مسئوليت اجتماعي، تعهد تصميم گيران براي اقداماتي است كه به طور كلي علاوه بر تأمين منافع خودشان، موجبات بهبود رفاه جامعه را فراهم مي آورد. در اين تعريف، عناصري چند وجود دارد : اولاً، مسئوليت اجتماعي يك تعهد است كه مؤسسات بايد در قبال آن پاسخگو باشند. ثانياً، مؤسسات مسئولند كه از آلوده كردن محيط زيست، اعمال تبعيض در امور استخدامي، بي توجهي به تأمين نيازهاي كاركنان خود، توليد كردن محصولات زيان آور و نظائر آن كه به سلامت جامعه لطمه مي زند، بپرهيزند. سرانجام، سازمان ها بايد با اختصاص منابع مالي، در بهبود رفاه اجتماعي مورد قبول اكثريت جامعه بكوشند. اين قبيل اقدامات عبارتند از :كمك به فرهنگ كشور و مؤسسات فرهنگي و بهبود كيفت زندگي. (ايران نژاد،1371 ). به طور خلاصه، سازمان هاي سرآمد بايد تعهدات خود را به مسئوليت اجتماعي از طريق ارزش هاي خويش ابراز دارند و اطمينان حاصل كنند كه اين تعهدات در سراسر سازمان جاري مي شوند.  تعهد به اجراي اصول بنيادي مسئوليت اجتماعي ، اطمينان را در سطح بالايي در طرف هاي ذي نفع به وجود مي آورد و آنها را حفظ مي كند، زيرا آنها رويكردي بسيار اخلاقي را در برابر اقدامات روزانه و طرح هاي آينده خود بر مي گزينند .طرف هاي مزبور مسئوليت هاي اجتماعي و بوم شناختي پايداري را هم در حال حاضر و هم در آينده مد نظر قرار داده و آنها را فعالانه ترويج و ترغيب مي كنند. اين تعهدات آشكار و جامع، به طرف هاي ذي نفع اطمينان مي دهد كه آنها انتظارات و مقررات جوامعي را كه از لحاظ محلي و جهاني بر آنها تأثير مي گذارند، تحقق مي بخشند يا حتي از آن هم فراتر مي روند. به دليل آگاهي از مسئوليت هاي خود در برابر جوامع حاضر و آتي، علاوه بر مديريت ريسك، فرصت هايي را جستجو و ترغيب مي كنند كه پروژه هاي سودمند را همراه با جامعه اجرا كنند و دقت مي كنند تا هرگونه عواقب نامطلوب را به حداقل برسانند.

تعاريف و اصطلاحات مترادف بسياري براي مسئوليت اجتماعي سازمان وجود دارد. در ميان اين تعاريف متعدد، ويژگي هاي مشتركي وجود دارند كه عبارتند از) : امامي،1385: 1-2 )

1-  برآوردن نيازهاي ذي نفعان موجود بدون لطمه زدن به توانايي نسل هاي آينده در برآوردن نيازهاي خود.

2- انتخاب مسئوليت اجتماعي سازمان به طور داوطلبانه به جاي الزام قانوني، زيرا در طولاني مدت به نفع سازمان خواهد بود.

3- ادغام خط مشي هاي اجتماعي، زيست محيطي و اقتصادي در فعاليت هاي روزمره.

4- پذيرفتن مسئوليت اجتماعي سازمان به منزله فعاليت محوري كه در راهبرد مديريتي سازمان لحاظ شده باشد.

تركيب مسئوليت هاي اجتماعي نزد متفكران، معاني مختلف دارد .

سرتو[1] و گراف[2]، مسئوليت اجتماعي سازمان را  »تعهد و تكليف مديريت به انجام كارهايي كه حافظ و ارتقاء دهنده رفاه جامعه و علايق سازمان باشد «تعريف كرده اند. (اميني، 1387: 1)

كنت هاتن و ماري هاتن، مسئوليت اجتماعي سازمان را از منظر ذي نفعان سازمان تعريف كرده اند» بحث مسئوليت هاي اجتماعي سازمان ها زماني مطرح مي شود كه در مديريت ذي نفعان سازمان خللي وارد شده باشد. بي توجهي سازمان به ذي نفع خارجي، سبب بروز پيامدهاي ناگوار براي مصرف كننده كالاي آن سازمان مي شود و به اين ترتيب، حريم و مرز جامعه شكسته مي شود. در نتيجه مسئوليت اجتماعي، مسئوليت مدير آينده نگر است«.

