بررسی اثرات هموار سازی سود بر ارزش افزوده اقتصادی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

تبیین رابطه بین مدیریت سود و کیفیت حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

چكیده 1

مقدمه 2

فصل اول: كلیات تحقیق 

1-1) مقدمه 4

2-1) تاریخچه مطالعاتی. 5

3-1) بیان مسأله 12

4-1) چهارچوب نظری تحقیق. 16

5-1) فرضیه های پژوهش.. 17

6-1) اهداف  تحقیق. 17

7-1 اهمیت تحقیق. 18

8-1 حدود مطالعاتی. 19

9-1) تعریف واژه ها و اصطلاحات.. 19

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق 

1-2) مقدمه 22

2-2) مفاهیم مختلف سود 24

1-2-2) سود 24

2-2-2) اهداف گزارشگری سود 24

3-2-2)  پیش بینی سود و استفاده كنندگان پیش بینی سود 25

4-2-2) فواید سود برای سرمایه گذاران. 26

3-2) مدیریت سود 28

1-3-2) فرضیه های طرح پاداش.. 30

2-3-2) فرضیه های قرارداد بدهی. 30

3-3-2) فرضیه های هزینه های سیاسی. 31

4-3-2) تئوری نمایندگی. 31

5-3-2) انواع قراردادها و نظریه نمایندگی. 35

1-5-3-2) قرارداد برمبنای رفتار یا زمان. 36

2-5-3-2) قرارداد برمبنای نتیجه یا محرك. 36

6-3-2) هموار سازی سود 37

1-6-3-2) انواع هموارسازی سود 39

2-6-3-2) روش های هموارسازی سود 41

7-3-2) حسابداری تعدیلات جامع. 41

8-3-2) حساب سازی. 41

9-3-2) انگیزه های مدیریت سود 42

1-9-3-2) تامین انتظارات تحلیل گران مالی. 42

2-9-3-2) به منظور جلوگیری از مشکلات تعهدات استقراض و تلاش برای کم کردن هزینه های سیاسی  42

3-9-3-2) هموارسازی سود طی یک دوره زمانی بلند مدت با رشد مناسب.. 43

4-9-3-2) تامین کردن احتیاجات طرح پاداشی. 43

5-9-3-2) تعویض مدیریت.. 43

10-3-2)مدیریت سود خوب در برابر مدیریت سود بد 44

4-2) کیفیت حسابرسی. 45

1-4-2) چارچوب کیفیت حسابرسی. 46

2-4-2) مباحث نظری و شواهد تجربی در باب کیفیت حسابرسی. 48

1-2-4-2) تقاضا برای کیفیت حسابرسی. 50

2-2-4-2) عرضه کیفیت حسابرسی. 51

3-2-4-2) رابطه بین اجزای کیفیت حسابرسی. 52

4-2-4-2) محصولات کیفیت حسابرسی. 54

5-2-4-2) خلاصه محصولات کیفیت حسابرسی. 60

3-4-2) اندازه حسابرس.. 63

4-4-2) تخصص  گرایی در صنعت.. 65

1-4-4-2) دوره تصدی حسابرس.. 67

5-2) تبیین رابطه بین مدیریت سود و کیفیت حسابرسی. 68

1-5-2) تبیین فرضیه های پژوهش.. 72

6-2) بحث کلی. 75

فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق 

1-3) مقدمه 83

2-3) روش پژوهش.. 83

3-3) فرضیه های پژوهش.. 83

4-3) جامعه و نمونه آماری. 85

1-4-3) جامعه آماری. 85

2-4-3) نمونه آماری. 85

5-3) روش ها و ابزار های جمع آوری اطلاعات.. 86

6-3) متغیرهای پژوهش و  شیوه اندازه گیری  متغیرها 86

7-3) آمار توصیفی. 89

8-3) آمار استباطی. 89

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 

1-4 مقدمه‏ 92

2-4) روش تجزیه وتحلیل داده ها 93

3-4) آمار توصیفی. 93

4-4) آمار استنباطی. 98

1-4-4) آزمون فرضیه فرعی اول. 99

2-4-4) آزمون فرضیه اصلی. 101

1-2-4-4) آزمون همبستگی با استفاده از رگرسیون خطی ساده 101

2-2-4-4) تاثیر متغیرهای کنترل بر ارتباط بین مدیریت سود وکیفیت حسابرسی. 103

5-4) خلاصه تجزیه و تحلیل داده ها 106

فصل پنجم : نتیجه‌گیری و پیشنهادات 

1-5 مقدمه 108

2-5) نتایج آزمون فرضیه ها 108

1-2-5) نتیجه آزمون فرضیه فرعی اول. 108

2-2-5) نتیجه آزمون فرضیه فرعی دوم 109

3-2-5) نتیجه آزمون فرضیه اصلی. 110

3-5) نتیجه گیری. 112

4-5) پیشنهادها 113

1-4-5) پیشنهادهای مبتنی بر نتایج پژوهش.. 113

2-4-5) پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی. 114

5-5) محدودیت های پژوهش.. 115

پیوست ها 

جدول لیست شرکت ها ومؤسسات حسابرس آنها 117

خروجی نرم افزار SPSS. 120

جداول و نمودارهای آماری. 130

منابع و ماخذ 

منابع فارسی. 140

منابع لاتین. 143

چکیده انگلیسی. 145

جدول (1-2) مطالعات بررسی کننده همبستگی بین اجزای کیفیت حسابرسی. 56

جدول(2-2) خلاصه مطالعات انجام شده پیرامون محصولات کیفیت حسابرس.. 61

جدول (1-4) جدول آمار توصیفی مربوط به متغیر وابسته مدیریت سود قبل از نرمال کردن. 93

