مبانی نظری و پیشینه تحقیق سوء مصرف و وابستگی به مواد

فرمت فایل: Word

تعداد صفحات: 80

پدیده سوء مصرف مواد جدا از هزینۀ سرسام‌آوری که بر جامعه تحمیل می‌کند (بیش از 200 میلیارد دلار در سال) و درصد جمعیتی که مصرف یک یا چند ماده غیرقانونی را در طول عمر خود گزارش کرده‌اند (حدود 40 درصد)، برای پژوهش در مورد مغز و روانپزشکی بالینی مفاهیم ضمنی فراوانی دارد. به عبارت ساده برخی مواد می‌توانند هم بر حالات روانی دریافتی درونی (مثل خلق) تأثیر بگذارند و هم بر فعالیت‌های مشهود بیرونی (یعنی رفتار). مواد می‌توانند نشانه‌های روانی- عصبی بوجود آورند. که از نشانه‌های اختلالات روانی شایع بدون علت معلوم (مانند اسکیزوفرنی و اختلالات خلقی) غیرقابل تفکیک است، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اختلالات روانی اولیه و اختلالات مربوط به مصرف مواد احتمالاً با هم ارتباط دارند. اگر نشانه‌های افسردگی در فردی که مواد مؤثر بر مغز مصرف نکرده از نشانه‌های افسردگی در فردی که این مواد را مصرف کرده است غیرقابل تفکیک باشد، احتمال دارد یک وجه مشترک مربوط به مغز بین رفتار مصرف مواد و افسردگی وجود داشته باشد. صرف این واقعیت که مواد مؤثر بر مغز وجود دارد که یک سرنخ اساسی برای درک نحوه کار مغز در حالت بهنجار و نابهنجار است (کاپلان و سادوک، ترجمۀ رفیعی و رضاعی، 1382).

2-2 سوء مصرف مواد یک بیماری مغزی است

اگر چه هر ماده مخدر که مورد مطالعه قرار گرفته مکانیسم‌های عمل قویاً شخصی دارد اما همه مواد مخدر به طور مستقیم یا غیرمستقیم روی یک مسیر تکی عمیق در مغز یعنی سیستم مزولیمبیک اثر می‌گذارند. به نظر می‌رسد که یک عنصر مشترک و رایج در فعالیت این سیستم چیزی است که باعث می‌شود استفاده‌کنندگان از مواد مخدر، (نه لزوما یک ماده مخدر معین) روی این مدار اثر می‌گذارند. نه تنها استفاده حاد از مواد مخدر، عملیات مغز را به صورت‌های حیاتی تغییر می‌دهد بلکه استفاده طولانی از مواد مخدر باعث تغییرات فراگیر در عملکرد مغز می‌شود که مدت‌ها بعد از ترک مصرف ماده مخدر توسط افراد ادامه می‌یابد.

اثرات مهم استفاده مزمن برای استفاده از مواد مخدر در همه سطوح معین شده است: مولکولی، سلولی، ساختاری و عملی، مغز فرد معتاد به طور مشخص با مغز فرد غیرمعتاد فرق می‌کند همانگونه که توسط تغییرات در فعالیت متابولیکی مغز، موجودیت گیرنده، ابزار ژن، و جوابگو بودن به علائم محیطی مشخص می‌شود. بعضی از این تغییرات دراز مدت مغز نسبت به مواد مخدر به صورت معین می‌گیرد اما تغییرات دیگر در مورد بسیاری از مواد مخدر مختلف متداول و رایج است. ما واقعاً می‌توانیم این تغییرات را از طریق استفاده از تکنولوژی‌هایی که اخیراً بوجود آمده مانند توموگرافی (روش رادیوگرافی که جزئیات را در یک سطح معین شده از بدن نشان می‌دهد) یا انتشارات ذرات عنصری مشاهده کنیم.

