مبانی نظری و پیشینه تحقیق ژئوپلیتیک آسیای مرکزی

عنوان:

 

فرمت فایل: Word

تعداد صفحات: 30

 

ژئوپليتيك عنوانی پرکاربرد است. نویسندگان، ناظران و دست اندرکاران سیاست بین الملل به طور مداوم این عنوان را برای شرح، توصیف یا تحلیل بحثهای خاص سیاست خارجیبه کار می برند Sempa, 2002: 3)). واژه ژئوپولیتیک، مرکب از دو واژه انگلیسی Geo «زمین» و Politics«سیاست-قدرت سیاسی» است و موضوع آن بررسی قدرت سیاسی در رابطه با سرزمین یا جغرافیاست. معنی کردن ژئوپلتیک با یک معنی ویژه کاری بس مشکل است زیرا معنی مفاهیمی نظیرژئوپلتیک تمایل به تغییر و تحول دارند همانطور که دورههای تاریخی و ساختارهای نظم جهان تحول می یابند. ژئوپلیتیک در کاربرد تاریخی و بدون نظم ترتیب آن بخوبی فهمیده می شود (اتوتایل، 1380: 20). ژئوپلیتیک علم نیست، بلکه بخشی از دانش جغرافیای سیاسی محسوب می شود؛ ژئوپلیتیک عبارتند از مطالعاتی که به بررسی رقابت قدرتهای جهانی بر اساس امکاناتی که زمین در اختیارشان قرار داده است، می پردازد. بنابراین ماهیت این علم را باید در رابطه میان جغرافیا و سیاسی (فعل سیاسی) دانست. ژئوپولیتیک از نقش آفرینی های سیاسی - محیطی در چارچوب مفهوم قدرت بحث می کند (مجتهدزاده، 1381: 21). همچنین ژئوپلیتیک به عنوان شرح محیط های سیاسی -جغرافیایی و ارتباط آنها با قدرت سیاسی و تنظیم فضایی چارچوب واحدهای قدرت سیاسی مانند نیمکره ها، اقیانوسها، سرزمین ها و مرزهای دریایی، منابع طبیعی و فرهنگ(Bert Chapman, 2011 :3). به عبارتی روشن تر، ژئوپلیتیک مطالعات سیاست‏ کشورها، بر اساس عوامل وپدیده ‏هاى جغرافیایى است. از این رو، ژئوپلیتیک یا سیاست جغرا - فیایی به طور کلی به ارتباط سیاست و سرزمین‌ها در مقیاس منطقه ای و جهانی است؛ بنابراین ژئو -پليتيك داراي نقش برجسته­اي در روابط بين­الملل است.

 

فهرست مطالب

پيشينه تحقیق

ژئوپلیتیک

نظریات پایه ارائه شده در تاریخ مطالعات ژئوپولیتیک

نظریه ارگانیکی حکومت: فردریک راتزل (1844-1904)

نظریه سرزمین قلبی: سر هالفورد مکیندر (1861-1947)

نظریه ریملند:نیکولاس اسپایکمن (1914-1840)

نظریه قدرت دریای: آلفرد تایر ماهان

نظریه ساختار ژئوپلیتیک جهان از سائل بی کوهن

عوامل مؤثر در ژئوپليتيك

عوامل ثابت

1. موقعیت

الف. موقعیت دریایی

ب. موقعيت ساحلى

ج. موقعیت بری (مرکزی)

د. موقعیت استراتژیک

2. فضا

3. وسعت خاک

4. توپوگرافی

5. شکل کشور

الف. كشورهاى فشرده

ب. كشورهاى طويل

ج. كشورهاى دنباله دار

د. كشورهاى تکه تکه

ه. كشورهاى منگنه اى

عوامل متغيّر

جمعيّت

منابع طبيعى

منابع غذايی

منابع معدنى

نهادهای سیاسی و اجتماعی

اقتصاد ـ زمین (ژئواکونومی)

بیضی استراتژیک انرژی و اهمیت راهبردی دریای خزر و خلیج فارس

قوم ترکمن در آسیای مرکزی و ایران

جایگاه آنتروپی در ارتباط با کشورهای منطقه آسیای مرکزی

منابع

 

جغرافیا