حقوق کودکان متولد از طرق مختلف تلقیح مصنوعی

تولد کودکی که قسمتی از راه پیدایش خود را در خارج از مسیر طبیعی پیموده است،ترکیب اسپرم با تخمک در خارج از رحم،پرورش کودک تا مدت معینی در داخل لولۀ آزمایش،انتقال جنین به رحم زن صاحب تخمک یا زن ثالث، استفاده از جنین های اهدایی توسط زوجین نابارور و ... مسائل حقوقی خاصی را مطرح می­کنند که هیچ گونه سابقه ای در نظام حقوقی کشور ما نداشته و اصول و قواعد فعلی حقوق قادر به پاسخ گویی به آنها نیست. در مجموعه های قوانین و نوشته های حقوقی اثری از این مسائل یافت نمی­شود و رویۀ قضایی روشنی در این زمینه وجود ندارد. از آن جهت که اداره و تنظیم این پدیده ها بوسیلۀ مقررات برای پایداری نظم جامعه ضروری است،دانش حقوق ناگزیر است همراه این مسائل نوظهور گام بردارد و یا حداقل چون سایه ای آنها را دنبال کند

فهرست مطالب:

1. تلقیح مصنوعی.. 2

1-1.تعریف تلقیح مصنوعی.. 2

1-2.  تاریخچه تلقیح مصنوعی.. 3

1-3.  دلایل به كارگیری تكنیكهای تلقیح مصنوعی.. 6

1-3-1.  علل ناباروری مردان.. 7

1-3-2. علل ناباروری زنان.. 8

1-4 .  تكنیكهای جدید در درمان ناباروری.. 9

1-4-1.  شناخت اصطلاحات پزشكی و علائم اختصاری آنها 9

1-4-1-1. اصطلاحات پزشكی.. 9

1-4-1-2. علائم اختصاری.. 12           

1-4-2.  تكنیكهای كمكی تولید مثل (A.R.T). 13

1-4-2-1.  روش باروری در داخل رحم (I.U.I). 13

1-4-2-2.  روش باروری در لوله آزمایش (I.V.F). 13

1-4-2-3.  روش زیفت (Z.I.F.T). 13

1-4-2-4.  روش گیفت (G.I.F.T) 14

1-4-2-5.  روش (I.C.S.I). 14

1-4-2-6-1. اهدای گامت.. 14

1-4-2-6-2.  اهدای جنین.. 15

1-4-2-6-3.  رحم جانشین (جایگزین). 15

2. حقوق كودكان.. 16

2-1. نسب.. 16

2-1-1. تعریف نسب.. 17

2-1-2. پیدایش نسب.. 18

2-1-3. اقسام نسب.. 20

2-1-3-1. نسب قانونی.. 20

2-1-3-2. نسب در حكم قانون.. 21

2-1-3-3. نسب غیر قانونی.. 22

2-1-3-4. نسب در موارد اختلاف (نسب ناشی از تلقیح مصنوعی). 23

2-1-4. طرق اثبات نسب.. 27

2-1-4-1. اماره­ی فراش.... 27

2-1-4-1-1. تعریف اماره ی فراش.... 28

2-1-4-1-2. شرایط اجرای اماره فراش.... 30

2-1- 4- 1-3. اعتبار اماره فراش.... 34

2-1-4-2. دلایل دیگر. 35

2-2. حقوق مالی كودك.. 36

2-2-1. ارث كودك.. 37

2-2-2. نفقه كودك.. 38

2-3. حقوق غیر مالی كودك.. 40

2-3-1. حضانت:. 40

2-3-1-1. چه كسی در حضانت اولویت دارد و دلایل آن:. 40

2-3-1-2. شرایط حضانت.. 41

2-3-2. تربیت كودك.. 42

2-3-3. ولایت بر كودك.. 44

2-3-4. محرمیت.. 46

2-3-4-1. قرابت نسبی.. 46

2-3-4-2. قرابت سببی.. 47

2-3-4-3. قرابت رضاعی.. 48

2-4. حقوق معنوی كودك.. 50

2-4-1. حق هویت.. 51

2-4-1-1. حق نامگذاری.. 51

2-4-1-2. حق تابعیت.. 52

2-4-2. حق آزادی.. 53

2-4-3. حق تمامیت جسم و روان.. 53

فصل دوم. 56

كودكان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 57

1. جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 57

1-2. نظرات فقهای امامیه. 58

1-2-1. جواز لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر. 58

1-2-2. حرمت لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر. 61

1-3. نظرات فقهای اهل سنت.. 63

1-3-1. جواز تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 63

1-3-2. حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 69

1-4-1. باروری بعد از طلاق.. 73

1-4-1-1. نظرات فقهای امامیه. 74

1-4-1-2. نظرات فقهای اهل سنت.. 75

1-4-2. باروری بعد از فوت.. 77

1-4-2-1. نظرات فقهای امامیه. 78

1-4-2-2. نظرات فقهای اهل سنت.. 81

1-4-3. باروری در ایام عده وفات یا پس از آن.. 83

