چکیده:
هدف كلی كتاب:
آشنایی با شعر و سبك قصاید خاقانی
جایگاه درس:
درس گزیدۀ قصاید خاقانی از دروس پایۀ دوره كارشناسی زبان و ادبیات فارسی است.
هدفهای رفتاری:
آشنایی كلی با زندگی، شعر و سبك شاعری خاقانی
شرح ابیات مشكل قصاید 10-1
آشنایی كلی با زندگی، شعر و سبك شاعری خاقانی
مابین سالهای 500 تا 528 ه. ق. كودكی پای به حیات گذاشت كه نام او را ابراهیم گذاشتند. پدرش نجیب الدین، نجاری بیش نبود و مادرش كنیزی طباخ از رومیان مسیحی كه بعداً مسلمان شده بود و جدّش جولاهه. با وجود چنین خاندان بی نام و نشان هنوز بیست سالش نشده بود كه به یكی از شاعران ممتاز عصر خود تبدیل شد و آنچنان شهرت و محبوبیتی به دست آورد كه همۀ شاهان پدر بی نام و نشان او را فراموش كردند و در دربارهای خود پذیرای وجود وی شدند. »»
تربیتها و حمایتهای عموی وی كافی الدین عمر بن عثمان خاقانی را به جایی رساند كه به حسان العجم یا افضل الدین ملقب شد.
ابو العلاء گنجه ای شاعر دیگر همین دوران استعداد خاقانی را كشف كرد و در تربیت شاعری اش كوشید و به دربار خاقان شروان معرفی كرد.
شعر خاقانی در قصیده و قطعات و تركیب بندها بسیار پیچیده، مشكل یاب، از حیث دریافت معنی بسیار سخت و گاه ناممكن است و این ویژگی شامل اكثر قصاید وی می شود. همین ویژگی در كنار سایر مختصات لغوی و بیانی وی را در كنار سایر قصیده سرایان ماقبل و مابعد صاحب سبك ساخته است.
قصیده 1
در توحید و موعظه و مدح حضرت خاتم الانبیاء صلوات الله علیه
1- جوشن صورت برون كن در صف مردان درآ
دل طلب كز دار ملك دل توان شد پادشا
جوشن: نوعی از لباس جنگ كه غیر از زره است. جوشن صورت، اضافه تشبیهی است به معنی روپوش محكم و پولادین.// مردان: كنایه از عارفان و اهل معنی.// دل: مهبط اسرار الهی و نقطه عروج انسانی.// دار: به عربی خانه و محله و سرای.//
زبان و ادبیات فارسی