مبانی نظری هوش و تیزهوشی و نظریه های هوش و دانش آموزان تیزهوش

مبانی نظری هوش و تیزهوشی و نظریه های هوش و دانش آموزان تیزهوش

توضیحات: 37صفحه فارسی (word) با منابع کامل

تحقیق آماده با رفرنس دهی کامل فارسی و انگلیسی و پانویس ها مناسب برای پروپوزال و پایان نامه

خلاصه ای از کار:

هوش و تیزهوشی

1)هوش

کمتر مفهومی در روان شناسی به اندازه هوش مورد توجه بوده است. هوش یکی از بحث برانگیزترین پدیده های روانی است که هنوز ماهیت آن تا حدود زیادی ناشناخته است. با وجود کوشش های گسترده روان شناسان، هنوز هیچ تعریف دقیق و روشنی که همگان بر آن توافق داشته باشند ارائه نشده است. علت اختلاف نظر بر سر ماهیت هوش این است که هوش مشاهده پذیر نیست. هوش سازه ای است که نظریه پردازان و آزمون سازان پدید آورده اند تا به کمک آن رفتارهای هوشمندانه را تبیین کنند. به سخن دیگر، آن ها همه رفتارهای هوشمندانه را ناشی از وجود پدیده ای  به نام هوش می دانند(سیان سیلو و استرنبرگ،[1] 2004، ترجمه امیری مجد و فرامرزی، 1388).

...................

2)فهرستی از تعاریف هوش

• توان انجام بعضی از فعالیت های ویژه همراه با تمرکز، تفکر خلاق و ابداع.
• مجموعه ای از دانش ها و مهارت ها که فقط به وسیله یک آزمون سنجیده شود.
• عامل کلی و منحصر به فردی که بخش وسیعی از رفتارها را شامل گردد.

رشد زودرس در مراحل تحول.....

..............

- سیر تحول هوش و مفاهیم مربوط به آن

مباحث هوش،[2] استعداد[3] و نبوغ[4] از جمله مواردی هستند که در طول تاریخ مورد توجه اندیشمندان متفاوت بوده است. افلاطون در کتاب جمهوریت خود از قول سقراط نقل کرده است که برخی از افراد دارای توانایی هایی هستند که آن ها را از سایر افراد متفاوت می سازد؛ آن ها در مقایسه با دیگران از مطالعات خود بهره بیشتری می برند. او این توانایی ها را «هدایای فطری» نامید. ذکاوت، اشتیاق به مطالعه، یادگیری آسان، حافظه خوب و سخت کوشی از دیگر صفاتی است که افلاطون برای این افراد برشمرده است. شاید افلاطون اولین فردی بود که به برتری های برخی از افراد در یادگیری و نیاز آن ها به آموزش های خاص پی برد. او هم چنین با اطلاق «هدایای فطری»[5] به این ویژگی ها بر نقش وراثت در شکل گیری توانایی های ذهنی تأکید نمود. پس از او نیز بسیاری از اندیشمندان حافظه خوب، یادگیری سریع و سخت کوشی را به مثابه ی شاخص هایی از توانایی ذهنی بالا، ذکر کرده اند. بحث در زمینه هوش و تیزهوشی همچنان ادامه یافت؛ برخی بر نقش وراثت و برخی بر نقش محیط در شکل گیری هوش تأکید می کردند(شکوهی یکتا و پرند، 1386).

...............

- گسترش مفهوم هوش

هوش به عنوان یک توانایی شناختی در اوایل قرن بیستم توسط آلفرد بینه مطرح شد او هم چنین آزمونی را برای اندازه گیری میزان بهره هوش افراد ابداع کرد. بعدها لوئیز ترمن و دیوید وکسلر[6] آزمون های جدیدتری را ساختند. اما در دو دهه اخیر مفهوم هوش به حوزه های دیگری مانند هوش هیجانی،[7] هوش طبیعی،[8] هوش وجودی،[9] و هوش معنوی[10] گسترش یافته است. علاوه بر این دیگر هوش به عنوان یک توانایی کلی محسوب نمی گردد. بلکه به عنوان مجموعه ای از ظرفیت های گوناگون در نظر گرفته می شود(رجایی، 1389).

.............

