پریز برق ، نیرو رسانی و كلیدها و فیوزها
نیرورسانی (كابل كشی ـ سیمكشی)
به منظور برقرسانی به نقاط مختلف از سیمها و كابلها استفاده میشود كه در ساختمان آنها فلزات هادی برای حمل جریان برق و عایقهای مناسب برای جلوگیری از نشت جریان به كار گرفته شده است. یك هادی با روكش عایق، سیم عایقدار نام دارد و اگر چند هادی عایقبندی شده در داخل یك غلاف مشترك قرار گیرند كابل ایجاد میشود. سیمهای مورد نیاز در تأسیسات برقی كارهای ساختمانی باید دارای هادی مسی با پوشش (PVC) و ولتاژ 75ـ450 ولت باشد و یا سیم قابل انعطاف با پوشش لاستیكی (طبیعی ـ مصنوعی و یا مخلوطی از آن دو) با ولتاژ اسمی 750ـ450 ولت باشد و در ضمن همچنین انتخاب نوع مدارها (سیمكشی ـ كابل كشی) و مشخصات آنها باید با رعایت كلیه مقرراتی باشد كه در استاندارد ملی شماره 1937 (آئیننامة تأسیسات الكتریكی ساختمانها) ذكر شده است. بدیهی است در صورت فقدان استاندارد ایرانی برای سیم مورد نیاز، باید مشخصات آن سیم با مقررات كمیتة بینالمللی الكترونیك (IEC) مطابقت كند.
ساختمان هادی در سیمها و كابلها
به منظور اینكه سیمها و یا كابلها دارای قابلیت انعطاف برای حمل و نقل و نصب باشند، هادی را از تعداد رشتههای یكنواخت كه به صورت مارپیچ دور هم تابیده میشوند میسازند. ساختمان دو نوع سیم رشتهایی در زیر نشان داده شده است:
a) سیم رشتهایی با سه رشته در وسط b) سیم رشتهایی با یك رشته در وسط
در برخی سیمهای عایقدار با مقاطع كوچك كه قابلیت انعطاف خیلی زیاد لازم است از تعداد خیلی بیشتری رشتههای بسیار نازك استفاده میشود و آنها را به هم میتابند.
عایقهای استفاده شده در سیمهای عایقدار و كابلهای فشار ضعیف
به منظور عایق كردن سیمها و كابلها از كاغذ، كاغذ آغشته به روغن، لاستیك طبیعی، لاستیك مصنوعی و پلاستیك استفاده میشد. امروزه پلاستیكهای متعددی برای عایقبندی استفاده میشود كه بیشتر آنها از كلرور پلی و ینیل با نام تجاری PVC است. PVC دارای استحكام مكانیكی خوب و قابلیت انعطاف بوده، به آسانی نمیسوزد و رطوبت جذب نمیكند.
امّا در درجة حرارت نسبتاً كمی ذوب میشود. عایق PVC در كابلهای فشار ضعیف بسیار استفاده میشود ولی در ولتاژهای بالاتر به ندرت مورد استفاده است.
انواع سیمها و موارد كاربرد آنها
در این بخش به معرفی مختصر تعدادی از سیمهایی كه در تأسیسات برقی استفاده میشود میپردازیم:
1. سیمهای نوع NYAF, NYAB, NYA: این نوع سیمها با پوشش پلاستیكی بوده و در مناطق خشك برای قرار دادن ثابت در روی كار و یا زیر كار در لوله و در نقاط مرطوب استفاده میشود.
2. سیمهای نوع NIFL, NYIFY, NYIF: (سیمهای اصلی ساختمانها)
NYIF: سیم با عایق پلاستیكی برای ولتاژ 380 ولت است.
NYIFY: در این سیم فاصلة بین سیمها هم از پلاستیك پر شده است و برای سیمكشی ثابت، توكار و یا زیركار و در فضای خشك به كار میرود.
NIFL: این سیم عایق لاستیكی دارد و برای اتصال سرپیچها و چراغانی در فضای آزاد به كار میرود.
3. سیمهای نوع NYM و NHYM:
در مقابل رطوبت مقاوم بوده و برای 500 ولت عایق پلاستیكی دارد. از این سیم در محلهای خشك یا مرطوب میتوان استفاده كرد.
4. سیمهای NYFAZ, NYFA, NFA و N2GSA:
برای سیمكشیهای ثابت در چراغها و برای اتصال مصرفكنندههای سیار استفاده میشود.
5. سیمهای LWUA, LWUB,LWUC:
این نوع سیمها با روپوش بیدرز برای سیمكشی در هوای آزاد و در تأسیسات جریان ضعیف و قوی استفاده میشود.
6. سیمهای NAE, NBE, NE, NLC:
این نوع سیمها به عنوان سیم مخصوص نول به كار میروند. NLC سیم خنثی برای سیمكشی روی زمین و NBE, NE برای سیم كشی در زیر زمین استفاده میشود.
7. سیمهای نوع NTK و NTSK:
سیمهای نازك مسی تا 380 ولت چند رشتهایی كه در مناطق خشك و برای چراغهای متحرك سن تئاترها استفاده میشود.
8. سیم 2: این نوع سیم مخابراتی برای ارتباط بین دستگاههای مخابراتی، مراكز تلفن خودكار و سیمكشی تلفنی به كار میروند.
اصول و روشهای سیمكشی
در این بخش به معرفی اصولی كه در سیمكشی تأسیسات الكتریكی باید رعایت شود میپردازیم:
ـ كلیّه سیمكشیهای داخلی ساختمانها (روكار یا توكار) باید در داخل لولههای مخصوص سیمكشی انجام شود و سیمهای مدارهای مختلف الكتریكی حامل ولتاژهای متفاوت باید از لولههای جداگانه عبور كند.
برق