حقوق خانواده در اسلام و ایران

مقدمه:

در جهان بینی اسلامی برای تمامی نیازها و غرایز انسانی راهکاری در نظر گرفته شده است .در این باره می توان گفت مسأله ازدواج بهترین راهکار برای یکی از این غرایز انسانی است که از دیدگاه اسلامی اهمیت بسیاری دارد. بهترین زمان برای ازدواج از دیدگاه اسلام دوره جوانی است زیرا برای شروع به هر کاری دوره ای مناسب است و مناسب ترین دوره برای ازدواج دوره جوانی است .به همین دلیل است که سعدی می گوید: ای کاش در جوانی می دانستم و در پیری می توانستم.

روح لطیف انسان همانند جسم او دارای نیازهایی است که در صورت تأمین آن ها به تکامل واقعی خواهد رسید. به همین دلیل محبوب ترین چیز نزد خدای تعالی مسأله ازدواج است؛ تا آنجا که حضرت رسول می فرماید: "النکاح سنتی و مَن رَغَبَ عَن سُنَتی فَلَیس مِنی" و امام صادق نیز می فرماید: "مِن اخلاق الانبیاء حُب النساء." دوست داشتن زنان از اخلاق پیامبران است.

مسأله زوجیت در قرآن کریم ، حتی برای اشیا نیز مطرح شده است ، خداوند در این باره می فرمایند : "مِن کُل شیءٍ خلقنا زوجٍ." یعنی مسأله زوجیت فقط در مورد انسان ها و یا سایر موجودات نیست بلکه برای اشیا نیز این مسأله صدق می کند .

دلایل اهمیت خانواده در اسلام

1) مسأله تولید مثل: اصولاً راز بقای موجود ات و انسان ها در طبیعت ، تقویت غریزه جنسی است .

2) مسأله کسب استقلال: هنگامی که جوانی ازدواج می کند و جامعه کوچکی را به نام خانواده تشکیل می دهد

نظامهای حاکم بر خانواده

در جلسه گذشته تعریف خانواده و ویژگیهای آن بیان شد. خانواده، نهاد حقوقی است ، یعنی باید قوانین و مقررات خاصی بر آن حاکم باشد . بحث این جلسه اینست که چه نظامی می تواند بر خانواده حکومت کند ؟حقوق خانواده را بر اساس چه قواعدی باید تنظیم نمود ؟

نظامهای حاکم بر خانواده عبارتند از :

1) نظام مادر سالاری

2) نظام پدر سالاری

3) نظام اشتراکی

همسر گزینی

در جلسه قبل در خصوص اهمیت ازدواج از دیدگاه اسلام بحث کردیم و قهراً سؤالی که مطرح می شود اینست که زن و مرد چه کسانی را و با چه ویژگی هایی برای ازدواج انتخاب بکنند ؟

ویژگی های همسر مناسب از دیدگاه اسلام عبارتند از :

1) کریم الاصل بودن و داشتن اصالت خانوادگی : طرفین ازدواج باید کسی را شریک زندگی خود قرار بدهند که از نظر خانوادگی ، خوش نام و اصیل بودن خانواده در درجه والایی باشد.تجربه نشان داده که خانواده های اصیل تأثیر بسیاری بر استحکام خانواده دارند

خانواده در اسلام و ایران: اجرای صیغه نکاح

نکاح در فقه اسلامی بعنوان عقد مطرح شده است . یعنی پدیده ایی که تحقق آن بواسطه انشاء اراده دو طرف می باشد

آثار نکاح دایم

اگر در نکاح دایم مهریه تعیین نشود بعداً می توانند با توافق یکدیگر یا با نظر دادگاه، مهریه را تعیین کنند که به آن مهر المثل یا مهر المتعه می گویند اما در ازدواج موقت بدون تعیین مهریه عقد باطل است .

زن در نکاح دایم بر خلاف نکاح موقت ، به محض وقوع عقد مستحق نفقه است.

مهریه / علل و عوامل طلاق / اجرت المثل

اگر مردی مهریه زن را پرداخت نکند، زن به دادگاه، دادخواست وصول مهریه را می دهد. دادگاه وارد رسیدگی می شود و حکم را صادر می کند. با صدور حکم، در صورت درخواست زوجه، ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت مالی اعمال می شود. اگر مرد مهریه را پرداخت نکند، بنا به درخواست زن ،دادگاه ، ماده 2 نحوه محکومیت های مالی را اعمال می کند و مرد به زندان می رود