-هوش شناختی

در مفاهیم سنتی مربوط به هوش از هوش به عنوان هوش شناختی(هوش عمومی) یاد می شود. هوش عمومی را توانایی فهمیدن، آموختن، به خاطر سپردن، حل مسئله و استفاده از آموخته ها تعریف می کنند(کاپلان و سادوک،[11] 1991، نقل از صفاری دهنوی و همکاران، 1388). این قابلیت چنان چه مرسوم است به وسیله ی آزمون های  هوش عمومی(مانند مقیاس هوش بینه و سیمون،[12] مقیاس وکسلر و ریون[13]) محاسبه می شود با این حال، هوش شناختی جامعیت لازم را در تبیین توانایی های ذهنی انسان ندارد، و از سوی دیگر در تعریف آن فقط حوزه ادراکی و شناختی، آن هم در حیطه درون فردی مورد توجه قرار می گیرد. به عبارت دیگر حیطه میان فردی که بخش قابل توجهی از زندگی انسان را تشکیل می دهد مورد غفلت واقع شده است(صفاری دهنوی و همکاران، 1388).

..............

- هوش چندگانه

تعریف هوش، از نظر گاردنر، که مبنای به رسمیت شناختن اشکال گوناگون هوش می باشد عبارت است از: قابلیت حل مسأله یا تولید(خلق) یک محصول، ساخت چیزی که دست کم در یک فرهنگ ارزشمند تلقی می شود(گاردنر، 1990) در نهایت گاردنر هفت نوع هوش را در قالب نخستین پردازش از نظر هوش چندگانه به شرح زیر ارائه کرد(آمسترانگ، 1383، نقل از فتحی و همکاران، 1390).

...............

- عوامل مؤثر بر تفاوت های فردی و گروهی هوش

تفاوت های فردی و گروهی هوش بر اثر عوامل مختلف بوجود می‌آید. پژوهش های مختلف تأثیر عوامل گوناگون را بر هوش و توانایی های ذهنی افراد نشان داده که برخی از آن ها عبارتند از:

— تفاوت های جنسیتی

— جمعیت خانواده و ترتیب تولد

..................

- تیزهوشی

به عقیده ی پیرتو(1994)، ارائه تعریفی جامع از تیزهوشی، خلاقیت و استعداد و تمایز میان این مفاهیم بسیار دشوار است. اغلب مردم این اصطلاح ها را مترادف یکدیگر می دانند. برخی هوش را توانایی یادگیری، برخی توانایی انطباق با محیط و برخی دیگر توانایی تفکر انتزاعی تلقی نموده اند.

گالاگر(2000) نیز عنوان می کند که تیزهوشی در زمان ها و مکان های مختلف ملاک و تعریف  واحدی ندارد. فردی ممکن است در یک زمان یا مکان تیزهوش تلقی شود ولی در زمان و مکان دیگر این گونه نباشد، هیچ یک از تعاریف را نمی توان درست یا نادرست فرض کرد. برخی از تعاریف منطقی، برخی انتزاعی و برخی کاربردی هستند و انتخاب تعریف مناسب باید با توجه به بافت اجتماعی، فرهنگ و هدف های مشخصی صورت گیرد(به نقل از شکوهی یکتا و پرند، 1386).

..............

- شیوع افراد تیزهوش

تعیین تعداد افراد تیزهوش نیز موضوع چالش برانگیزی است. پیچیدگی این امر با مشکلات و تعداد تعاریف تیزهوشی رابطه دارد(ریچرت،[14] 1997، به نقل از شکوهی یکتا و پرند، 1386)........

.............

-ویژگی‌های دانش آموزان تیزهوش و با استعداد

بطور کلی ویژگی‌های شناختی، ویژگی های عاطفی و ویژگی‌های خلاقانه می باشند.

الف) ویژگی‌های شناختی دانش آموزان تیزهوش:

.............

- شناسایی و گزینش تیزهوشان

برای شناسایی دانش آموزان تیزهوش و با استعداد، به اندازه برنامه های گوناگون پرورشی راهبرد و خط و مشی وجود دارد. بنا به گفته فلدهوسن، هوور و سیلر[15](1990) «سیستم شناسایی آرمانی هنوز به وجود نیامده است»(دیویس و ریم، 2004، ترجمه بناب، 1390).

.........................

- ضرورت كاربرد روش های چندگانه در تشخیص

اصولاً هر نوع جریان تشخیص و سنجش برای تیزهوشان، مفاهیم مشخصی را اساس فعالیت قرار می‌دهد كه این مفاهیم معمولاً از سوی اغلب روان شناسان توصیه می شود:

1.هوش(توانایی كسب نمره عالی در هوش سنج ها)

2.استعداد تحصیلی(توانایی و یادگیری در سطح قابل ملاحظه)

................

