هماهنگی تركیب رنگها در طراحی فضای سبز، یك هنر طریف محسوب میشود، تركیب دقیق رنگها – احتمالاً بیش از هر ویژگی در طراحی موجب میشود كه تصویر كلی فضای سبز تا مدت زیادی در ذهن بیننده حفظ گردد.
طراحان تأكید زیادی بر روی قاعده سازی و اصلاح تركیبات رنگی مختلفی كه در باغچهها مورد استفاده قرار میگیرند دارند با این وجود، اغلب از تئوری اصولی رنگها غافل میشوند ما فراموش میكنیم كه كدام رنگها با یكدیگر تجانس بیشتری دارند و چگونه میتوان از رنگها جهت خلق جلوههای ویژه بهره گرفت.
حیات بخشیدن به یك باغچه در طول سال به تعداد رنگهایی كه می توان در فضای موجود جای داد ارتباط ندارد بلكه بیشتر به نحوه تركیب رنگهای مختلف جهت دستیابی به هماهنگی مطلوب وابسته است.
نخست بهتر است مروری سریع بر اصول تركیب رنگها داشته باشیم. طیف رنگها از قرمز و نارنجی شروع شده و پیش از رسیدن به رنگ بنفش رنگهای زرد، سبز، آبی و نیلی را پشت سر میگذارد، طیف كامل معمولاً توسط یك دایره رنگین چرخان كه در آن سه رنگ اصلی آبی، زرد و قرمز با فاصله یكسان نمایش داده میشود. این رنگها بدین جهت اصلی خوانده میشوند كه همه رنگهای دیگر از آنها ایجاد میشود.
رنگهای فرعی – نقاط حدفاصل رنگهای اصلی عبارتند از سبز، نارنجی و بنفش، رنگهای سوم بر اثر تركیب رنگهای اصلی و فرعی به دست میآیند از قبیل قرمز – نارنجی با تركیب رنگهای اصلی، فرعی و سوم، امكان ایجاد هزاران سایه حد وسط وجود دارد. رنگهای اصلی را میتوان به سادگی از یكدیگر تشخیص داد. همین مطلب در مورد رنگهای ثانویه نیز صادق است اگر چه هنگامی كه كنار یكدیگر نهاده میشوند، اختلافشان باز هم نامحسوستر میشود. قرمز در نارنجی، و آبی در بنفش محو میشوند. همین امر در مورد رنگهای سوم نیز صادق است. برای مثال تشخیص رنگ كبود از بنفش كمرنگ نسبتاً دشوار است.
طبق اكثر تعاریف، برگهای متضاد، مكمل یكدیگر تلقی میشوند. با استفاده از یك دایره رنگین چرخان میتوان با انتخاب رنگهای مقابل هم، زوجهای مكمل را تعیین نمود. به همین جهت آبی مكمل نارنجی، قرمز مكمل سبز و زرد مكمل بنفش میباشد. برای تعیین رنگهای سوم مكمل نیز میتوان از همین روش بهره گرفت.
معمولاً رنگهای مجاور در دایره رنگین چرخان، با یكدیگر هماهنگی ندارند. برای دستهبندی رنگهای هماهنگ میتوان چرخ رنگین را از وسط تقسیم كرد. سایههای هماهنگ در قسمت سرد عبارتند از آبی، سبز و بنفش كه رنگهای آرامشبخش و تسكین دهنده محسوب میشوند. سایههای هماهنگ در قسمت گرم عبارتند از قرمز، نارنجی و زرد كه معمولاً پرتحرك و هیجانامگیز تلقی میگردند.
در صورتی كه یكی از رنگهای هماهنگ تند و دیگری ملایم باشد میتوان بین آنها تضاد برقرار نمود.
از طرف دیگر، رنگهایی كه در اكثر مواقع با یكدیگر تضاد شدید دارند، اگر از لحاظ روشنی و تاریكی مثل هم باشند میتوانند به صورت هماهنگ مورد استفاده قرار گیرند.
معمولاً طراحان فضای سبز و باغبانان دریافتهاند كه در موارد كلی رنگهای هر نیمه از چرخ رنگین، كم و بیش با یكدیگر سازگاری دارند. برای مثال رنگهای زرد Hemerocllis Lilio - asphodelus و یا Ranunculus Gramineus به خوبی با اكثر گلهای قرمز تركیب میشوند.
دانستن مبانی رنگها حائز اهمیت است، ولی تركیب مؤفقیتآمیز گیاهان در فضاهای سبز به درك عاملهای دیگر همنیاز دارد كه عبارتند از: بافت، نور، اشباع رنگها و ملاحظات فضایی، با توجه به این عاملها گیاهانی كه دقیقاً همرنگ به نظر میرسند، میتوانند تأثیرات كاملاً متفاوتی در باغچه ایجاد كنند. برای مثال، گیاهانی كه گلبرگهایی رنگارنگ دارند نظیر Helleborus niger بیش از گیاهانی كه سطوح مخملی دارند نور را منعكس میسازند و به همین جهت، حتی زمانی كه همرنگ با همتاهای مخملین خود باشند روشنتر به نظر میرسند.
معماری