جدول (2-4) جدول آزمون نرمال بودن برای متغیر وابسته مدیریت سود 93

جدول (3-4) جدول آمار توصیفی مربوط به متغیر وابسته مدیریت سود بعد از نرمال کردن. 95

جدول (4-4) جدول آزمون نرمال بودن برای متغیر وابسته مدیریت سود بعد از حذف داده های پرت.. 96

جدول (5-4) نتایج آمار توصیفی. 98

جدول (6-4) شاخص نسبت همبستگی مجدور اتا ، پیرسون واسپیرمن فرضیه فرعی اول. 100

جدول (7-4) شاخص نسبت همبستگی مجدور اتا ،پیرسون واسپیرمن فرضیه فرعی دوم 100

جدول (8-4) نتایج آزمون بر اساس آماره ضریب همبستگی پیرسون. 101

جدول (9-4) نتایج حاصل از بررسی مدل رگرسیون خطی ساده قبل از متغیرهای كنترل. 102

جدول (10-4) تحلیل واریانس قبل از متغیرهای كنترل. 102

جدول (11-4) جدول همبستگی مدل رگرسیون خطی چندگانه با وجود متغیرهای كنترل. 103

جدول (12-4)  ضرایب رگرسیون چندگانه با وجود متغیرهای كنترل. 104

جدول (13-4) تحلیل واریانس رگرسیون چندگانه 104

جدول (14-4) نتایج كلی آزمون فرضیه های پژوهش برحسب میزان P- مقدار. 105

نمودار (1-2) انواع هموارسازی سود 40

نمودار (2-2) چارچوب كیفیت حسلبرسی. 47

نمودار (3-2)چارچوب و طبقات پژوهش کیفیت حسابرسی. 49

نمودار (1-4)نمودار میله ای مربوط به متغیر وابسته مدیریت سود قبل از نرمال کردن. 94

نمودار (2-4)نمودار Q-Q مربوط به متغیر وابسته مدیریت سود قبل از نرمال کردن. 94

نمودار (3-4) نمودار جعبه ای مربوط به متغیر وابسته مدیریت سود قبل از نرمال کردن. 95

نمودار (4-4) نمودار میله ای مربوط به متغیر وابسته مدیریت سود بعد از نرمال کردن. 96

نمودار (5-4)نمودار Q-Q مربوط به متغیر وابسته مدیریت سود بعد از نرمال کردن. 96

نمودار (6-4) نمودار جعبه ای مربوط به متغیر وابسته مدیریت سود بعد از نرمال کردن. 97

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین مدیریت سود و کیفیت حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. به عبارت دیگر در این پژوهش سعی شده است به این سوال پاسخ داده شود که آیا بالا بودن کیفیت حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نشان دهنده مدیریت سود پایین در این شرکت هاست یا خیر؟ برای پاسخ گویی به این پرسش نمونه ای به تعداد 70 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در دوره زمانی 1381 تا 1387 مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش متغیر مدیریت سود با استفاده از مدل تعدیل شده جونز ،1995 و متغیر کیفیت حسابرسی نیز با استفاده از دو معیار اندازه حسابرس و دوره تصدی حسابرس مورد ارزیابی قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل های رگرسیون و مجزوراتا ( ) در سطح معنی داری 95 درصد استفاده شده است. لازم به توضیح است که از ضرایب  هبستگی پیرسون و اسپیرمن در سطح معنی داری 95 درصد نیز استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در حالت کلی بین مدیریت سود و معیارهای اندازه حسابرس و دوره تصدی حسابرس و در نهایت کیفیت حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه ضعیف اما معنی داری وجود دارد. به صورتی که با افزایش متغیرهای کنترل شامل جریان های نقدی استاندارد شده، شاخص زیان، شاخص درآمد و اندازه شرکت به مدل، همبستگی بین مدیریت سود و کیفیت حسابرسی تا اندازه بسیار کمی یعنی از 238/0 به 250/0 افزایش می یابد.

از جمله عوامل اساسی در ایجاد تغییرات بنیادی در محیط اقتصلدی ایران، می توان عمومی شدن مالکیت بنگاه های اقتصادی، تأمین مالی از طریق مشارکت عمومی و خصوصی سازی بخش های دولتی و بنگاه های اقتصادی را نام برد. در چنین شرایطی شفافیت و کیفیت مطلوب اطلاعات مالی، که پایه و اساس تصمیم گیری های بهینه اقتصادی سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و بطور اعم استفاده کنندگان از اطلاعات است، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. حال ازیک سو بر اساس تئوری نماینگی مدیران، نمایندگان سهامداران شرکت بوده و بایستی در جهت منافع آنها عمل نمایند. اما گاهی اوقات مدیران در وضعیت هایی قرار می گیرند که تصمیم هایشان به نفع سهامداران شرکت نبوده و باعث مخدوش شدن گزارش های مالی می شوند در واقع مدیریت سود زمانی رخ می دهد كه مدیران قضاوت خویش را در گزارش گری مالی و در نحوه ثبت وگزارش های مالی بصورتی وارد نمایند كه تغییر در محتوای گزارش های مالی، برخی از سهامداران را نسبت به عملكرد اقتصادی شركت گمراه نماید. و از سوی دیگر درست در نقطه مقابل، اصولاً در یک بنگاه اقتصادی، محیط حسابرسی حاکم، نقش اساسی در جهت بوجود آوردن کیفیت مطلوب اطلاعات مالی ایفا می کند. در واقع حسابرسی میکانیزمی کارا برای فراهم کردن اطلاعات شفاف و قابل اتکا ایجاد می کند. به همین جهت در این پژوهش با اشاره به این که کیفیت حسابرسی قابلیت اتکای اطلاعات را بالا می برد به بررسی رابطه بین کیفیت حساببرسی و مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است.