میدان امام خمینی (نامهای پیشین:میدان توپخانه، میدان سپه) نام میدانی تاریخی واقع در مرکز شهر تهران است. این میدان در سال ۱۲۸۴ هجری قمری در دوره ناصرالدین شاه و به دستور امیر کبیر ساخته و ساختمانهای گرداگرد آن بارها تخریب و نوسازی شدهاند. میدان توپخانه از گذشتههای دور مرکز حمل و نقل و ترافیک شهر تهران و همچنین محل گردهماییهای اعتراضی و همچنین اعدام برخی از محکومان نامی بودهاست. این میدان هماکنون کانون اداری و تجاری به شمار میرود.
با آغاز دگرگونیهای شهرسازی نوین از میانههای دوره قاجار و به ویژه از دوره پهلوی، میدان توپخانه بناهای نوینی مانند عمارت تلگرافخانه و پستخانه، بانک، بلدیه و نظمیه را در کنار خود میبیند. عناصری که از شاخصههای مدرنیته به شمار میرود و برای میدان توپخانه ناشناس است. از این مقطع به بعد میدان دارای کاکردی ویژه میشود، به گونهای که با این دگردیسیها این میدان بر آن است که چهرهٔ مدرن شده شهرهای ایرانی برای فرنگیان و خارجیانی که به ایران سفر میکنند فراهم آورد.
تقسیم بندی دوره های تغییرات میدان
میدان از نظر شکلی و کالبدی،تا به امروز،سه دوره ی اصلی را طی کرده است:
دوره ی اول:از آغاز شکل گیری میدان تا تکمیل شدن شکل نخستین آن را در بر می گیرد.با اولین توسعه ی شهر تهران در عهد ناصری(1260 تا 1300) پس از تثبیت شکل اصلی میدان،تغییرات جزیی و موضعی در شکل و کالبد و عملکرد ابنیه ی گرداگرد میدان رخ می دهد.لیکن کلیت فضایی میدان تغییر نمی کند.
دوره ی دوم:با تغییر حکومت قاجار و پیدایش روابط چدید و مدرنیزاسیون و وقوع تغییرات جدی در تهران . در نهایت منجر به شکسته شدن قالب قبلی میدان شد.شکل جدید میدان در فاصلهی 1300تا 1320 تثبیت شد و تقریبا تا سال 1340 ثابت ماند و بعد از آن دچار افت شد.
دوره سوم:مصادف با زمانی که شکل شهر و روابط آن دگرگون می شود و به دنبال آن کالبد میدان به سبک و الگوی بین الملل نزدیک می شود.
وضعیت فعلی میدان حاصل توسعه سریع میدان و ازدیاد جمعیت شهرنشین و شروع ساخت و ساز های جدید می باشد.
معماری