بررسی تطبیقی قوانین و مقررات ناظر بر فرآیند كاریابی و مشاوره شغلی

چكیده:

    از جمله وظایف و تعهدات حكومت، اهتمام به اشتغال و رفع موانع آن در كشور می‌باشد، بر این اساس دولتها موظف به ایجاد مراكز خدمات اشتغال (PES) و اعمال فرآیند كاریابی شده‌اند. راهنمائی و مشاوره شغلی برای جویندگان كار، كارآفرینان و كارفرمایان (بعنوان مشتریان اصلی مراكز خدمات اشتغال) ابزار اصلی فرآیند كاریابی می‌باشد و می‌بایستی با رعایت اصول و فنون حرفه‌ای توسط كارشناسان علاقمند و مجرب اجرا گردد.

    با نگرش سیستمی به فرآیند كاریابی (راهنمائی و مشاوره شغلی) توجه به زیر ساختارها و عوامل موثر بر آن اجتناب‌ناپذیر می باشد، از جمله این عوامل، نقش قوانین و مقررات ناظر بر كاریابی و مشاوره شغلی است.

    در این مقاله تلاش شده است تا با بررسی مجموعه قوانین و مقررات موضوعه كشور و نیز مقاوله‌ نامه‌ها و توصیه‌نامه‌های سازمان بین المللی كار (ILO ) بعنوان مجموعه تجارب جهانی، ابعاد مختلف راهنمائی و مشاوره شغلی تبیین گردد.

    سرانجام با توجه به مجموعه قوانین و مقررات موجود و ارزیابی آثار آنها برفرآیند كاریابی، پیشنهادهائی ارائه می‌شود.

    امید آنكه با تكمیل مجموعه مقررات مورد نیاز و اجرای صحیح آنها و نیز الحاق به مقاوله‌ نامه‌های مرتبط، شرایط استقرار موثر راهنمائی و مشاوره شغلی در كشورمان مهیا گردد.

كلید واژه‌ها:

1 راهنمائی و مشاوره شغلی، 2 كاریابی و  خدمات اشتغال،    3 قانون اساسی، 4 قانون كار، 5 قانون برنامه،6 مقاوله‌‌ نامه‌ها و توصیه‌نامه‌های ILO.

 مقــدمـه:

1)‌‌ نقش خدمات اشتغال در بازار كار

     خدمات اشتغال عمومی (PES) به عنوان یكی از نهادهای حیاتی و ضروری دولت مدرن به حساب می‌آید. یكی از اقدامات اولیه ILO بعد از تشكیل در سال 1919، تشویق اعضا و دولتهای عضو به ایجاد چنین نهادهائی در كشورها بوده است.

     راهنمائی و مشاوره شغلی یكی از وظایف اصلی و حساس مراكز كاریابی می‌باشد كه موجب می‌گردد جویندگان كار، از بازار كار و مهارتهای مورد نیاز كاری خود و استانداردهای آن، شناخت كافی به دست آورند. این امر مآلاً منجر به تلاش بیشتر نیروی كار و افزایش بهره‌وری و مسئولیت‌پذیری می‌گردد.

وظیفه دیگر مراكز كاریابی، پیدا كردن شغل مناسب برای شاغلان جویای شغل بهتر است. پیدا كردن شغل برای افرادی كه از شغل خود رضایت كافی ندارند، سبب افزایش میزان انطباق شغل و مهارت و كاهش نرخ ترك شغل و انعطاف پذیری بازار كار و نهایتاً كاهش هزینه‌های تعدیل نیروی كار می‌شود. 

نقش مراكز كاریابی در نمودار زیر مشخص شده است:

نقش مراكز كاریابی در بازار كار

 افزایش نرخ              پیدا كردن شغل              افزایش كارایی         كاهش هزینه‌های                 كاهش هزینه‌های

پیشنهاد شغل                برای شاغلین                  انتخاب                 آموزش                              جستجو

  افزایش جریان                       انطباق بیشتر بین                                        كاهش هزینه‌های

 متقاضیان شغل                        مهارت نیروی كار                                        تعدیل نیروی كار

(عرضه نیروی‌كار)                             و شغل

                                                                                                            افزایش جریان

                                                                                                                   استخدام

افزایش عرضه                                 افزایش كارائی                                   

  نیروی كار                                      و رشد                                             افزایش تقاضای

                                                                                                                  نیروی كار

2) پیشینه خدمات اشتغال در كشور

     با توجه به نقش برجسته خدمات اشتغال در توسعه سیاستهای فعال بازار كار از طریق جمع‌آوری آمار اطلاعات عرضه و تقاضا و نیز راهنمائی و مشاوره شغلی كه منجر به اشتغال می‌گردد، وزارت كار طی سالهای 1325 لغایت 1333 فقط اقدام به ثبت نام از متقاضیان شغل و جوابگوئی به آنها می‌نمود و عملاً فاقد ساختار سازمانی مرتبط با خدمات اشتغال بود.

         طی سالهای 1334 الی 1341 با تشكیل اداره كاریابی در ستاد وزارتخانه و تأسیس 2 اداره كاریابی در تهران، موضوع خدمات اشتغال سازماندهی و در همین دوره زمانی اداره كل مشاغل و كاریاب در تهران، تبریز، مشهد و اصفهان تشكیل گردید. فعالیت این ادارات تا سال 1348 به 22 شهر كشور گسترش یافت.