اثرات رایج بر روی مغز که سوء مصرف مواد بوجود می‌آورند نشان می‌دهند که مکانیسم‌های رایج مغز در زیر همه سوءمصرف موادها پنهان است. این‌که سوء مصرف مواد این‌قدر به طور واضح به تغییرات در ساختار و عملکرد مغز وابسته است، که اساساً آن را یک بیماری مغزی می‌دانند. یک تغییر حالتی در مغز به نظر می‌رسد که بعد از استفاده طولانی از مواد مخدر بوجود می‌آید. در ابتدا استفاده از مواد مخدر یک رفتار اختیاری است (مستقیماً چه موقع استفاده از مواد مخدر شروع می‌شود؟ چگونه ادامه می‌یابد را بخوانید) اما همانطور که آن تغییر حالت ایجاد شد، شخص به سوی وضعیت سوءمصرف مواد حرکت می‌کند که مشخصه آن جستجوی وسواسی مواد مخدر و استفاده از آن‌ها می‌باشد. درک این‌که سوءمصرف مواد اصولاً یک پیامد تغییرات اساسی در عملکرد مغز است بدین معنی می‌باشد که یک هدف اصلی درمان باید بر عکس کردن یا جبران نمودن آن تغییرات مغز باشد این مورد را می‌توان از طریق مداوا یا در درمان‌های رفتاری انجام داد (درمان‌های رفتاری، عملکرد مغز در اختلالات روانی دیگر را تغییر می‌دهند). روشن‌کردن بیولوژی پنهان در زیر تغییر حالتی فوق، کلید رشد و توسعه مؤثرتر به ویژه در داروهای سوء مصرف مواد می‌باشد (رمضانی، 1381).

فهرست مطالب

سوء مصرف و وابستگی به مواد

اعتیاد

همه‌گیری شناسی

سبب شناسی

عامل سایکو دینامیک

نظریات رفتاری

وراثت چیست؟

عوامل ژنتیک

عوامل عصبی- شیمیایی

ابتلای همزمان

اختلالات شخصیت ضد اجتماعی

افسردگی و خودکشی

اختلالات وابسته به الکل

همه‌گیری شناسی

فعالیت‌های الکتروفیزیولوژیکی

شیمی حیاتی یا زیست شیمی

آسیب‌پذیری زیستی نسبت به الکلیسم

عوامل شخصیتی و روان شناختی

درمان و بازپروری

اختلالات وابسته به آمفتامین (یا شبه آمفتامین)

همه گیری شناسی

نوروفارماکولوژی

اختلال سایکوتیک ناشی از آمفتامین

درمان و بازتوانی

اختلالات وابسته به کافئین

همه گیری شناسی

نوروفارماکولوژی

ژنتیک و مصرف کافئین

کافئین به عنوان یک ماده مورد سوء مصرف

عوارض نامطلوب

درمان

اختلالات وابسته به حشیش

همه گیری شناسی

شیوع و روندهای اخیر

نوروفارماکولوژی

اختلال سایکوتیک ناشی از حشیش

اختلال اضطرابی ناشی از حشیش

درمان و بازتوانی

اختلال وابسته به کوکائین

همه گیری شناسی

هم ابتلائی

سبب شناسی

عوامل ژنتیک

عوامل اجتماعی و فرهنگی

یادگیری و شرطی شدن

عوامل دارویی

نوروفارماکولوژی

سوء مصرف کوکائین و وابستگی بر آن

اختلال سایکوتیک ناشی از کوکائین

اختلال خلقی ناشی از کوکائین

اختلال اضطرابی ناشی از کوکائین

اثرات نامطلوب

اثرات بر عروق مغزی

اثرات قلبی

حملات تشنجی

درمان و بازتوانی

اختلالات وابسته به مواد توهم زا

نوروفارماکولوژی

مصرف داروهای توهم زا

آثار روان شناختی

مکانیزمهای نوروفیزیولوژیکی

اختلالات سایکوتیک ناشی از مواد توهم زا

اختلال خلقی ناشی از مواد توهم زا

درمان

اختلالات مربوط به مواد استنشاقی

نوروفارماکولوژی

اثرات نامطلوب

درمان

اختلالات مربوط به نیکوتین

همه گیری شناسی

بیماران روانی

نوروفارماکولوژی

سبب یابی وابستگی به نیکوتین

اثرات نامطلوب

مزایای بهداشتی ترک سیگار

درمان

درمانهای روان شناختی

درمانهای روانی- دارویی

اختلالات مربوط به مواد شبه افیونی (اپیوتید)

همه گیری شناسی

نوروفارماکولوژی

هم ابتلائی

سبب شناسی

عوامل روانی- اجتماعی

عوامل ژنتیک و زیستی

نظریه روانپویشی

اختلالات مربوط به فن سیکلیدین (یا شبه فن سیکلیدین)

همه گیری شناسی

نورفارماکولوژی

اختلال خلقی ناشی از فن سیکلیدین

اختلالات اضطرابی ناشی از فن سیکلیدین

درمان

پیشینه تحقیق

منابع