جهانگردی و صنعت توریسم

در سالهای  اخیر  در ایران  مجموعه  های بسیار  متشكل  ازمجموعه های  فرهنگی – ورزشی  - تجاری  مخصوص  محصولات  ودستاوردهای  محلی  و فروش  مستقیم  آنان به مردم  ساخته  و یا در دست  اجراست،  ولی  در  تمام این مجموعه  ها یك خلأیی بین زندگی  دلخواه   یك فرد  و زندگی اجتماعی  او وجود دارد   و اگرچه  زندگی  خارج  از منزل  دنیایی  متفاوت  از درون است .  اما همین  ایجاد فاصله  است كه فرد  عدم اعتماد به نفس  پیدا می كند، می بینید  كه نمی تواند   با محیط  ارتباط  برقرار كند .

از جمله  مسائل حیاتی  هر شهر، وجود فضای  عمومی مناسب برای گذراندن  اوقات  شهروندان  به شیوه ای  بهینهی باشد ،  فضاهایی  كه هم زمان  زیبایی  های بصری  و معماری ، سازمان دهی  مناسب فضایی ، وجود  عملكردهای مورد نیاز انسان  امروزی  را برای گذراندن  مفید و بهینه ی وقت وارضای  روانی  و منطقی  او در
بهره وری  از این فضا   را در بر داشته  باشد و بخشی  از نیازهای  او را به هنگام  خستگی  از كار  و تجربه ی فضاهای  كسل كننده  و پر ترافیك  و شلوغ شهری  برآورده سازند.  عدم وجود  فضاهایی  به این منظور  در شهرهای  ما به جایی رسانده  كه برای گذران   اوقات  استراحت  خود یا به سرگردانی در خیابان های شلوغ  و پرترافیك   و پردود  شهر روی می آورند   و یا در گریز  از خستگی  فضای كار  و یا عادت  ، كسالت خانه ،   به چهار دیواری  های  بسته دیگری  نظیر سینما  ، تئاتر  ، كافی شاپ  و رستوران ….  پناه  می برند.  یك فضای   تعریف شده  تفریحی  می تواند   فضای   صمیمی  و پر تحركی  برای فرد باشد  و خلاء   ارتباط   با اجتماع  را نیز  برطرف  كند .  جذابیتی   كه بسیاری  از مناطق   شهر تبریز  و یا هر شهر دیگر  ایرانی  كه خود  دارای قدمتی  تاریخی  با ویژگیهای  اجتماعی  و مردمی  با آداب  اجتماعی  و رسومات  خاص می باشند.  فضاهای  ایجاد شده  آن منطقه  دارای  جذابیت های  برجسته  و منحصر  به فرد  میشود.

در نظر گرفتن این سایت  با عناصر  ثابت درون  خود مانند دریاچه  درختان  كهنسال  كه بر اساس  یك نظم طبیعی  و خاص  كاشته شده یا روییده اند.  پستی و بلندی هایی  كه شیبهای  نا منظم  و جذابی  بوجود آورده، بطوریكه  طرح به عنوان  یك عنصر  اصلی دركنار  این عناصر  ثابت می خواهد  جا باز كند.

حفظ  مستمر  و تضمین  بقاء  سیماهای طبیعی  منحصر به فرد از هجوم  كاربری  های  بی رویه  در سایت  مورد نظر  گسترش  فضای سبز  در شیبهای  مجاور دریاچه ،  جلوگیری  از هرگونه  بهره برداری  یا دخالتهای   انسانی  زیان آور  كه موجودیت  طبیعی  منطقه  را به مخاطره  می اندازد  و فراهم آوری  فضاهای  همگانی  با مناظر  زیبا  برای  گذراندن  اوقات  فراغت  هدف  اینجانب  در طرح  خواهد بود.

مفاهیم و مطالعات اولیه

1- مفاهیم و اشكال  جهانگردی

جهانگردی  Tourism  عبارت  از فعالیتهای  افرادی  كه برای استراحت، كار و دیگر  دلایل  به خارج  از محیط  خویش  سفر كرده و حداكثر  برای یكسال  متوالی  در آنجا اقامت  می كنند.