1-4-3-1. باروری در ایام عده وفات.. 84

1-4-3-2. باروری پس از ایام عده وفات.. 84

1-4-4. اسپرم ها یا جنین های منجمد باقی مانده. 85

2. حقوق كودكان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 87

2-1. نسب كودكان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 87

2-1-1. منشأ انتساب كودك به پدر. 87

2-1-2. منشاء انتساب كودك به مادر. 89

2-1-3. از نظر برگزیده. 90

2-1-4. حقوق تطبیقی و تلقیح با اسپرم شوهر. 92

2-2. حقوق مالی كودكان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 93

2-2-1.توارث كودكان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 93

2-2-1-1. توارث پس از فوت زوج صاحب اسپرم یا طلاق.. 94

2-2-2. نفقه كودكان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 95

2-3. حقوق غیر مالی كودكان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 96

2-3-1. حضانت كودكان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 96

2-3-2. تربیت كودكان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 97

2-3-3. ولایت بر كودك متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 98

2-3-4. حرمت نكاح کودک متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 99

2-4. حقوق معنوی كودك متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم شوهر. 99

2-4-1. حق هویت.. 100

2-4-1-1. حق نامگذاری.. 100

2-4-1-2. حق تابعیت.. 100

2-4-2. سایر حقوق معنوی كودك.. 101

فصل سوم. 103

کودکان متولد از اهدای اسپرم. 104

1. جواز یا حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 104

1-1. حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 110

1-1-1. نظرات فقهای امامیه. 110

1-1-2. نظرات فقهای اهل سنت.. 115

1-1-3. استدلالاتی پیرامون حرمت تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 121

1-1-3-1. اثبات حرام بودن تلقیح اسپرم بیگانه با استناد به آیات قرآن کریم. 121

1-1-3-2- جمع بندی نظریات مفسران.. 125

1-1-3-3. اثبات حرام بودن تلقیح با اسپرم بیگانه با استناد به روایات.. 129

1-1-3-4. اثبات حرام بودن تلقیح اسپرم بیگانه با استناد به علم اخلاق.. 134

1-2. جواز تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 135

1-2-1. نظرات موافقین تلقیح با اسپرم بیگانه. 136

1-2-2. استدلالات موافقین.. 138

1-2-3. جمع بندی نظرات موافقین تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 142

1-3- حقوق تطبیقی تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 147

1-3-1. شورای اروپا 148

1-3-2- فرانسه. 148

1-3-3. انگلستان.. 149

2- حقوق کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 150

2-1. نسب کودکان متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 150

2-1-1. پدر بیولوژیک.... 150

2-1-1-1. عدم پیوستگی نَسَبی.. 150

2-1-1-2. تفاوت میان موارد (تفصیل). 152

2-1-1-2-1. تفصیل میان مشخص و نامشخص بودن دهنده. 153

2-1-1-2-2. تفصیل میان دانستن و ندانستن دهنده. 154

2-1-1-3. پیوستگی نَسَبی ه. 156

2-1-2- پدر قانونی.. 158

2-1-2-1.عدم پیوستگی نَسَبی.. 158

2-1-2-2. پیوستگی ظاهری.. 159

2-1-3. مادر. 161

2-1-3-1. تفصیل میان دانستن و ندانستن.. 162

2-1-3-2. پیوستگی نسبی.. 164

2-2. حقوق مالی کودک... 164

2-2-1. توارث.. 164

2-2-2. نفقه کودک... 168

2-2-2-1. نفقه کودک متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 168

2-2-2-2. نفقه ابوین کودک متولد از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه. 172

