بررسی عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با کمیت و کیفیت شواهد حسابرسی

بررسی عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با کمیت و کیفیت شواهد حسابرسی

چكیده: 1

مقدمه: 2

فصل اول: كلیات تحقیق

1-1 مقدمه 4

2-1 تاریخچه مطالعاتی. 4

3-1  بیان مسئله 9

4-1 اهمیت تحقیق. 13

5-1 اهداف تحقیق. 14

6-1  فرضیات تحقیق. 14

7-1 حدود مطالعاتی. 14

8-1 اصطلاحات و واژه های کلیدی. 15

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

1-2 مقدمه 21

2-2   حسابرسی. 22

3-2 انواع حسابرسی. 24

1-3-2  انواع حسابرسی از نظر محتوا 24

2-3-2   انواع حسابرسی از لحاظ چگونگی انجام کار. 26

3-3-2  انواع حسابرسی از لحاظ تابعیت زمانی. 26

4-3-2 انواع حسابرسی از لحاظ دلیل ارجاع کار. 27

4-2 اهداف حسابرسی. 27

5-2 قضاوت حرفه ای حسابرس.. 29

6-2  شواهد 32

1-6-2   انواع واقسام شواهد 33

2-6-2 مدارک و شواهد در حوزه های مختلف.. 34

7-2 انواع شواهد حسابرسی. 41

8-2  ارتباط حسابرسی با  شواهد حسابرسی. 44

9-2 عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با کمیت و کیفیت شواهد حسابرسی. 46

1-9-2  خطر ذاتی. 48

3-9-2 خطر قابل پذیرش حسابرسی. 52

4-9-2 اهمیت.. 53

5-9-2 قابلیت اعتماد شواهد حسابرسی. 54

6-9-2 خطر صدور احکام انضباطی علیه حسابرس توسط جامعه حسابداران رسمی. 56

7-9- 2 خطر اقامه دعاوی حقوقی علیه حسابرس.. 58

1-7-9-2 مسئولیت حسابرسان در برابر صاحبکاران. 59

2-7-9-2 مسئولیت حسابرسان در برابر اشخاص ثالث ذینفع. 59

3-7-9-2 مسئولیت حسابرسان در برابرسایر اشخاص ثالث.. 59

4-7-9-2 مسئولیت مدنی حسابرسان. 61

8-9-2 درجه متقاعد کنندگی شواهد 61

9-9-2 سودمندی شواهد برای اهداف حسابرسی. 65

10-9-2 میزان هماهنگی اطلاعات کسب شده از منابع مختلف.. 68

11-9-2 دشواری کسب شواهد 68

12-9-2 هزینه کسب شواهد 69

فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق

1-3 مقدمه 72

2-3  روش تحقیق. 73

3-3  جامعه مورد پژوهش.. 73

4-3  حجم نمونه 73

5-3 روش و ابزار گردآوری اطلاعات.. 75

6-3  روش ها ی تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 76

7-3- تشریح روش ها ی آماری. 78

8-3 روایی و اعتبار. 80

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

1-4 مقدمه‏ 82

2-4 بیان آمار توصیفی سؤالات عمومی. 82

3-4 آزمون فرضیات و تحلیل داده ها 85

4-4  یافته ها در قالب فرضیات.. 86

1-4-4 یافته‌های مربوط به  فرضیه اول. 86

2-4-4  یافته‌های مربوط به  فرضیه  دوم 88

3-4-4 یافته‌های مربوط به  فرضیه  سوم 90

4-4-4 یافته‌های مربوط به  فرضیه  چهارم 92

5-4-4 یافته‌های مربوط به  فرضیه  پنجم 94

6-4-4 یافته‌های مربوط به  فرضیه  ششم 96

5-4- رتبه بندی عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با کمیت و کیفیت شواهد حسابرسی  98

1-5-4- رتبه بندی عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با کمیت شواهد حسابرسی. 98

2-5-4- رتبه بندی عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با کیفیت شواهد حسابرسی. 99

