بررسی تأثیر میزان تحصیلات بر ملاكهای ازدواج در بین دانشجویان

از آنجایی كه بررسی و شناخت ملاكهای همسرگزینی موجبات تشكیل خانواده سالم را برای جوانان در آستانه ازدواج فراهم می سازد، بسیار حائز اهمیت است.

لذا در این پژوهش سعی شده به مهم ترین ملاكهایی كه در همسرگزینی افراد تحصیل كرده نقش دارند اشاره گردیده و میزان تأثیرگذاری هر یك از این عوامل در امر ازدواج بررسی و شناخته شود. در این راستا، هدف تحقیق "بررسی میزان تأثیر پذیری ملاكهای ازدواج از میزان تحصیلات (دانشگاهی) است".

چارچوب تئوریك این بررسی را دیدگاههای همسان همسری، مجاورت مكانی و تئوری مبادله تشكیل میدهند ، بر اساس این تئوریها فرضیاتی مطرح و به معرض آزمون گذارده شده اند. در این پژوهش بواسطه ویژگی موضوع مورد مطالعه از روش "پیمایش" بعنوان یك روش تحقیق مناسب این قبیل تحقیقات استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسشنامه می باشد، كه در بین یك نمونه (196) نفری از دانشجویان کارشناسی ترم اول و دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن (در پاییز 84) توزیع و پس از تكمیل جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها به روش مقایسه ای و با استفاده از آزمون "t" استیودنت صورت گرفت.

نتایج نهایی تحقیق نشان داد كه ، از بین هفت فرضیه مطرح شده، صرفاً فرضیه های همگنی سنی و همگنی تحصیلی با میزان تحصیلات در امر ازدواج رابطه معنی داری دارند. بدین معنی كه جوانان تحصیل كرده (در جامعه آماری دانشجویان) گرایش بیشتری به ازدواج با كسانی را دارند كه از نظر تحصیلات و سن مشابه آنان باشند. ولی ملاكهای زیبایی ظاهری، اصالت خانواده و رفاه مادی هر چند از نظر دانشجویان مورد بررسی اهمیت زیادی در امر ازدواج دارند، امّا متأثر از متغیر تحصیل نمی باشند، و ملاكهای قومیت و اعتقاد دینی نیز صرف نظر از میزان تحصیلات، در حد متوسط مورد توجه دانشجویان جامعه آماری بوده است.

 

فهرست مطالب صفحه

 

 

تقدیم و تشکر - چكیده

1

2

 

 

- پیشگفتار

3

 

 

فصل اول : " طرح تحقیق"

 

 

 

- مقدمه

6

 

 

1-1- بیان مسئله

11

 

 

2-1- سئوال تحقیق

15

 

 

3-1- اهداف تحقیق

16

 

 

4-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

18

 

 

فصل دوم: " ادبیات تحقیق"

 

 

 

الف- ازدواج

 

 

 

1-1-2- تعریف ازدواج

22

 

 

2-1-2- ازدواج بعنوان یك پدیده اجتماعی و تحول آن

25

 

 

3-1-2- انواع ازدواج و معیارهای آن

31

 

 

4-1-2- تاریخ تحولات خانواده و ازدواج در ایران

37

 

 

ب- پیشینه تحقیق

 

 

 

1-2-2- تحقیقات داخلی

47

 

 

2-2-2- تحقیقات خارجی

51

 

 

ج- چارچوب نظری

 

 

 

1-3-2- نظریه همسان همسری

59

 

 

2-3-2- نظریه نیازهای شخصیتی مكمل

69

 

 

3-3-2- نظریه مجاورت مكانی (همجواری)

74

 

 

4-3-2- نظریه تأثیر تصور از والدین در انتخاب همسر

76

 

 

5-3-2- تئوری تصور از همسر مطلوب

79

 

 

- بسوی یك نظریه تركیبی

79

 

 

6-3-2- نظریه مبادله

82

 

 

- بیان فرضیه ها

85

 

 

- مدل تحلیلی

86

 

 

فصل سوم: " چارچوب روش تحقیق"

 

 

 

1-3- روش تحقیق

88

 

 

2-3- تكنیك جمع آوری اطلاعات

89

 

 

3-3- اعتبار و روائی

89

 

 

4-3- نمونه تحقیق

90

 

 

5-3- روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه

90

 

