پاورپوینت نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری

در ادبیات علمی جهان بافت فرسوده به “شهر درونی” نیز یاد شده و این چنین تعریف می شود: بافت فرسوده شهری به عرصه‌هایی از محدودۀ قانونی شهرها اطلاق می شود که به دلیل فرسودگی کالبدی، عدم برخورداری مناسب از دسترسی سواره رو، تأسیسات، خدمات و زیرساخت های شهری آسیب پذیر بوده و از ارزش مکانی، محیطی و اقتصادی نازلی برخوردارند. بافت فرسوده گسترده ای هم پیوند است كه از بناها، راهها، مجموعه ها، فضاها، تاسیسات وتجهیزات شهری و یا تركیبی از آنها تشكیل شده است.
۱- انواع بافت های فرسوده
بافت های فرسوده به سه دسته:
الف) بافت های دارای میراث فرهنگی
ب) بافت های شهری (فاقد میراث فرهنگی
ج) بافت های حاشیه ای (سكونتگاههای غیررسمی ) تقسیم می گردند.
الف – بافت های دارای میراث های شهری
بافت های دارای میراث های شهری بافت هایی هستند كه دربرگیرنده آثار بجای مانده از گذشته وجایگزین ناپذیری هستند كه می توانند در آگاهی جوامع از ارزشهای فرهنگی وگذشته خود كمك كند . حفظ آنها علاوه بر، برانگیختن غرور ملی و ایجاد حس هویت ، بر كیفیت زندگی نیز می افزاید . این آثار كه به یكی ازسه دوره باستان ، دوره تاریخی و یا معاصر تعلق دارد ، یا به ثبت آثارملی رسیده اند و یا درلیست میراث های با ارزش سازمان میراث فرهنگی وگردشگری قرار می گیرند.
ب – بافت های شهری (فاقد میراث شهری
بافت های شهری (فاقد میراث شهری ) بافت هایی هستند كه درمحدوده قانونی قرار دارند ، دارای مالكیت رسمی وقانونی اند . اما ازنظر برخورداری ازامینی ، استحكام وخدمات شهری دچار كمبود هستند .
ج – بافت های حاشیه ای (سكونتگاههای غیررسمی)
بافت های حاشیه ای (سكونتگاههای غیررسمی ) ، بافتهایی هستند كه دربیشتر درحاشیه شهرها وكلان شهرهای كشور قراردارند و خارج ازبرنامه رسمی توسعه شكل گرفته اند . ساكنین این بافت ها را گروه های كم درآمد ومهاجران روستایی وتهیدست شهری تشكیل می دهند . این بافت های خودرو كه با سرعت ساخته شده اند فاقد ایمنی ، استحكام ، امنیت اجتماعی ، خدمات و زیرساخت های شهری می باشند .
شاخص‌های شناسایی بافت‌های فرسوده
   شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در سومین جلسه در تاریخ ۱۱/۲/۸۵ براساس مصوبه مورخ ۱۶/۳/۸۴ خود ۳ شاخص‌ زیر را جهت شناسایی بافت‌های فرسوده در این مرحله مورد تصویب قرار داد و مقرر نمود دبیرخانه برای مواردی كه این شاخص‌ها امكان معرفی و شناسایی در پهنه‌هایی را ناممكن می‌سازد، بررسی و راه كار مناسب جهت تصمیم‌گیری به شورا ارایه نماید.
شاخص ۱؛ ریز دانگی: بلوك‌هایی كه بیش از ۵۰% پلاك‌های آنها مساحت كمتر از ۲۰۰ متر مربع دارند.
شاخص ۲؛ ناپایداری: بلوك‌هایی كه بیش از ۵۰% بناهای آن ناپایدار و فاقد سیستم سازه است.
شاخص ۳؛ نفوذناپذیری: بلوك‌هایی كه بیش از ۵۰% معابر آن عرض كمتر از ۶ متر دارند.