1-1) اشکال جهانگردی:

در مورد  هر كشور  مشخص اشكال  زیر از جهانگردی را می توان از هم  متمایز  ساخت:

الف)  جهانگردی  بومی:  افراد مقیم یك منطقه كه تنها در داخل  همان منطقه  سفر می كنند. (domestic tourism)

ب) جهانگردی  دورن مرزی : افراد غیر  مقیم یك منطقه که در همان  منطقه سفر  می كنند. (inbound  tourism)

ج‌)  جهانگردی  برون مرزی  :  افراد مقیم  یك منطقه  كه به منطقه ای دیگر سفر  می كنند. ( outbound tourism)

د) جهانگردان  داخلی:  جهانگردی  بومی  ودرون مرزی را در بر
می گیرد (internal  touism)

هـ )  جهانگردی  ملی:  جهانگردی  بومی و برون مرزی  را شامل می شود. Natinal tourism))

 و)  جهانگردی  بین المللی :  شامل جهانگردی  درون مرزی و برون مرزی  (international  tourism)

به بیانی  دیگر تمام مسافرانی  (travelers)  كه به جهان گردی
می پردازند  دیدارگر  visitorers   اطلاق  می شود.  دیدارگر  نیز بر حسب  گذراندن  حداقل  یك شب  دراقامتگاه  خصوصی  یا عمومی  محل مورد  بازدید  به شرح زیر  طبقه بندی  میشود.

2-1) انواع  جهانگردی  و انگیزه جهانگردان

جهانگردی  عموما  باهدفی  خاص صورت  میگیرد  و شناخت  انواع جهانگردی  بر اساس  اهدافش  در بحث  انگیزش  جهانگردی  حائز اهمیت  است.  انگیزة  جهانگردان  را در شش  نوع  می توان  طبقه بندی كرد:

الف - جهانگردان قومی: این نوع جهانگردی به منظور مشاهده سبك زندگی  افراد بومی  واقوام  مختلف  سفر می كنند و فعالیتهای  رایج آن شامل  دیدار  از منازل  افراد بومی، حضور  در اعیاد  و جشنها  و یا شركت  در مراسم  مذهبی آنهاست.

ب - جهانگردی هنری:  آشنایی  با هنر ملل  دیگر  مهمترین  هدف این جهانگردی  است . شناختن  هنرهای دستی، موسیقی،  تماشای تئاتر  و نمایشهای  ملل و اقوام  مختلف  از  فعالیتهای  مورد علاقة چنین جهانگردان  است.

ج - جهانگردان  تاریخی :  بازدید  از موزه ها ، مساجد،  كلیساها  و ابنیه  تاریخی  كه خود  یادآور  شكوه  و عظمت  مناطق  باستانی  است از فعالیتهای  ویژة  این جهانگردان  می باشد.

د - جهانگردان  طبیعت گرا:  سفر به نقاط  دور دست تایافتن  مكان مورد علاقه (مانند جهانگردان  قومی) وتاكید بر جاذبه های  طبیعی  ومحیطی  از فعالیتهای   جهانگردان   طبیعت گراست. این جهانگردان  علاقمند  به شگفتیهای  جهان چون  آبشارها، جنگلها، كوهستانها،  دریاچه ها و سایر  جاذبه های  طبیعی  هستند  و فعالیتهای  آنان شامل  دیدار  از چنین  محیطها و لذت بردن  از جلوه های  طبیعت است.

هـ  جهانگردان  تفریحی :  هدف  اصلی این جهانگردان  استراحت  و تفریح  است و سفر  به مناطقی  با تسهیلاتی  برای بهره برداری  مورد توجه  آنان  بشمار  می رود.

و - جهانگردان   كاری :  مقصود اصلی  چنین جهانگردانی  انجام بخشی  ازحرفه و كار  خود در مقصد بوده و چنین جهانگردان می كوشند  تا فرصتهای  دیگری فراهم نمایند  تا ضمن بهره گیری  ازمسافرت  به تفریح  و تفنن  و استراحت  نیز بپردازند.

2- جهانگردی  و  صنعت توریسم

فرهنگ  ازنظر  علم مردم شناسی  مجموعه ای  ازشناخت ها ،  اعتقادات و ارزشها  و تعلیمات اجتماعی را در بر می گیرد  و همزمان  شیوه های رفتاری مردم  را نیز شامل می شود.  جشنها  و مراسم  مردمی ،  مطالعه ،  دیدن فیلم  ، ورزش  و … همگی  جزء رفتارهای  مردمی اند . جملگی  این رفتار ها كم و بیش  به یك آموزش عمومی ونوعی  ازصنعت  تبدیل  شده‌اند. جهانگردی  نیز به نوبة خود  یكی از شیوه های  فرهنگی  مربوط به رفتارهای  مردم است و میدان  فعالیت و حوزة عمل آن  هر لحظه  در حال  گسترش  و تكوین  است.  در حقیقت  می توان ادعا نمود  كه تمامی  فرهنگها  به بخشی  ازجهانگردی  منتج  می شوند.