 

6-3- روشهای آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات

92

 

 

7-3- زمان و مكان تحقیق

93

 

 

8-3- كاربرد علمی و عملی پژوهش

93

 

 

9-3- متغیرهای تحقیق

94

 

 

10-3- تعاریف عملیاتی متغیرهای تحقیق

94

 

 

فصل چهارم :

 

 

 

توصیف داده ها

98

 

 

فصل پنجم:

 

 

 

- نتیجه گیری

149

 

 

- محدودیت ها

151

 

 

- پیشنهادات

152

 

 

- منابع و مأخذ

- پیوست

153

159

 

فهرست جداول

صفحه

جدول 1-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 1 (زیبایی ظاهری)

99

جدول 2-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 2 (آراستگی ظاهری)

100

جدول 3-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 3 (خوش اندام بودن)

101

جدول 4-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 4 (سن همسر)

102

جدول 5-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 5 (خواندن قرآن و كتابهای دینی)

103

جدول 6-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 6 (رعایت حجاب)

104

جدول 7-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 7 (روزه گرفتن)

105

جدول 8-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 8 (فامیل بودن همسر)

106

جدول 9-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 9 (همشهری بودن همسر)

107

جدول 10-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 10 (زبان و قومیت یكسان)

108

جدول 11-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 11 (شغل پدر همسر)

109

جدول 12-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 12 (شغل مادر همسر)

110

جدول 13-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 13 (درآمد پدر همسر)

111

جدول 14-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 14 (درآمد مادر همسر)

112

جدول 15-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 15 (تحصیلات پدر همسر)

113

جدول 16-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 16 (تحصیلات مادر همسر)

114

جدول 17-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 17 (درآمد همسر)

115

جدول 18-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 18 (تحصیلات تحصیلات همسر)

116

جدول 19-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 19 (شغل همسر)

117

جدول 20-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 20 (مهریه)

118

جدول 21-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 21 (جهیزیه)

119

جدول 22-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 22 (اهمیت توجه به نظر والدین)

120

جدول 23-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 23 (همسان تحصیلی)

121

جدول 24-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 24 (میزان تحصیلات همسر)

122

جدول 25-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 25 (اعتقاد دینی خود فرد)

123

جدول 26-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 26 (تناسب سنی)

124

جدول 27-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 27 (سن مورد نظر برای همسر)

125

جدول 28-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 28 (مقبولیت اجتماعی خانواده همسر)

126

جدول 29-4- فراوانی و درصد پاسخ های آزمودنیها به سئوال شماره 29 (اصالت خانواده همسر)

127

جدول 30-4- فراوانی و درصد آزمودنیها به تفكیك جنس

128

جدول 31-4- فراوانی و درصد آزمودنیها به تفكیك تحصیلات

129

جدول 32-4- فراوانی و درصد آزمودنیها به تفكیك سن

130

جدول 33-4- فراوانی و درصد آزمودنیها به تفكیك جنس و سطح تحصیلات

131

جدول 34-4- خلاصه شاخص های آماری نمره های آزمایشی در ملاکهای ازدواج

132

جدول 35-4- خلاصه نتایج تحلیل و اریانس یك طرفه (به تفكیك چهار گروه سنی)

141

جدول 36-4- خلاصه نتایج آزمون t گروههای مستقل (به تفكیك جنس)

143

جدول 37-4- خلاصه نتایج آزمون t گروههای مستقل (به تفكیك سطح تحصیلات)

145

 فهرست نمودارها

  صفحه شكل 1 : نمودار ستونی فراوانی آزمودنی ها به تفكیك جنس

128

شكل 2 : نمودار ستونی فراوانی آزمودنی ها به تفكیك تحصیلات

129

شكل 3 : نمودار ستونی فراوانی آزمودنی ها به تفكیك سن

130

شكل 4 : نمودار ستونی فراوانی آزمودنی ها به تفكیك جنس و سطح تحصیلات

131

شكل 5 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاك زیبایی ظاهری

134

شكل 6 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاك اعتقاد مذهبی

135

شكل 7 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاك قومیت

136

شكل 8 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاك رفاه مادی

137

شكل 9 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاك سطح تحصیلات همسر

138

شكل 10 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاك سن همسر

139

شكل 11 : هیستوگرام نمره های آزمودنی ها در ملاك اصالت

140

روان شناسی