در واقع اگر این ۳ مشخصه در یك بلوك شهری وجود داشته باشد، حتی در مقیاس ۵۰ درصد، آن منطقه بافت فرسوده قلمداد می‌شود. در واقع  بخشی از شهر كه بیش از ۵۰ درصد آن ناپایدار و عرض معابر آن كمتر از ۶ متر و املاك آن عرصه‌ای كمتر از ۲۰۰ متر داشته باشد، آن قسمت از شهر بافت فرسوده است.
این تعریف البته تعریفی علمی است، اما کارشناسان معتقدند كه بافت فرسوده علاوه بر این شاخص‌ها، به لحاظ اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی نیز دچار مشكل است. در واقع بافت فرسوده از چرخه اقتصادی شهر خارج شده ‌است و اقدامات نوسازی در آن انجام نمی‌شود و در نتیجه سرمایه‌ها از آن خارج می‌شود.
حجم بافت فرسوده کشور
هم‌اكنون حدود ۷۰ هزار هکتار بافت فرسوده در کشور شناسایی شده که برای بهسازی و نوسازی هر هکتار بافت فرسوده در شهرهای ایران حدود ۱۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری جدید مورد نیاز است. از این رو توجه به بافت های فرسوده بارها از سوی صاحب نظران تاکید شده و بحث های بسیاری پیرامون آن شکل گرفته است.
تعاریفدر ابتدا به تعریف و شاخص های شناسایی بافت های فرسوده و آسیب پذیر می پردازیم.
به استناد مصوبه جلسه مورخ 16/3/84 شورای عالی شهرسازی ومعماری ایران درخصوص بافتهای فرسوده شهری بدینوسیله تعاریف ، ساختار ، نوع ، مرجع ومستندات قانونی مداخله در بافتهای فرسوده شهری بشرح ذیل مورد تصویب اعضاء شورای عالی شهرسازی ومعماری قرارگرفت .
بافت های فرسوده شهری (تعاریف وساختارمداخله – نوع بافت ، نوع مداخله ، مرجع قانونی مداخله ، مستندات قانونی مداخله )
مقدمه
برای آسان شدن شناخت بافت های فرسوده شهری وضابطه مند شدن شرایط مداخله در آن دسته از شهرهای کشور که با این پدیده رویارو می باشند ، نگاشته شده است .
گستردگی بافت های فرسوده در بیشتر شهرهای کشور و اهمیت پرداختن همزمان بدان ایجاب می کنند تا ازیک سو کلیه مشاوران ، نهادهای مشارکت کننده و یا دستگاههای مداخله کننده از ادبیات فنی یکسان و سازگار با ادبیات جهانی بهره گیرند ، و از سوی دیگر برای جلوگیری از اقدامات موازی و هدررفتن منابع در حین جلب مشارکت گسترده همگان ، واژگان کلیدی ، وساختار مداخله یکپارچه و هم پیوند نیروهای موثر ، دراین مصوبه تعریف وتعیین گردد .
این مصوبه با مبنا قراردادن چهارعامل اصلی تدوین شده است ، این عوامل عبارتند از :
- نوع بافت
- نوع مداخله
- مرجع قانونی مداخله
- مستندات قانونی مداخله
قابل ذکراست ویژگی ها وشاخص های شناسایی بافت های فرسوده به تفضیل در " دفترچه راهنمای شناسایی ومداخله دربافت های فرسوده " آمده است .
تعاریف
بافت : بافت گسترده ای هم پیوند است که از بناها ، راهها ، مجموعه ها ، فضاها ، تاسیسات وتجهیزات شهری ویا ترکیبی از آنها تشکیل شده است
1- انواع بافت ها  
بافت های فرسوده به سه دسته :
الف – بافت های دارای میراث فرهنگی
ب – بافت های شهری (فاقد میراث فرهنگی )
ج – بافت های حاشیه ای (سکونتگاههای غیررسمی ) تقسیم می گردند .
الف – بافت های دارای میراث های شهری