مقدمه
یکی از نظریههای مهم در زمینه اسناد نظریه هارولد کلی است. تحقیقات جونز و دیویس بر پایه عمل واحد بوده است، اما اگر از رفتارهای دیگر فرد هم مطلع باشیم میتوانیم از روش کلی استفاده کنیم. وی منسجمترین و جامعترین تحلیل را از اسناد ابداع کرد و آن را الگوی تغییر همگام نامید. اصل تغییر همگام بدین معناست که ما به دنبال یک همایندی بین رویداد خاص و علت خاص در موقعیتهای متفاوت هستیم. اگر علت معینی همیشه با یک رویداد خاص همراه شود و آن رویداد در غیاب آن علت اتفاق نیفتد، ما این رویداد را به آن علت اسناد میدهیم.
به عبارت دیگر، تغییرات آن علت همیشه با این رویداد همگامی دارد: هرگاه علت باشد، رویداد هست و هرگاه علت نباشد رویداد نیز نخواهد بود. مثلا اگر هماتاقی ما درست قبل از امتحانات بداخلاق میشود اما در سایر اوقات خوشاخلاق است، آیا میتوان استنباط کرد او همیشه آدم بداخلاقی است، یعنی دارای چنین شخصیتی است؟ احتمالا خیر. برعکس، شاید این بدخلقی را به امتحانات اسناد دهیم. زیرا این بدخلقی تقریبا همیشه با امتحانات همراه است و در غیاب امتحانات اتفاق نمیافتد.
الگوی تغییر همگام دقیقا مشابه روش عمل دانشمندان است. دانشمند نیز با مشاهده این که یک عامل با یک پدیده در موقعیتهای متفاوت همراه است، به وجود رابطه علیت میان آن دو پی میبرد. کلی معتقد است افراد از سه نوع اطلاعات بهره میجویند تا به اسناد علی دست یابند. آنان بررسی میکنند تا ببینند آیا یک رویداد، همراه با اشیای محرک، عمل کنندگان و موقعیتها اتفاق میافتد یا نه؟ بهتر است مطلب را با یک مثال توضیح دهیم: دوست شما بیان میکند که شب گذشته برای دیدن یک نمایش رفته بود. سپس ادامه میدهد که یک هنرپیشه کمدی نمایشی اجرا کرده و او به سخنان و کارهای وی بسیار خندیده است. در واقع گمان میکند آن مرد خندهدارترین هنرپیشه کمدی است. در اینجا به یک اسناد علی برای خنده شدید دوستتان نیازمندید. اگر علت این باشد که هنرپیشه کمدی واقعا بسیار خندهدار است، شما هم به توصیه او گوش میدهید و به دیدن نمایش میروید. اما اگر این امر صرفا یک چیز غیرعادی مربوط به او باشد یا مربوط به موقعیت شب گذشته باشد، چنین استنتاجی درست نخواهد بود کلی میگوید: از طریق بررسی هر یک از این ابعاد به ترتیب به دنبال یک اسناد هستیم: اول، آیا این رفتار دقیقا مربوط به محرک خاص است؟
و ...
فهرست مطالب
- مقدمه
- سه نوع ویژگی که افراد برای دستیابی به اسناد بهکار میبرند:
- تمایز
- توافق یا همرایی
- ثبات یا همسازی
- اسناد بیرونی
- اسناد درونی
- اسناد موقعیتی
- مطالعات مک آرتور در مورد پیش بینی های کلی
- پایان