بایوس چیست؟
بایوس ، نرم افزاری است که شامل گرداننده های مختلفی است که که رابط بین سخت افزار و سیستم عامل هستند یعنی بایوس نرم افزاری است که همه آن از روی دیسک بارگذاری نمی شود بلکه قسمتی از آن ، قبلا بر روی چیپهای موجود در سیستم یا برروی کارتهای وفق دهنده نصب شده اند.
در دانش کامپیوتر مخفف Basic input/output system میباشد. زمانی که سیستم روشن می شود بایوس به عنوان یک کد نرم افزاری وارد عمل میشود و به عنوان اولین جزء که در سیستم بارگذاری میشود شروع به کار میکند. مقدماتی ترین کار بایوس فراهم کردن محیطی می باشد که سایر نرم افزارهای ذخیره شده بر روی هارد یا سی دی رام و یا فلاپی دیسک بتوانند بارگذاری شوند،اجرا شوند و کنترل سیستم را در دست بگیرند.
Bios در حقیقت نرم افزار را به سخت افزار متصل می کند.
دقیقا زمانی که شما سیستم را روشن میکنید بایوس از داخل یک حافظه فلش بر روی برد اصلی سیستم شروع به فعالیت میکند و پس از باز شدن بر روی حافظه اصلی سیستم قرار می گیرد و از آنجا شروع به اجرا شدن میکند همچنین حاوی اطلاعاتی می باشد که برای راه اندازی سخت افزارهای حیاتی لازم می باشد شبیه صفحه کلید ، دیسک درایو و I/O Ports .در ضمن تمامی بایوسها دارای یک محیط کاربری می باشند که به یوزر توانایی تغییر و تنظیم اطلاعات سخت افزاری ، ساعت ، تاریخ و کارهایی نظیر این را می دهد این محیط nonvolatile BIOS memory (CMOS) نامیده میشود. در تمامی بایوس های مدرن شما می توانید تنظیم کنید که در ابتدا کدام دستگاه بوت شود که این مسئله برای نصب سیستم عامل و همچنین را اندازی دستگاه به وسیله سی دی یا دیسکت بسیار حائز اهمیت می باشد.
بعضی از بایوسها به کاربر میتوانند این اجازه را بدهند که بدون استفاده از برنامه بوت لودر سیستم عامل های متفاوتی را از هاردهای مختلف راه اندازی کنند که البته با استفاده از برنامه Boot Loader این مسئله تقریبا در بین تمامی سیستمها فراگیر شده است.
Bios به عنوان یک Firmwareمعرفی میشود زیرا نرم افزاری می باشد که درون یک چیپ الکترونیکی قرار دارد و قابل تغییر نمیباشد(تا قبل از سال 1990) و یک قسمت داخلی سخت افزار شناسایی میشود.
البته تا سال 1990 بایوسها بر روی Rom قرار داشتند که قابل تغییر نبودند و امکان نوشتن بر روی آنها وجود نداشت این بایوسها فقط خواندنی بودند که پس از به وجود آمدن مشکلات متعدد و نیاز به آپدیت بایوسها متخصصان آنها را بر روی حافظه های فلش و EEPROM ذخیره نمودند که به سادگی توسط یوزر قابل تغییر بودند و با داشتن همین قابلیت امکان به وجود آمدن مشکلاتی از قبیل پاک شدن بایوس و یا خوانده نشدن آن به وجود آمد .بعضی از شرکتها برای جلوگیری از چنین مشکلاتی اقدام به فعالیتهایی نمودند از جمله ایجاد یک بایوس پشتیبان که به عنوان Dual Bios Main Boards شناخته شدند بعضی از سایر شرکتها اقدام به ایجاد یک بایوس جدا بر روی Rom نمودند که در صورت شناسایی هر گونه مشکل بر روی بایوس راه انداز سیستم قابلیت بوت کردن سیستم توسط فلاپی را فراهم مینمود که این بایوس ها به Boot Block معروف شدند.
معماری سخت افزار ونرم افزار بایوس
بایوس در سیتم عامل به سه صورت وجود دارد:
1- Rom Bios نصب شده بر روی مادر برد.
2-بایوس نصب شده بر روی کارت های وفق دهنده(همانند کارت ویدوئی)
3-بار گذاری شده از دیسک(گرداننده ها)
سالهای پیش هنگامی که سیستم عامل DOS بر روی سیستم اجرا میشد خود به تنهائی کافی بود و گرداننده ای مورد نیاز نداشت .
به جای اینکه برای دستگاههای جدید لازم باشد که بایوس مادربرد را ارتقاء دهید، یک نسخه از گرداننده آن را بر روی سیستم عامل خود نصب می نمائید تا سیستم عامل پیکربندی لازم را در هنگام بوت شدن سیستم را برای استفاده ار آن دستگاه انجام دهد ، برای مثال می توانیم CD,PRINTER,SCANER,ROM ،گرداننده های PC CARD را نام برد.چون این دستگاهها لازم نیستند که در هنگام راه اندازی سیستم فعال باشند ، سیستم ابتدا از هارد دیسک راه اندازی می شود وسپس گرداننده های آنرا بار گذاری می نماید.البته بعضی از دستگاهها لازم است که در طول راه اندازی سیستم عامل فعال باشند ، اما این امر چگونه امکان پذیر است مثلا قبل از آنکه گرداننده کارت ویدئویی از ROM BIOSو یا از روی هارد دیسک فراخوانی شود شما چگونه می توانید اطلاعات را بر روی مانیتور ببینید یک جواب این است که در ROM تمام گرداننده های کارت گرافیکی وجود داشته باشد اما این کار غیر ممکن نیست زیرا کارتهای بسیار متنوعی وجود دارد که هر کدام گرداننده مربوط به خود را داراست که این خود باعث می شود صدها نوع ROM مادربرد به وجود آید که هر کدام مربوط به یک کارت گرافیکی می باشد
کامپیوتر