عقل از دیدگاه قرآن
در فصل قبل باختصار از زبان های قرآن سخن گفتیم و تذکر دادیم که قرآن برای
ابلاغ پیامش از دو زبان کمک می گیرد که عبارتند از استدلال منطقی و احساس.
هر یک از این دو زبان مخاطبی مخصوص به خود دارد که برای اولی عقل است و
برای دیگری دل . در این بخش به بررسی نظر قرآن دربارة عقل می پردازیم .
باید ببینیم آیا عقل از نظر قرآن سند است و به تعبیر علمای فقه و اصول آیا عقل
حجت است یا خیر ؟ و این بدان معنی است که اگر دریافتی واقعاً دریافت صحیح
عقل باشد آیا می باید بشر بدان احترام بگذارد و بر طبق آن عمل کند یا نه؟
و اگر عمل کند و احیاناً در مواردی مرتکب خطا شود آیا خداوند او را معذور
می دارد یا معاقب خواهد داشت ؟ و اگر عمل نکند آیا خداوند باین دلیل که
چرا با اینکه عقلت حکم می کرد ، عمل نکردی . او را مجازات خواهد کرد
یا خیر ؟
دلائل سندیت عقل
مسئله سندیت و حجیت عقل از نظر اسلام در جای خودش ثابت است.
و علمای اسلام نیز از ابتدا تاکنون – جز گروهی اندک – هیچ کدام در سندیت
عقل تردید نداشته اند و آن را جزو منابع چهارگانة فقه به حساب آورده اند.
1- دعوت به تعقل از طرف قرآن
ما چون دربارة قرآن گفتگو می کنیم لازمست دلائل حجیت عقل را از خود قرآن
استخراج نمائیم. قرآن به انحاء مختلف به خصوص تأکید می کنم که بانحاء
مختلف سندیت عقل را امضاء کرده است. تنها در یک مورد می توان از حدود
شصت، هفتاد آیه قرآن نام برد که در آنها به این مسأله اشاره شده است که ؛
این موضوع را طرح کرده ایم تا درباره آن تعقل کنید. بعنوان مثال از یک تعبیر
شگفت انگیز قرآن برایتان نمونه می آورم. قرآن می فرماید :
ان شرالدواب عندالله الصم البکم الذین لا یعقلون
( سوره انفال آیه 22 )
بدترین جنبنده ها کسانی هستند که کر و گنگ و لایعقلند. البته واضح است
که منظور قرآن از کر و لال ، کر و لال عضوی نیست ، بلکه منظور آن دسته
از مردم است که حقیقت را نمی خواهند بشنوند و یا می شنوند و به زبان
اعتراف نمی کنند. گوشی که از شنیدن حقایق عاجز است و صرفاً برای شنیدن
مهملات و خزعبلات آمادگی دارد . از نظر قرآن کر است. و زبانی که تنها برای
چرند گویی بکار می افتد به تعبیر قرآن لال است.
لایعقلون نیز کسانی هستند که از اندیشه خویش سود نمی گیرند. قرآن این گونه
افراد را که نام انسان زیبنده آنها نیست ، در سلک حیوانات و بنام چهار پایان
مخاطب خویش قرار می دهد.
| قيمت فايل: | 3500 تومان |
|---|---|
| تعداد اسلايدها: | 25 |
| خريد فايل از سايت مرجع |