بررسی رابطه بین كیفیت زندگی كاری و فرهنگ مطالعاتی با عملكرد آموزشی دبیران

چکیده
     یکی از اساسی­ترین نهادهای هر جامعه که در واقع نقش تعیین کننده در توسعه جامعه دارد، آموزش و پرورش است. امروزه در مدیریت معاصر، مفهوم کیفیت زندگی کاری معلمان به موضوع اجتماعی عمده‌ای در سراسر دنیا مبدل شده است. یكی از معضلات اصلی آموزش و پرورش شهر شاوور این است كه شدت تنگناهای اجتماعی و سازمانی، کیفیت ادراکات معلمان این منطقه را نسبت به شرایط شغلی و حرفه­ای خویش را تضعیف نموده و به کاهش کیفیت عملکرد آنها منجر شده است. لذا ارتقای برنامه کیفیت زندگی­کاری معلمان شامل هرگونه بهبود در فرهنگ مطالعاتی آنها، باعث رشد و تعالی عملكرد معلمان در این منطقه می‌شود. بر این اساس هدف این تحقیق شناسایی رابطه بین كیفیت زندگی‌كاری و فرهنگ مطالعاتی با عملكرد آموزشی دبیران راهنمایی شهر شاوور است. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی‌ساده، پرسشنامه در بین 164 نفر از دبیران مقطع راهنمایی تکمیل گردید. طبق نتایج، متغیر كیفیت زندگی كاری معلمان بر روی متغیر عملكرد آموزشی معلمان با 95 درصد اطمینان اثر مثبت و معنی‌دار دارا می‌باشد. دیگر نتایج نشان می‌دهد در بین معلمان با سابقه كار زیر 5 سال، 5 تا10 سال، 10تا 15 سال و بالای 15 سال از نظر كیفیت زندگی‌كاری، فرهنگ مطالعاتی و عملكرد آموزشی آنان تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. بین كیفیت زندگی‌كاری و عملكرد آموزشی معلمان در سطح پنج درصد رابطه مثبت و معنی‌دار وجود دارد. همچنین، بین فرهنگ مطالعاتی و عملكرد آموزشی معلمان رابطه معنی‌دار وجود ندارد. در نهایت، بر اساس نتایج بدست آمده، پیشنهاد می‌گردد كه نیازهای كلیدی دبیران این منطقه شناسایی گردد و در جهت ارتقای كیفیت زندگی كاری آنان برنامه‌ریزی استراتژیك به عمل آید.
واژه های کلیدی: كیفیت‌زندگی كاری، فرهنگ مطالعاتی، عملكردآموزشی، دبیران راهنمایی، شاوور

فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه   ........................................................................................................    1
1-1- مقدمه   ...............................................................................................................    2
1-2-بیان مسأله..............................................................................................................    3
1-3- ضرورت و اهمیت موضوع   ................................................................................    6
1-4- اهداف   ..............................................................................................................   7
1-4-1- هدف کلی   ....................................................................................................  7
1-4-1-2- اهداف خرد   .............................................................................................    7
1-5-1- سؤال اصلی تحقیق   .......................................................................................  7
1-5-2- سؤالات جانبی تحقیق   ...................................................................................    7
1-6- تعاریف مفهومی پژوهش   ...................................................................................    8
فصل دوم: مروری برپیشینه نگاشته ها   .................................................................    13  
 
