مبانی نظری ارزیابی عملکرد و کارت امتیازی متوازن

اندازه گیری عملکرد

عملكرد، اصطلاحی است پیچیده كه در برگیرنده كلیه مفاهیمی است كه موفقیت یك شركت و فعالیتهایش را در برمی گیرد. مار و نلی معتقدند ارزیابی عملکرد فرآیندی است که عملکرد شاغل با آن اندازه گیری می شود و هنگامی که درست انجام شود، کارکنان، سرپرستان، مدیران و نهایتا سازمان از آن بهره مند خواهند شد[25].

آتینسون و وال ارزیابی عملکرد را توصیف نظام دار نقاط قوت و ضعف عملکرد فرد یا گروه در رابطه با اجرای وظایف محوله تعریف می کند. ارزیابی عملکرد در بعد استفاده از منابع اساسا در قالب شاخصها ی کارایی بیان می شود[26]. همانطور که جدول (2-1) نشان می دهد نگرش به عملکرد طی سالها توسعه یافته است [27].

جدول  1- معیارهای عملکرد سازمانها طی سالهای مختلف 

تا سالهای 1950

سالهای 1960

سالهای 1970

سالهای 1980

سالهای 1990

سالهای 2000

اثربخشی

اثربخشی

كارایی

اثربخشی

كارایی

بهره وری

اثربخشی

كارایی

بهره وری

انعطاف پذیری

اثربخشی

كارایی

بهره وری

انعطاف پذیری

خلاقیت

اثربخشی

كارایی

بهره وری

انعطاف پذیری

خلاقیت

قابلیت بقاء

اندازه گیری عملکرد در سازمان ها تا دهه 1970 اندازه گیری سنتی بود. با توجه به اینکه روز به روز محیط تجارت رقابتی شده و شرکتها باید در محیط جهانی رقابت کنند ضعفهای اندازه گیری سنتی عملکرد به مرور بیشتر نمایان شد. در این راستا، روز به روز در مدارک منتشره انتقادها بیشتر شد، تا به طرح سیستم های جدید، معیارهای جدید و روش های جدید انجامید. حوزه اندازه گیری عملکرد در اوایل سالهای 1900 یعنی وقتی که نسبتهای مالی و رویه های کنترل بودجه در دوپونت و جنرال موتورز  توسعه یافتند بوجود آمد و معیارهای عملکرد بطور وسیعی مورد پذیرش قرار گرفتند و طی 80 سال گسترش یافتند [28].

ادبیات مربوط به اندازه گیری عملکرد دارای دو مرحله (فاز) می باشد. در مرحله اول، که تا سالهای 1980 بطول می انجامد مرکز توجه اندازه گیری عملکرد بر معیارهای مالی تامین شده توسط سیستم حسابداری مدیریت بود و  مرحله دوم از اواخر سالهای 1980 آغاز می گردد که هنوز در حال پیشرفت می باشد. طی این دوره زمانی، تغییرات زیادی در اندازه گیری عملکرد رخ داده و علاقمندی به این حوزه بطور شگرفی افزایش یافته است. حتی برخی از محققین از این مرحله تحت عنوان انقلاب اندازه گیری عملکرد یاد می کنند[29].

تغییراتی که طی این سالها در اندازه گیری عملکرد رخ داد باعث شد اندازه گیری سنتی به اندازه گیری متوازن تبدیل گردد. این تغییرات را می توان در 7 عنصر اصلی خلاصه کرد که عبارتند از: تمرکز، ابعاد، پیش رانها ، اهداف، منافع مورد انتظار، دوره و سبک ارزیابی.