مسئوليت اجتماعي سازماني عبارت است از تعهد سازمان ها به عنوان نهادهاي اجتماعي به معناي وسيع آن، درباره رعايت رفتار اخلاقي .براساس مسئوليت اجتماعي سازماني ، مديران يعني كساني كه تصميمات شان رفتار سازمان را هدايت مي كنند، بايد مطمئن باشند چارچوب اخلاقي آنها در كل سازمان تعميم يابد. مديران بايد نقش الگو را براي تمامي اعضاي سازمان داشته باشند. آنان بايد متعهد شوند كه سازمان هم در جهت افزايش بهره وري و هم اهداف مربوط به مسئوليت اجتماعي سازمان گام برمي دارد. (شيخ،1379: 1-9)

سازمان هاي امروزي با افزايش مسئوليت اجتماعي در قبال تصميمات مواجه هستند. با توجه به تعاريف بالا، منظور از مسئوليت اجتماعي اين است كه سازمان ها تأثير عمده اي بر سيستم اجتماعي دارند. امروزه مسئوليت اجتماعي سازمان ها در جامعه مفهومي وسيع تر از فعاليت هاي گذشته دارد. مسئوليت اجتماعي در مفهوم نوين را مي توان به اشكال زير تعريف كرد. )خليلي و يقين لو،1384: 1-14)

1- مسئوليت اجتماعي، برنامه و ابزاري است براي گفتمان بخش اقتصاد، سياست و جامعه با هدف ايجاد و ارتقاء اعتماد عمومي به سرمايه گذاران و بنگاه هاي اقتصادي آنان.

2- مسئوليت اجتماعي، روشي است در مديريت اقتصادي براي توانمند كردن بنگاه و ايجاد رشد و توسعه پايدار در سه بعد اقتصاد، محيط زيست و اجتماع.

3- مسئوليت اجتماعي، ايجاد فرصت براي بنگاه هاي اقتصادي است تا بتوانند مطالبي را كه براي آنها از درجه اهميت زيادي برخوردار است، در جامعه مطرح كنند.

[1] Certo

[2] Graff

[1] World Business Council for Sustainable Development

[2] Business for Social Responsibility

[3] International Chamber of Commerce

[4] American Society for Quality

فهرست مطالب

مسئولیت اجتماعی شرکت...

 تعاريف مسئوليت اجتماعي..

 اهمیت مسئولیت اجتماعی شرکت ها

 تغيير انتظارات اجتماعي..

 رويكردهاي مسئوليت اجتماعي سازمان..

مباني فلسفي ديدگاه هاي مسئوليت اجتماعي..

 ديدگاه اسلام به مسئوليت اجتماعي..

 از تعهد تا پاسخگويي و مسئوليت...

 سه ديدگاه مغاير درباره مسئوليت اجتماعي..

 اصول بنيادي مسئوليت اجتماعي..

زمينه هاي انجام مسئوليت اجتماعي..

 ابعاد مسئوليت اجتماعي سازمان ها

 مسئوليت اجتماعي سازمان ها و منافع آن..

مسئوليت اجتماعي شركت به عنوان مزيت رقابتي..

 استراتژي هاي انجام مسئوليت اجتماعي..

ظهور گرايش بازاريابي اجتماعي و بازاريابي سبز.

 بازاريابي سبز در سه سطح توسط شركت ها انجام مي شود.

 ارزيابي عملكرد اجتماعي سازمان..

راهبردهاي اساسي انجام مسئوليت...

 ارزشيابي جامع عملكرد.

حسابرسي اجتماعي..

خدمات..

طبقه بندی خدمات..

 تفاوت های اساسی بین کالا و خدمات..

ویژگی ‌های خاص خدمات بانکی..

کیفیت خدمات ادراک شده

 تعاریف کیفیت خدمات..

ابعاد کیفیت خدمات..

 سنجش كيفيت خدمات..

شاخص های کیفیت خدمات..

کیفیت خدمات و رابطه آن با بازاریابی داخلی..

 کیفیت خدمات و رضایت‌مندی..

 مسئولیت اجتماعی شرکت و وفاداری..

مسئولیت اجتماعی شرکت و کیفیت خدمات..

پیشینه تحقیق..

 سوابق تحقيقاتی داخل کشور

 سوابق تحقيقاتی خارج از کشور

 فهرست منابع.