2-1-مقدمه...................................................................................................................    14
2-2- نظریه‌هایی پیرامون كیفیت زندگی كاری   ............................................................    14
2-2-1- مفهوم و تعاریف کیفیت زندگی کاری..............................................................    14
2-3- تاریخچه کیفیت زندگی کاری..............................................................................    17
2-4- رویکردهای کیفیت زندگی کاری.........................................................................    18
2-5- اهداف کیفیت زندگی­کاری..................................................................................    26
2-6- نسل­های سه­گانه برنامه­های کیفیت زندگی­کاری....................................................    26
2-7- تعابیر نوین کیفیت زندگی کاری...........................................................................    28
2-7-1- مدیریت کیفیت فراگیر.....................................................................................    28
2-7-1-1- توانمند­سازی کارکنان.................................................................................    28
2-7-1-2- مهندسی مجدد ( باز مهندسی) سازمان........................................................    30
2-8- شاخص­های کیفیت زندگی کاری.........................................................................    30
2-9- مؤلفه­های کیفیت زندگی کاری والتون..................................................................    32
2-9-1- پرداخت منصفانه و کافی.................................................................................    32
2-9-2- مقاصد و اهمیت نظام پرداخت.........................................................................    32
2-9-3- محیط کار ایمن و بهداشتی..............................................................................    33
2-9-4- تأمین فرصت رشد و امنیت مداوم...................................................................    34
2-9-5- وابستگی اجتماعی زندگی کاری......................................................................    34
2-9-6- فضای کلی زندگی..........................................................................................    35
2-9-7- یکپارچگی و انسجام اجتماعی در سازمان........................................................    35
2-9-8- قانون گرایی در سازمان...................................................................................    36
2-9-9- توسعه قابلیت­های انسانی.................................................................................    36
2-10- راهبردهای بهبود کیفیت زندگی کاری................................................................    36
2-11- ارزیابی عملکرد................................................................................................    40
2-11-1- تعاریف عملکرد............................................................................................    41
2-11-2- مفهوم بررسی عملكرد...................................................................................    45
2-11-3- متغیر­های حایز اهمیت برای عملكرد از دیدگاه اوماسكاران.............................    45
2-11-4- معیارهای عملكرد......................................................................................... 46
2-11-5- انواع عملكرد................................................................................................    46
2-11-6- شاخص­های عملكرد.....................................................................................    46
2-11-7- فواید بررسی عملكرد كاركنان......................................................................    47
2-11-8- سه كار مدیریت عملكرد...............................................................................    47
2-11-9- مهم­ترین نكات در رابطه با عملكرد...............................................................    48
2-12- ارزشیابی عملكرد كاركنان.................................................................................    48
2-12-1- تعریف ارزشیابی عملكرد..............................................................................    51
2-12-2- اهداف استفاده از ارزشیابی عملكرد..............................................................    51
2-12-3- مدل ارزشیابی عملكرد..................................................................................    52
2-12-4- معیار­های ارزشیابی عملكرد...........................................................................    56
2-12-5- نكات اثر­بخش در ارزیابی عملكرد................................................................    56
2-12-6- دلایل مخالفت برخی سازمان­ها با ارزیابی عملكرد..........................................    57
2-12-7- معیار­های ارزیابی عملكرد.............................................................................    58
2-12-8- نظریه­های ارزیابی عملكرد.............................................................................    59
2-12-9- چرا نیازمند ارزشیابی عملكرد هستیم؟
.....................................................................................................................................    62
2-12-10- شرایط اجرای طرح ارزیابی و مدیریت عملكرد...........................................    63
2-12-11- روش­های متداول ارزیابی عملكرد..............................................................    63
2-13- مبانی نظری در مورد فرهنگ مطالعاتی................................................................    69
2-13-1- عوامل مؤثربرمطالعه وکتابخوانی....................................................................    72
2-13-2- موانع موجود بر سر راه مطالعه و کتابخوانی...................................................    77
2-13-3- راه­های گسترش فرهنگ مطالعه و پژوهش معلمان...........................................    80
2-14- پیشینه موضوع...................................................................................................    82
2-14-1- پیشینه تحقیقات خارجی................................................................................    82
2-14-2- پیشینه تحقیقات داخلی..................................................................................    89
2-15- جمع بندی.......................................................................................................    104
 
فصل سوم: مواد و روش   ......................................................................................    106
 
3-1- مقدمه   ............................................................................................................    107
3-2- روش تحقیق   ...................................................................................................    107
3-3- متغیرهای تحقیق   ..............................................................................................    109
3-3-1- متغیر مستقل ................................................................................................    109
3-3-2- متغیرهای وابسته   .........................................................................................    109
3-4-جامعه‌آماری   ....................................................................................................    110
3-5-نمونه‌گیری...........................................................................................................    110
3-5-1- روش نمونه­گیری...........................................................................................    111
3- 5- 2- حجم نمونه
...................................................................................................................................    111  
3-6- ابزاراندازه­گیری ................................................................................................    112
3-6-1- پرسشنامه کیفیت زندگی کاری.......................................................................    113
3-6-2- پرسشنامه فرهنگ مطالعاتی.............................................................................    113
3-6-3-پرسشنامه ارزیابی عملکرد...............................................................................    114
3-6-4- روائی ابزار اندازه‌گیری تحقیق   ....................................................................    115
3-7- قابلیت اعتماد ابزار اندازه‌گیری تحقیق ..............................................................    115
3-8- روش تجزیه وتحلیل داده­ها................................................................................    116
فصل چهارم: یافته‌های پژوهش   ...........................................................................    117
 
