حق تألیف در فقه امامیه و حقوق موضوعه

شرح مختصر:

در حقوق اسلام و فقه امامیه از موضوع "حق تألیف" به صورت خاص، احكام و قواعدی در دست نیست اما این مبحث می‌تواند در برخی از ابواب فقهی و تحت عناوینی از قبیل "معاوضه بر حقوق"، "حقوق قابل نقل و انتقال"، "حق مالی" و امثال آن مورد بحث و توجه قرار گیرد.

از این رو در مجموعة حاضر، سعی بر آن داریم كه كلیات موضوع و برخی نظرات را با اجمالی از استدلالهای اقامه شده بر آن مورد بررسی قرار دهیم.

فهرست

عنوان                                                                                                                      صفحه

مقدمه........................................................................................................................ 1

مبحث اول : مفاهیم ....................................................................................................... 3

ب ـ حق معنوی مؤلف................................................................................................. 4

مبحث دوم : مشروعیت حق مؤلف................................................................................. 6

مبحث سوم : پیشینه ادواری حق مؤلف........................................................................... 9

الف ـ عهد باستان........................................................................................................ 9

ب ـ قرون وسطی...................................................................................................... 11

ج ـ عصر جدید (قرن شانزدهم و هفدهم)..................................................................... 12

1- ظهور صنعت چاپ............................................................................................... 12

2- دوران رنسانس..................................................................................................... 13

3- دوران قبل از معاصر.............................................................................................. 13

مبحث چهارم : حق تألیف در حقوق موضوعه ایران ...................................................... 15

مبحث پنجم : حق مؤلف در كنوانسیونهای بین‌المللی...................................................... 20

مبحث ششم : ماهیت حقوقی مؤلف............................................................................. 22

بخش اول: حقوق عرفی............................................................................................. 22

الف ـ نظریه ارتباط حق مؤلف با حقوق كار.................................................................. 22

ب ـ نظریه حق مؤلف حقوق فكری............................................................................. 24

ج ـ نظریه تفكیك..................................................................................................... 25

د ـ نظریه وحدت....................................................................................................... 26

هـ ـ نظریه حقوق طبیعی.............................................................................................. 27

و ـ نظریه حقوق شخصی............................................................................................ 27

ز ـ نظریه حقوق اخلاقی ............................................................................................ 28

مبحث هفتم : حق تألیف در حقوق اسلام .................................................................... 31

مبحث هشتم : حق معنوی مؤلف در حقوق موضوعه....................................................... 43

گفتار نخست : خصوصیات حق معنوی مؤلف............................................................... 43

الف ـ حق معنوی غیرقابل انتقال است........................................................................... 43

ب ـ حق معنوی محدود به زمان و مكان نیست............................................................... 46

ج ـ قابلیت استناد....................................................................................................... 47

گفتار دوم : انواع حقوق معنوی................................................................................... 49

بخش اول : حق معنوی مؤلف به اعتبار خودش.............................................................. 49

الف ـ حق حرمت نام و عنوان مؤلف در زمان حیات مؤلف.............................................. 49

ب ـ حق حرمت نام و عنوان مؤلف بعد از فوت.............................................................. 52

بخش دوم : حقوق معنوی به اعتبار تألیف..................................................................... 55

الف ـ حق انتشار........................................................................................................ 55

ب- حق استرداد....................................................................................................... 58

گفتار سوم : نحوه حمایت از حق معنوی مؤلف در حقوق موضوعه ایران و كنوانسیون‌های بین‌المللی. 60

بخش اول : شرایط حمایت از اثر................................................................................. 60

الف ـ اصالت ........................................................................................................... 60

ب ـ مشروعیت ......................................................................................................... 61

ج ـ ثبت اثر.............................................................................................................. 61

د ـ اعلان مشخصات.................................................................................................. 62

بخش دوم : ضمانت اجرای حمایت از حق معنوی مؤلف................................................ 63

الف ـ ضمانت اجرای جزایی....................................................................................... 63

1ـ تجاوز به نام و عنوان اثر ........................................................................................ 64

2ـ جرم تكثیر و نسخه‌برداری بدون اجازه مؤلف............................................................ 65

3ـ تحریف و تغییر اثر................................................................................................ 66

ب ـ ضمانت اجرایی مدنی.......................................................................................... 68

ج ـ درج مفاد حكم در روزنامه................................................................................... 69

د ـ جلوگیری از نشر ................................................................................................. 69

بخش سوم : كنوانسیونهای بین‌المللی ........................................................................... 74

مبحث اول : كنوانسیونهای بین‌المللی راجع به حق معنوی مؤلف....................................... 75

گفتار اول : كنوانسیون برن.......................................................................................... 75

1ـ مقدمه كنوانسیون................................................................................................... 77

2ـ مقررات ماهوی..................................................................................................... 78

3- مقررات ماهوی مربوط به كشورهای در حال توسعه.................................................. 80

4- مقررات مربوط به مجمع و امور مربوط به آن............................................................ 82

گفتار دوم : كنوانسیون جهانی حقوق مؤلف ژنو............................................................ 83