اهمیت جو
جو :
یکی از غلات مهم در جهان است که به عنوان غذا مورد استفاده بشر و حیوانات قرار می گیردجو (Hordeum vulgare L.emend.Bowden) نیز مانند گندم یکی از گیاهان مهم تیره غلات Gramineae ، از
جنس Hordeum و گونه Sativum یا Vulgare می باشد و دارای انواع زراعی و وحشی میباشد.
جو زراعی گیاهی دیپلوئید با 7 عدد کروموزوم پایه است.
ریشه جو مانند سایر غلات افشان و سطحی است و اكثر ریشه های آن تا فاصله 40 سانتیمتری در اطراف پراكنده می شوند. حدود 61درصد ریشه آن در عمق 25 سانتیمتری اول خاک گسترش می
یابد و به ندرت ریشه جو تا عمق 120 سانتیمتری خاک فرو می رود.
جو در ابتدای رشد شبیه یک گیاه علفی است و به تدریج که رشد می کند ساقه و برگ های آن به وجود می آیند.ساقه جو ماشوره ای،شبیه ساقه گندم و گره دار است.برگ های جو باریک و به رنگ
سبز روشن و دارای انتهای گرد(مدور) است،در صورتی که انتهای برگ های گندم تیز می باشد. از محل هر گره ساقه یک برگ خارج شده ونیام هر برگ قسمتی از ساقه را در برمی گیرد.
در محل برخورد برگ به ساقه دو زائده بزرگ به نام گوشوارک (Stipule) و یک زائده بی رنگ و نیمه کروی به طول 2تا3میلیمتر به نام زبانک (Ligule) وجود دارد. زبانک در جو بلندتر از گندم می باشد.
معمولاً هر بوته 3 تا 6 ساقه تولید می کند که طول آن ها از 10سانتیمتر تا بیش از 150 سانتیمتر در بلندترین انواع متفاوت است. ساقه های جو از میان گره های استوانه ای توخالی تشكیل شده اند.
طول میان گره ها از قاعده بطرف ساقه بتدریج زیاد می شود طول ساقه در اكثر واریته ها حدود 150-120 سانتیمتر است ثابت شده است كه بین ارتفاع ساقه و توسعه ریشه همبستگی مثبت وجود دارد.
جو نیز مانند گندم دارای گل آزین سنبله است.طول سنبله یا محور اصلی آن حدود 7 تا 15 سانتیمتر است.سنبله از سنبلک هایی تشکیل شده است که به گره های محور زیگزاگی سنبله متصل اند. هر
سنبلک یک گل دارد که دارای دو پوشه و یک گلچه است. به هر گره محور سنبله سه سنبلک چسبیده است. هر سنبله از یك گل كه مستقیما بر روی گره های اتصال دارند تشكیل شده است. پس بر
روی هر بند سه گل و در دو طرف سنبله 6 گل وجود دارد.
دانه ی جو متشکل از میوه ی گندمه،پوشینه ی داخلی،پوشینه ی خارجی و محور سنبلک است. میوه ی گندمه از فرابر،پوشش های تخمک،اندوسپرم(توده نشاسته) و رویان تشکیل شده است. در
بیشتر انواع جو پوشینه های خارجی و داخلی به میوه ی گندمه می چسبند ؛ اما در بعضی از جوها مانند گندم، میوه ی گندمه از پوست بیرون می زند. این ارقام جو لخت،برهنه یا پوست کنده نامیده
می شوند عمدتاً مورد مصرف انسان قرار می گیرند.
وزن هزار دانه در جوهای مختلف بین 35 تا 57 گرم متفاوت است. طول یا اندازه دانه جو به طور متوسط 8 و ضخامت آن 3 تا 5/3 میلیمتر است.
تاریخچه جو
منشاء واقعی جو هنوز ناشناخته است. اما بسیاری از محققین، خاستگاه این گیاه را کوه های زاگرس در غرب ایران، آناتولی جنوبی و فلسطین می دانند. بر پایه نظریه والیوف، مبداء جوی ریشک دار و
غلاف دار، کشور اتیوپی و شمال آفریقا و مبداء نوع بدون ریشک، ریشک کوتاه و کلاهک دار، آسیای جنوب شرقی، به ویژه چین، ژاپن و تبت است.
جو برای تعداد زیادی از مردمان نواحی سردسیر و خشک (به خصوص خاور میانه و شمال آفریقا) منبع غذایی مهمی به شمار می رود. البته امروزه بیشتر برای خوراک دام و تهیه ی فراورده های تخمیری از این گیاه استفاده می کنند.
مهندسی کشاورزی