قرن حاضر قرن فنآوری، قرن اضطراب و قرن پیچیدگیهاست كه هر كدام انسان را مخاصره كردهاند. در میان این گرداب، آن چه از انسان امروزی انتظار میرود دانش آموزی و كنار آمدن با پیچیدگیهای دنیاست. این پیچیدگی، انسان امروزی را بر آن داشته تا با آن كنار آید و برای كنار آمدن بر این وضع، از مكانیزم تعادل حیاتی سود میجوید. انسان مجموعهای از هیجانات است كه برای مقابله با این پیچیدگی با آنها توسل میجوید. در این میان اضطراب مشهود و بارز است. همه ما از معنای واژه اضطراب و چگونگی احساسمان در زمانی كه میگوییم مضطربیم، تصور كلی داریم. ما میتوانیم تا حدی در مورد تجربه درونی مرتبط با چنین احساسهایی هم داستان باشیم. جدا از نظریهپردازیهای كه در مورد اضطراب شده، اضطراب نقش یك علامت خطر را مبنی بر این كه جریان بر وقف مراد نیست برای فرد ایفا می كند. در این تلاطم قرن، نقش انسان بر كسب دانش رقم زده است. انسان دانش را كسب كرده و به پیش میرود و هرچه میآموزد در انبار ذهن خویش آنها را اندوزش میكند.
انسان در عصر پراضطراب به پیش میرود و علم میآموزد ولی ارتباط مخزن اندوزش ذهنی وی با این هیجانات، او را با مشكلات عدیدهای مواجه ساخته است. ارتباط بین هیجانات و حافظه بسیار پیچیده است؛ زیرا این دو در بسیاری از زمینهها با یكدیگر روابط متقابل دارند( خداپناهی، 1376).
به هر حال اضطراب به منزله بخشی از زندگی هر انسان، در همه افراد در حد اعتدال آمیز وجود دارد و در این حد به عنوان یك پاسخ سازش یافته تلقی میشود، به گونهای كه میتوان گفت اگر اضطراب نبود همه ما پشت میزهایمان به خواب میرفتیم، یا فقدان اضطراب ممكن است ما را مشكلات و خطرات قابل ملاحظهای مواجه كند( دادستان، 1376). ولی با این حال اضطراب میتواند عملكرد شناختی را مختل سازد و بایستی این پدیده را در موسسات آموزشی مد نظر قرار داد. عملكرد یك دانش آموز در جلسه امتحان تحت تأثیر اضطراب قرار میگیرد، این امر نباید سبب شود فكر كنند یادگیری صورت نگرفته است، این دانش آموز ممكن است، جواب سوالها را به خوبی یاد گرفته باشد، اما اضطراب او باعث ناتوانیاش در دادن جواب كامل سوال گردد( سیف، 1379).
اگر موقعیتی فراهم شود تا افراد در سطح بهینه هیجانی به آموزش بپردازند در این صورت اضطراب نه به عنوان عامل مختل، بلكه به عنوان یاری رسان در یادگیری ایفای نقش میكند. همه میدانند كه در پایینترین سطح هیجانی، انسان دچار كسالت و خوابآلودگی میشود و در بالاترین سطوح هیجانی، فرد دچار آشفتگی روانی میشود، ولی با این حال در سطح بهینه هیجانی، فرد به بهترین عملكرد دست مییابد. سطح پایین انگیختگی با محرومیت حسی ارتباط دارد و انگیختگی زیاد به احساس استرس فشار و ناكامی میانجامد و در سطح بهینه انگیختگی، عملكرد به بهترین شكل بروز میكند( مارشال ریو[1]، 1376).
اضطراب به عنوان یك انگیختگی هیجانی در نظر گرفته میشود و در دهههای اخیر در پرداخت به اضطراب متخصصان بالینی و آموزشی، یكی از نشانههای حاصل از اضطرابی سطح بالا را افت تحصیلی نامیدهاند و از آن به بعد تحقیقاتی در این زمینه انجام گرفته است و افرادی چون دارك[2] 1989، و بسیاری كسان دیگر، در این زمینه دست به تحقیق زدهاندو تأثیر اضطراب بر هوش، حافظه، پیشرفت تحصیلی، عزت نفس و ... را مورد توجه قرار دادهاند.
فهرست مطالب
فصل اول : ادبیات پژوهش
مقدمه ................................... 1
بیان مسئله .............................. 4
اهمیت و ضرورت پژوهش ..................... 6
اهداف پژوهش ............................. 8
فرضیههای پژوهش .......................... 8
تعریف متغیرها ........................... 9
فصل دوم : پایههای نظری و پیشنة تحقیق
مقدمه ................................... 11
اضطراب .................................. 11
علائم اضطراب ............................. 19
بیماریهای كه در اثر اضطراب ایجاد می شوند.20
رویكردهای نظری به اضطراب ................ 24
اضطراب امتحان ........................... 32
پیشینه تحقیقات .......................... 39
فصل سوم : روش تحقیق
مقدمه ................................... 45
جامعه آماری ............................. 45
نمونه آماری ............................. 45
شیوه اجرای تحقیق ....................... 49
روشهای آماری ............................ 49
فصل چهارم : یافتههای پژوهشی
مقدمه ................................... 51
یافتههای توصیفی ......................... 52
یافتههای استنباطی ....................... 55
فصل پنجم : بحث و نتیجهگیری
مقدمه ................................... 57
بحث و نتیجهگیری ......................... 57
پیشنهادهای كاربردی ...................... 60
پیشنهادهای پژوهشی ....................... 61
محدودیتهای پژوهش ........................ 62
منابع و ضمائم ........................... 63
روان شناسی