منابع و مأخذ

فارسی

10. فرهنگ جغرافیایی آذربایجان شرقی / خاماچی، بهروز / انتشارات سروش / 1370/ چاپ اول /

11. فرهنگ فولكلور مردم ایران / میرنیا، سید علی /

12. فرهنگ عامة‌ایران / بیهقی، حسین علی /

13. نگاهی به آذربایجان شرقی / جلد دوم / افشار سیستانی، ایرج /

14. گردش نشریه ایران شناسان / ایرانگردان و جهانگردان/ شماره 11 و 12 /

15. پژوهش مردم شناسی در آذربایجان/ فلسفی، علی / میراث فرهنگی آذربایجان شرقی/ پایان نامه /

16. باغهای خیال، قرن هفتم مینیاتور ایران / كوركیان، ام- سیكر . ژ. پ / مرزبان . پرویز

17. باغهای ایرانی پردیسها و باغهای بزرگ و زیبای ایران زمین / دكتر نیلوفری، پرویز/ دانشگاه تهران /

18. تاریخ معماری و شهرسازی ایران ـ جلد دوم، ارگ بم / دكتر دیبا، داراب/

19. راهنمای آماده سازی پاركهای ملی و مناطق حفاظت شده برای توریسم / مجنونیان، هنریك/ سازمان محیط زیست / 1377/ چاپ اول/

20.  فصلنامة‌آبادی / شماره 15. زمستان 73/ پیرنیا، كریم / باغهای ایرانی /

21. اقلیم و معماری /كسمایی، مرتضی/ انتشارات سازمان بررسی و تحقیق / 1372/ چاپ دوم /

22. شكل گیری تجارت معماری  ایران و غرب / دكتر فلامكی، منصور / نشر فضای / 1371/ چاپ اول /

23. مفاهیم پایه در معماری / وایت، ادواردت / احمدی نژاد محمد / نشر خاك / 1377/ چاپ اول /

24. ارزیابی زیست محیطی آب خیز دریاچة‌ قوریگل/ فرقان دوست، یوسف / دانشكدة‌ منابع طبیعی دانشگاه تهران / پایان نامه سال تحصیلی 65 / 64/

25. پژوهش پیرامون حوزة‌آب خیز قوریگل / ادارة‌محیط زیست استان آذربایجان شرقی/

26. بهروزی راد/ بهروز/ كاووس  امیر احمدی/ 1366/ گزارش بررسی تالابهای شورگل، یادگارلو، دورگه سنگی، دریاچه گپی و دریاچه قوریگل در استانهای آذربایجان غربی و شرقی / سازمان حفاظت محیط زیست / تهران/

27- صابری، جلیل وایرج ملازاده/ 1363 /  ارزیابی  منابع  و قابلیت  اراضی  منطقه مراغه – میانه ( استان آذربایجان  شرقی)  موسسه  تحقیقات  خاك  و آب /نشریه شماره  659/ تهران/

28- لاكس ،  پیتر ( ترجمه عباسقلی  جهانی،  قهرمان قدرتنما)/ 1374/ مدیریت منابع آب و توسعه پایدار / آب و توسعه 3 (2) / 6-14.

29- سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح

نقشه های   ایران/  شیت های  میانه  و بستان آباد.

30-عكسهای  هوایی    قوریگل

31- زهتاب،  حسن/ 1371 /  گزارش  یك ساله  مطالعه  اكولوژیك  و بیولوژیك  محیط طبیعی  قوریگل / اداره  كل  حفاظت  محیط زیست  استان آذربایجان  شرقی .

32-معاونت  آموزش  وپژوهش  سازمان پاركها  و فضای  سبز شهر تهران/ 1379 / نوشته  ماتلاك،  جان/  آشنایی  با طراحی  محیط و منظر /انتشارات  سازمان پاركها  و فضای سبز  شهر تهران / جلد 1و 2/

27-   نوریان، فرشاد/ 1376 / ترنر، تام / شهر همچون  چشم انداز/ انتشارات  شركت  پردازش  وبرنامه ریزی  شهری  وابسته شهرداری تهران .

انگلیسی :

1-Ardalan , N. and L.Bakhtiar. SENCE OF UNITY, The  Chicago university Press . 1973 .

2- Peter Walker ,  Minimalist  Garden , Parks, Volume II, 1995.

3- pete Walker , Minimalist Garden, Urban design  , Volume I,1997.

4- Balkishna Doshi, A+U Architecture and  Urbanism , special  feature of Balkrish Doshi 1997.

5-   Abitare  , Annual 12,  Design  for  parks.

6-   World  of  environmental design , Urban space .

7-   Hassan  Uddin  khan,  Contemporary  European Architects.

8-   Wolf  and  Am Soneit  & Philip Jodidio,  Contemporary European Architects, Volume I,II,III.

9-   Norman  ,A: Adolescent  Psychology  (A developmental  view) sprinthal , W. Andrew Collins,1995.

10-                        Qverbeck , J, 1989 .

Ecosystem concept in  Guidelines of lake Management  ,vol  I. Principles of  lake  Manegement pp.19-36.

ILEC . UNEP , shiga (Japan)

11-                        Scoh.  Derek  A, 1995  A Directory of Wetlands in the Middle  East , IUCN,  Gland  switzer land and IWRB.