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

1-5 مقدمه 105

2-5 نتایج تحقیق. 106

1-2-5 فرضیه اول. 106

2-2-5 فرضیه دوم 107

3-2-5 فرضیه سوم 107

4-2-5 فرضیه چهارم 107

5-2-5 فرضیه پنجم 107

6-2-5 فرضیه ششم 108

3-5 تفسیر نهایی و پیامدها 108

4-5 پیشنهادات برای پژوهش های آینده 110

5-5 محدودیت های پژوهش.. 110

پیوست ها 

الف- پرسشنامه 112

منابع و ماخذ 

منابع فارسی: 125

منابع لاتین: 127

چکیده انگلیسی. 129

جدول  1-2 : دسته بندی مقایسه ای شواهد در پنج حوزه 36

جدول 2- 2 : ارتباط خطر و شواهد حسابرسی. 52

جدول 3-2: رابطه بین تصمیم های مربوط به شواهد و درجه متقاعد کنندگی آنها 65

جدول  4-2  ارتباط بین شواهد حسابرسی و هدف های حسابرسی را تبیین می کند. 66

جدول 5-2:  رابطه بین آزمون های حسابرسی و شواهد 67

جدول 6-2:طبقه بندی آزمون ها از نظر هزینه جمع آوری شواهد 69

جدول 1-4 : تركیب اعضای نمونه آماری  به تفكیك رشته تحصیلی. 83

جدول 2-4 : تركیب اعضای جامعه آماری  به تفكیك مقطع تحصیلی. 83

جدول 3-4 : تركیب اعضای نمونه آماری به تفكیك سابقه ی  خدمت.. 84

جدول 4-4 : تركیب اعضای نمونه آماری  به تفكیك محل اشتغال. 85

جدول5-4 : خلاصه نتایج آزمون کای اسکور فرضیه اول. 87

جدول6-4 : خلاصه اطلاعات مربوط به فرضیه اول. 87

جدول7-4 : خلاصه نتایج آزمون کای اسکور فرضیه دوم 89

جدول  8- 4 : خلاصه اطلاعات مربوط به فرضیه دوم 89

جدول9-4 : جدول نتایج آزمون کای اسکور فرضیه سوم 91

جدول10-4 : خلاصه اطلاعات مربوط به فرضیه سوم 92

جدول11-4 : جدول نتایج آزمون کای اسکور فرضیه چهارم 93

جدول12-4 : خلاصه اطلاعات مربوط به فرضیه چهارم 93

جدول13-4 : جدول نتایج آزمون کای اسکور فرضیه پنجم 95

جدول 14-4 : خلاصه اطلاعات مربوط به فرضیه پنجم 95

جدول15-4 : جدول نتایج آزمون کای اسکور فرضیه ششم 97

جدول 16-4 : خلاصه اطلاعات مربوط به فرضیه ششم 97

جدول 17-4: خلاصه اطلاعات مربوط به رتبه بندی عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس درارتباط با  کمیت شواهد حسابرسی. 99

جدول 18-4 : خلاصه اطلاعات مربوط به رتبه بندی عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با کیفیت شواهد حسابرسی. 100

جدول 19-4 : تجزیه وتحلیل توصیفی سوالات تحقیق. 101

جدول 20-4 :رتبه بندی سوالات مربوط به عوامل مؤثر برقضاوت حرفه ای حسابرس درباره کیفیت شواهد حسابرسی  102

جدول 21-4 :رتبه بندی سوالات مربوط به عوامل مؤثر برقضاوت حرفه ای حسابرس درباره کمیت شواهد حسابرسی  103

نمودار 1-2: ماهیت قضاوت حرفه ای در حسابرسی صورت های مالی. 31

در سومین استاندارد از استانداردهای اجرای عملیات حسابرسی آمده است: "شواهد کافی و قابل اطمینان باید از راه بازرسی، مشاهده، پرس و جو و دریافت تأییدیه کسب شود تا مبنایی مقبول برای اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی مورد رسیدگی بدست آید."

تعیین میزان کمی و کیفی شواهد حسابرسی مورد نیاز هر کار حسابرسی، موضوعی است که به قضاوت حرفه ای حسابرس بستگی دارد. لذا بحث در خصوص قضاوت حرفه ای حسابرس و عوامل مؤثر بر آن را می توان موضوعی بسیار مهم در حرفه حسابرسی برشمرد.

از آنجا که استانداردها، دستورالعمل ها و برنامه های آموزشی و حسابرسی، وزن مشخص را برای عوامل مؤثر بر کمیت و کیفیت شواهد حسابرسی تعیین نکرده است و برخی از عوامل را هم شناسایی ننموده است، هدف اصلی این پژوهش، شناخت مجموعه عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در رابطه با کمیت و کیفیت شواهد حسابرسی است.همچنین تلاش شده، پس از نقد و بررسی عوامل مذکور، به رتبه بندی آنها از جهت میزان تأثیر بر قضاوت حرفه ای حسابرس پرداخته شود.

بر این اساس 6 فرضیه پیشنهاد گردیده است. ابزار اصلی جهت آزمون فرضیات تحقیق، پرسشنامه است. به هر فرضیه از فرضیات، 4  تا 5 سوال تعلق گرفت و پرسشنامه بین اعضای جامعه آماری، توزیع گردید.

نتایج نهایی بدست آمده از آزمون های خی دو و فریدمن نشان می دهد همه فرضیات، تایید شد و همه 12 عامل (خطر ذاتی، خطر كنترل، خطر اقامه دعاوی حقوقی، خطر صدور احكام انضباطی، سطح اهمیت اقلام مورد رسیدگی، خطر قابل پذیرش حسابرس، هماهنگی شواهد، قابلیت اعتماد شواهد، درجه متقاعدكنندگی شواهد، سودمندی شواهد، دشواری  و هزینه كسب شواهد حسابرسی )، بر قضاوت حرفه ای حسابرس  در ارتباط با كمیت و كیفیت شواهد حسابرسی مؤثرند.

در انتها رتبه بندی آن عوامل از جهت میزان تأثیرگذاری بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با كمیت و كیفیت شواهد حسابرسی صورت پذیرفت.

قضاوت فرایندی است که در آن افراد درباره جنبه های مربوط به مسأله مورد تصمیم گیری فکر و اظهار نظر می کنند. تصمیم گیری های اشتباه، اغلب ناشی از اشتباه در قضاوتهاست.  بنابراین، برای بهبود  تصمیم گیری ها باید اشتباهات در قضاوت ها شناسایی و حداقل شود ( رحیمیان ،1384 ،7 ) 1.

حسابرسی فعالیتی قضاوتی است. درحقیقت پاسخ تعداد زیادی از موضوعات و ابهامات که زاییده ماهیت حسابرسی است تنها با اتکا به قضاوت حرفه ای مقدور است.

حسابرسی در یک نگاه بسیارکلی شامل دو عملکرد است که هر دو شدیداً به شواهد وابسته اند: الف )  گردآوری شواهد

ب ) ارزیابی شواهد گردآوری شده (ماتزو شرف، 1961، 86)2.

لذا می توان چنین ابراز داشت که محوری ترین موضوع درحسابرسی، قضاوت درباره کمیت وکیفیت شواهد حسابرسی است. کمیت و کیفیت شواهد حسابرسی از عوامل متعددی تأثیر می پذیرد که همراه با درجه اهمیت آنها محور مطالب این پایان نامه قلمداد می شود.