پیشینه و مبانی نظری دوره های خشكسالی

جزئیات:

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)

-  تعریف ومفهوم خشکسالی                           15

2-2- انوا ع عمده خشکسالی                              17

2-2-1- خشکسالی از دیدگاه هواشناسی 17

2-2-2- خشکسالی هیدرولوژیک                             17

2-2-3- خشکسالی کشاورزی                            18

2-2-4- خشکسالی اقتصادی                            18

2-3- ویژگی­های فضایی و زمانی خشکسالی­ها                      19 

2-3-1- آغاز و خاتمه خشکسالی                           19

2-3-2- شدت خشکسالی                                19

2-3-3- فراوانی خشکسالی                                20

2-3-4- وسعت منطقه ای خشکسالی                          20

2-3-5- دوره تناوبی رخداد خشکسالی                           20

2-4- علل وقوع خشکسالی                                 21

2-5- روش های مطالعه خشکسالی                           22

2-5-1- روش­هایمبتنی بر بیلان آب                         22

2-5-1-1- شاخص ترنث وایت                           23  

2-5-1-2- شاخص پالمر                                    24

2-5-2- روش­هایمبتنی بر تحلیل جریان                          25 

2-5-3- روش های مبتنی بر تحلیل داده­های بارندگی                    25

2-5-3-1- شاخص درصدی از نرمال                      26

2-5-3-2- شاخص­های پراکندگی بارش                         27  

2-5-3-3-شاخص توزیع نرمال استاندارد                         28

2-5-3-4- شاخص استاندارد شده بارش                       29

2-5-3-5- شاخص دهک­ها و صدک­های بارندگی                   31

2-5-3-6- شاخص  D                                  32

2-5-4- روش های تحلیل سینوپتیکی                        32

2-5-5- روش های سنجش از دور                            33

2-5-6- روش استفاده از اطلاعات ژئومورفولوژیک و تاریخی              35

2-1- تعریف ومفهوم خشکسالی

خشکسالی، علت اصلی کاهش یا تغییرات سالانه محصولات کشاورزی در سراسر جهان است. تنوع معانی خشکسالی منحصر به علوم مختلف نمی­باشد بلکه در رابطه با مکان های ویژه این واژه ارزش معنایی خاص به خود می­گیرد. برای مثال در نظر گرفتن مقدار مطلقی مانند میانگین بارش سالانه 300 میلی متر به عنوان آستانه رخداد خشکسالی در همه مکان­ها قابل اعمال نیست، چرا که مکان­های بسیاری در قلمرو آب وهوایی گوناگون یافت می­شوند که میانگین آن­ها بیش از 500 میلی­متراست. ولی در عین حال در برخی سال­ها می­توانند سال­های خشکی را تجربه کنند. در برخی مکان­ها نیز با درنظرگرفتن ارزش مذکور می­بایست همه آن مناطق در همه سال­ها دارای خشکسالی باشند، در حالی که چنین امری امکان پذیرنیست و تعریف این واژه نمی­تواند از ارزش مطلقی برخوردار باشد بلکه این آستانه بر اساس شرایط محلی و هدف مطالعه تعیین می­شود. به طور کلی مسایل مذکور موجب شده است تا تعریفی جامع که در برگیرنده همه جوانب این پدیده باشد ارایه نگردد.

خشکی با خشکسالی وکم آبی تفاوت دارد، اما خشکسالی، هم شرایط و اثرهای خشکی و هم مسئله کم آبی را حادتر می­سازد. خشکی در واقع همان خشکی آب و هواست، صحبت از نبود یا کمبود بارندگی به طور عمومی و حاکم بودن شرایط آب وهوایی خشک در آن منطقه در طول سالیان دراز مدت می باشد، اما خشکسالی، انحراف از شرایط متوسط یا عادی در زمینه بارش و نیز آب را بیان می­کند(کردوانی).

یوجویچ[1] ( 1967 ) اظهار داشت که فقدان یک تعریف مختصر و مشخص از خشکسالی یکی از موانع اصلی بررسی موثر این پدیده است. بدلیل متغیرهای مختلفی که به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم در رخداد خشکسالی دخالت دارند،تعریف این واژه مشکل است و به همین دلیل تاکنون تعریف جامع و کاملی از خشکسالی عنوان نگردیده است.  بررسی­های ویلهایت و گلانتز [2](1985) نشان داد که تا اوایل دهه 1980 بیش از 150 تعریف مختلف از خشکسالی در جهان وجودداشته است.

  هاچکی(1959) خشکسالی را دوره­ای با هوای نامعمول خشک که به حد کافی با فقدان یا کمی آب به علت تعادل هیدرولوژیک روبروست تعریف میکند. بران و رادیر (1985) در گزارش سازمان هواشناسی جهان کاهش در مقدار بارندگی را کافی ندانسته وخشکسالی به عنوان یک رخداد مستمر و ناحیه ای با عدم دسترسی به آب طبیعی زیرزمینی می باشد. سابرامانیام (1967) هر یک از این متغیرها را از یکدیگر تفکیک نموده و تعریفی را ارایه می­نماید. به نظر وی خشکسالی هواشناسی یک حالت بدون بارندگی برای دوره­گسترده­ای است که درآن می­بایست بارندگی براساس موقعیت و فصل اخذ شود، درحالی که کشاورزان آن را به عنوان کمبود آب برای محصول خود در نظر می­گیرند، هیدرولوژیست­ها خشکسالی را به عنوان دوره­ای که با­ کم­شدن جریان­های­ سطحی وتهی­شدن مخازن آب زیرزمینی همراه است تلقی می­کنند. اقتصاددانان خشکسالی را به عنوان دوره­ای که اقتصاد ناحیه را تحت تأثیر قرار می­دهد تلقی می­کنند(فرج زاده اصل،1374).

نگاهی به تعاریف مختلف این واژه از طرف محققین مشخص می­کند که محققین مزبور بر اساس تخصص خود یا میزان توجه خود به متغیرهای آب و هوایی مانند بارش، دما، رطوبت نسبی، تبخیر و.....، یا متغیرهای کشاورزی مانند رطوبت خاک و شرایط تطبیق گونه­های گیاهی ویا متغیرهای هیدرولوژیک مانند جریان­های سطحی و زیرزمینی ویا متغیرهای اقتصادی مانند محصولات کشاورزی ویا ترکیبی از این متغیرها مسئله را بررسی کرده اند. سازمان هواشناسی جهانی این متغیرها را به صورت ذیل بیان کرده است:

- بارش

 - بارش با میانگین دما

 - رطوبت خاک و متغیرهای میزان محصول

- شاخص های آب و هوایی و براوردهای تبخیر و تعرق

- تعاریف و اظهارات کلی

یکی از عمده­ترین پارامترهایی که در تعریف خشکسالی استفاده می­گردد بارش می باشد. بر این اساس، خشکسالی را در یک دوره زمانی با بارش کمتر از حد معمول همان منطقه تعریف می­کنند.

[1]-Yevjevich

[2]- Bahlme&Mooley