4-1- مقدمه   ............................................................................................................    118
4-2- یافته توصیفی   ..................................................................................................    118
4-2- 1- توصیف متغیرهای فردی پاسخگویان   ..........................................................    118
4-3- یافته‌های مربوط به سؤالات تحقیق ....................................................................    123
4-3-1- یافته‌های مربوط به سؤالهای آیا بین فرهنگ مطالعاتی و عملکرد آموزشی دبیران مدارس راهنمایی شهرستان شاوور رابطه معناداری وجود دارد؟و آیا بین كیفیت زندگی كاری و عملکرد آموزشی دبیران مدارس راهنمایی شهرستان شاوور رابطه معناداری وجود دارد؟.........................................................................................    123
4-3-2- یافته‌های مربوط به سؤال‌ تحقیق آیا بین میزان کیفیت زندگی کاری و عملكرد آموزشی دبیران زن و مرد تفاوت معناداری وجود دارد؟...................................................................................................    124
4-3-4- یافته‌های مربوط به سؤال تحقیق، آیا بر حسب سابقه­کاری دبیران، از نظر میزان کیفیت زندگی کاری، فرهنگ مطالعاتی و عملكرد آموزشی تفاوت معناداری وجود دارد..............................................    125
4-3-6- بررسی یافته‌های مربوط به سؤال اصلی تحقیق: آیا کیفیت­زندگی­کاری و فرهنگ مطالعاتی دبیران مدارس راهنمایی شهرستان شاوور با عملکرد آموزشی آنان رابطه دارند..................................................    126
4-3- یافته‌های جانبی...................................................................................................    128
4-3-1- بررسی مقایسه عملكرد آموزشی معلمان بر اساس محل خدمت و رشته تحصیلی    128
4-3-2- مقایسه عملكرد آموزشی، كیفیت زندگی كاری و فرهنگ مطالعاتی در بین معلمان با مدارك تحصیلی مختلف      128
 
4-3-3- مقایسه كیفیت زندگی كاری در بین معلمان بر اساس رشته تحصیلی و محل خدمت      129
4-3-4- مقایسه فرهنگ مطالعاتی معلمان بر اساس جنسیت، محل خدمت و رشته تحصیلی        130
4-3-5- بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و فرهنگ مطالعاتی معلمان.........................    131
 
 
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات   ..................................................................    132
             
5-1- مقدمه   ............................................................................................................    133
5-2-تبیین یافته‌های تحقیق...........................................................................................    134
5-2-1-تبیین یافته‌های توصیفی پژوهش   ....................................................................    134
5-2-2- تبیین یافته‌های مربوط به سؤالات تحقیق   ......................................................    134
5-2-2-1- تبین یافته‌های مربوط به سؤال آیا بین فرهنگ مطالعاتی و عملکرد آموزشی دبیران مدارس راهنمایی شهرستان شاوور رابطه معناداری وجود دارد؟   .........................................................................    134
5-2-2-2- تبین یافته‌های مربوط به سؤال آیا بین كیفیت زندگی كاری و عملکرد آموزشی دبیران مدارس راهنمایی شهرستان شاوور رابطه معناداری وجود دارد؟   ...........................................................    134
5-2-2-3- تبین یافته‌های مربوط به سؤال آیا بین میزان کیفیت زندگی کاری و عملكرد آموزشی دبیران زن و مرد تفاوت معناداری وجود دارد؟   ...............................................................................................    135
5-2-2-4-تبین یافته‌های مربوط به سؤال آیا بر حسب سابقه­کاری دبیران، از نظر میزان کیفیت زندگی کاری، فرهنگ مطالعاتی و عملكرد آموزشی تفاوت معناداری وجود دارد؟............................................    135
5-2-2-5- تبین یافته‌های مربوط به سؤال اصلی تحقیق: آیا کیفیت­زندگی­کاری و فرهنگ مطالعاتی دبیران مدارس راهنمایی شهرستان شاوور با عملکرد آموزشی آنان رابطه دارند؟................................................    136
5-2-3- یافته‌های جانبی تحقیق....................................................................................    136
5-2-3-1- یافته‌های مربوط به مقایسه عملكرد آموزشی معلمان بر اساس محل خدمت و رشته تحصیلی             136
5-2-3-2- یافته‌های مربوط به مقایسه عملكرد آموزشی، كیفیت زندگی كاری و فرهنگ مطالعاتی در بین معلمان با مدارك تحصیلی مختلف...........................................................................................................    137
5-2-3-3- یافته‌های مربوط به مقایسه فرهنگ مطالعاتی معلمان بر اساس جنسیت، محل خدمت و رشته‌های تحصیلی       137
5-3- محدودیتهای تحقیق............................................................................................    137
5-3-1- محدودیتهای تحقیقات كیفیت زندگی كاری....................................................    137
5-3-2- محدودیتهای تحقیقات عملكردآموزشی...........................................................    138
5-3-3- محدودیتهای تحقیقات حاضر..........................................................................    140
5-4- پیشنهادات كاربردی............................................................................................    141
 
5-4-1- پیشنهاداتی در راستای نتایج سؤال اصلی تحقیق : آیا کیفیت­زندگی­کاری و فرهنگ مطالعاتی دبیران مدارس راهنمایی شهرستان شاوور با عملکرد آموزشی آنان رابطه دارند؟..................................    141
5-4-2- پیشنهادهایی برای پژوهش­های آتی..................................................................    144