مبانی نظری نظریه های امنیت ، پلیس، کارکرد پلیس، پلیس و امنیت

- تعاریف لغوی پلیس

دربررسی فرهنگ لغات بویژه فرهنگ های معتبر فارسی واژه پلیس مترادف با کلماتی نظیر نظم ، پاسبان ،شهربانی، آجان، کلانتر ،ژاندارم و ...آمده است که اکثر این واژه ها در گذر زمان ودرطول تاریخ اهمیت خود را از دست داده اند . در مهم ترین موارد واژه پلیس اینگونه تعریف شده است:                                        

 - سازمانی درداخل کشور که متصدی حفظ نظم ومال افراد است (معین ،1375ص120).                                                     

- حفظ نظم وآرامش کشور را نمودن. (آریانپور، 1370ص576) .  - سپاهی که نگهبان شهری است (داعی الاسلام،فرهنگ نظام فارسی ،112)  - اداره شهربانی (دهخدا، 1330ص445).

- تعاریف مفهومی پلیس

پژوهشگران هر کدام از منظری خاص ،به تعریف مفهومی پلیس پرداخته اند . برخی از این تعاریف مختلف پلیس در جوامع امروز نشان میدهند. برای مثال«ماکس وبر» بر مفهوم قدرت در معنای مشروعیت تمرکز کرده است. تعریف مشهور وبر از دولت به سان دستگاههای که حق انحصاری استفاده از کاربرد زور مشروع را دارد ،بیش از هر جایی در سازمان پلیس وحوزه اجرایی دولت محقق و جلوه گر می شود. با این تعریف پلیس با استفاده از حق مشروع کار برد وسایل اجبار،به اسقرار نظم وامنیت در جامعه نایل میشود ( فروند، 1370).

     جرم شناسان به مفهوم دیگر از پلیس می پردازند که بازرسی،کشف ونظارت درعرصه جامعه و زندگی را در بر میگیرد. دستگیری متخلفان و قانون شکنان، ارائه خدمات اجتماعی امنیتی مثل برقراری نظم در رفت وآمد شهری ،حضور به هنگام در مواقع برخورد خطرات در سطح شهر و برخورد قاطع با قانون شکنان اجزای تعریف جرم شناسان از پلیس می باشد (جونز، 1998ص3).

     دکتر ولی ا...انصاری واژه پلیس را بر گرفته از واژه یونانی پولیتیا دانسته وآن را باکلمه پولیتیک به معنای سیاست، حکومت، مدنیت، شهرنشینی ونظارت نزدیک واحتمالاُ هم ریشه میداند . به اعتقاد وی پلیس در مفهوم امروزی آن در درجه اول یک سازمان دولتی یا محلی است که مسئول حفظ نظم، امنیت آسایش و آرامش عمومی و متصدی حراست از جان، مال،حیثیت اشخاص می باشد و در درجه دوم، بازرسی وکشف جرایم، جمع آوری دلایل، دستگیری متهمان و مجرمان وسرانجام اجرای احکام کیفری را برعهده دارد (انصاری، 1380ص30).