- آزمون های شناسایی تیزهوشان

متداول ترین روش برای شناسایی نخبگان و استعدادهای درخشان استفاده از آزمون هاست. موسسه رشد و استعداد دیویدسون[16] دو نوع آزمون برای شناسایی استعدادهای درخشان معرفی   می كند:

الف) آزمون هوش

این آزمون ها ابزارهایی برای اندازه گیری قابلیت های هوشی كلامی و عملی هستند. اگر چه آزمون های تیزهوشی همواره از سوی صاحب نظران مورد نقد قرار گرفته اند، اما به هر حال هر آزمونی نقاط قوت و ضعفی دارد و نباید به منزله تنها منبع اندازه گیری از آن‌ها استفاده شود. مجموعه های وكسلر و استنفورد بینه از جمله ابزارهای معتبری هستند كه برای اندازه گیری بهره هوشی استفاده گسترده ای دارند(آراسته و محمودی راد، 1383).

.............

- نظریه های تیزهوشی

به طور كلی نظریه های تیزهوشی را از لحاظ طرز تلقی نسبت به «عامل» می توان در دو چشم انداز بررسی نمود:

الف) عاملی

ب) تركیبی(تعاملی)

- نظریه های عاملی هوش

تقریبا مقارن با فعالیت های بینه و سیمون، چارلز اسپیرمن[17](1904،1927)، روان شناسان انگلیسی اولین نظریه رسمی هوش را ارائه داد. او اساس نظریه دو عاملی خود را با عنوان نظریه عامل عمومی[18](g) مطرح كرد(هوگان[19]، 2003، به نقل از شكوهی یكتا و پرند، 1386). محور و كانون این چشم انداز، تاكید بر وجود عامل عمومی است. یعنی هر كنیش هوشمندانه مبتنی بر وجود بعدی است كه آن را «هوش عمومی» می نامیم...............

......................

-نظریه های هوشی آینده

نیسر،[20] بودو،[21] بوچارد[22] و همکاران(1996) معتقدند که نظریه های هوشی بر سر هدف اساسی هوش – سازگاری با محیط – توافق دارند(به نقل از سیان سیلو و استنبرگ، 2004، ترجمه امیری مجد و فرامرزی، 1388).

......................

مفهوم سه حلقه ای «رنزولی»

«جوزف رنزولی» در سال 1986 میلادی، «مفهوم سه حلقه‌ای تیزهوشی»[23] را ارائه داد. تیزهوشی، بر اساس این ساختار، تعاملی برجسته و پویا از سه شاخه اصلی از خصایص انسانی است: «توانایی بالاتر از سطح متوسط»،[24] سطوح بالایی از خلاقیّت، و سطوح بالایی از انجام یک تکلیف یا وظیفه. این مفهوم تأکید می کند که تیزهوشان افراد توانمند یا با کفایتی برای پرورش و کاربرد این ترکیب از خصایص در یکی از حیطه های ارزشمند در عملکرد انسانی هستند. تأکید ویژه الگوی«رنزولی »، بر ماهیّت پرورش رفتارهایی نظیر خلاقیّت و

................

الف)منابع فارسی

1.  آراسته، ح.، م.، محمودی راد.(1383). شناسایی، ویژگی ها و رشد نخبگان، فصل نامه رهیافت، شماره 34، ص 12-5.

2.  آقاجانی، س.،نریمانی، م. و س. آریان پوران.(1390). مقایسه کمال گرایی و تحمل ابهام در دانش آموزان دختر تیزهوش و عادی، فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی، سال یازدهم، شماره یک، صص 90-83.

3.  اژه ای، ج.(1376).گزینش تیزهوش در قبل و بعد انقلاب(1)، مجله استعدادهای درخشان، سال ششم، شماره یک، صص 30-26.

..........................

[1]. Cianciolo& Sternberg

[2]. intelligence

[3]. talent

[4]. genius

[5]. natural gifts

[6]. David wechsler

[7]. emotional intelligence

[8]. natural intelligence

[9]. existential intelligence

[10]. spiritual intelligence

[11]. Kaplan &Sadock

[12]. Binet&simon

[13]. Wechsler &Raiven

[14]. Richert

[15]. Feldhusen, Hoover &Sayler

[16]. Davidson

[17]. Charles Speaman

[18]. genceral factor

[19]. Hogan

[20]. Neisser

[21]. Boodoo

[22]. Bouchard & et al

[23]. three-ring conception of giftedness

[24]. above average ability