2 – 3. حقوق غیر مالی کودک... 172

2-3-1. حضانت کودک... 173

2-3-2. تربیت كودك.. 175

2-3-3. ولایت كودك.. 178

2-3-4. حرمت نكاح.. 180

2-3-4-1. حرمت یا جواز نكاح با صاحب تخمك.. 180

2-3-4-2. حرمت یا جواز نكاح با صاحب اسپرم. 182

2-3-4-3. جواز یا حرمت نكاح با شوهر مادر. 183

2-4. حقوق معنوی کودک... 185

2-4-1. حق هویت.. 185

2-4-1-1. حق کودکان در شناسایی والدین واقعی شان (حق  دانستن). 186

2-4-1-2- تابعیت کودک... 192

2-4-2. حق تمامیت جسم و روان.. 194

2-4-2-1. ارزیابی اهدا کننده. 194

2-4-2-1-1. ارزیابی اهدا کننده از نظر جسمانی.. 195

2-4-2-1-2. ارزیابی اهداکننده از نظر روانی، اجتماعی و... 196

2-4-3. حق كودك در اقامة دعوی مسئولیت مدنی.. 197

2-4-3-1. مسئولیت مدنی پزشك در مقابل كودك.. 200

2-4-3-2. مسئولیت مدنی اهداء كنندة گامت در مقابل كودك.. 205

فصل چهارم. 213

کودکان متولد از مادر جانشین (رحم جایگزین). 214

1. رحم جایگزین از منظر علمی و دینی.. 215

1-1. رحم جایگزین: تعریف، انواع و ضرورت استفاده از آن از منظر علمی پزشکی. 215

1-1-1. تعریف و تاریخچۀ رحم جایگزین.. 215

1-1-2. انواع رحم جایگزین.. 215

1-1-3. ضرورت استفاده از رحم جایگزین.. 218

1-2. رحم جایگزین (مادر جانشین) از منظر علمای فقه. 218

1-2-1. رحم جایگزین از منظر فقهای امامیه. 219

1-2-2. رحم جایگزین (مادر جانشین) از منظر فقهای اهل سنت.. 221

1-2-3. رحم جایگزین از منظر پارهای از حقوقدانان.. 227

1-2-4. جواز یا حرمت رحم جایگزین (مادر جانشین) از منظر قانون.. 230

1-2-4-1. جواز انتقال جنین به رحم مادر جانشین.. 230

1-2-4-2. حرمت انتقال جنین به رحم مادر جانشین.. 232

1-2-4-3. نظر برگزیده. 233

2. حقوق کودکان متولد از رحم جایگزین( مادر جانشین). 235

2-1. نسب کودک متولد از مادر جانشین.. 236

2-1-1. نسب و خانواده. 237

2-1-1-1. تحقق نسب در خانواده. 237

2-1-1-2. تحقق نسب در خارج از خانواده. 237

2-1-2. نسب پدری.. 238

2-1-3. نسب مادری «مادر کیست؟» (توالد بدون عشق). 241

2-1-3-1.مادر از دیدگاه آیات قرآن.. 241

2-1-3-2. مادر ژنتیکی، مادر قانونی است.. 246

2-1-3-3. مادر جانشین، مادر قانونی است.. 248

2-1-3-4. طفل دارای دو مادر قانونی است.. 251

2-1-3-5. نظر نگارنده ***. 251

2-2. حقوق مالی کودک... 252

2-2-1. توارث در حالتی مادر جانشین (کامل). 252

2-2-1-1. توارث بین کودک و پدر. 252

2-2-1-2.توارث بین کودک و مادر حکمی.. 253

2-2-1-3. توارث بین کودک و مادر جانشین:. 253

2-2-1-4. توارث بین کودک و هر دو مادر (حکمی و جانشینی). 254

2-2-2. نفقه کودک متولد از مادر جانشین.. 255

2-2-2-1. نفقه کودک در دوران حاملگی:. 255

2-2-2-2. نفقۀ کودک در دوران شیرخوارگی:. 257

2-2-2-3. نفقه کودک در دوران بعد از شیرخوارگی.. 257

2-3. حقوق غیرمالی کودک متولد از مادر جانشین.. 260

2-3-1. حضانت کودک متولد از مادر جانشین.. 260

2-3-2. تربیت کودک متولد از مادر جانشین.. 261

2-3-3. ولایت بر کودک متولد از مادر جانشین:. 262

2-3-4. حرمت نکاح با کودک متولد از مادر جانشین.. 263

2-4. حقوق معنوی کودک متولد از مادر جانشین.. 268

2-4-1. حق هویت.. 269

2-4-1-1. حق دانستن.. 269

2-4-1-2. حق تابعیت.. 270

2-4-2. حق تمامیت جسمانی و روانی کودک... 271

2-4-2-1. ارزیابی زوج نابارور. 271

2-4-2-2. بررسی بانوی صاحب رحم. 272

فصل پنجم. 275

کودکان متولد از تلقیح مصنوعی به طریقه اهدا تخمک.... 276

1. حرمت یا جواز اهدای تخمک.... 278

1-1.اهدای تخمک از منظر فقهای امامیه. 279

1-2.اهدای تخمک از منظر فقهای اهل سنت.. 281

1-3.اهدا تخمک از منظر سایر ادیان.. 282

1-4. حالات مختلف اهدای تخمک.... 283

1-4-1. وضعیت اهداء تخمك با استفاده از تخمك همسر دوم. 283

1-4-2. وضعیت اهداء تخمك با استفاده از تخمك زن بیگانه. 285

2. حقوق کودکان متولد از طریقه اهدای تخمک.... 287

2-1. نسب کودک متولد از اهدای تخمک.... 287

2-1-1. پدر. 287

2-1-2. اهدا كننده تخمك.. 288

2-1-3. مادر حكمی.. 288

2-1-3-1. پیوستگی نَسَبی.. 289

2-1-3-2. عدم پیوستگی نسبی.. 291

2-2. حقوق مالی کودک... 291

2-2-1. توارث.. 292

2-2-2. نفقه. 293

2-3. حقوق غیر مالی کودک متولد از اهدای تخمک.... 294

2-3-1.حضانت.. 294

2-3-2. تربیت.. 295

2-3-3. ولایت قهری.. 296

2-3-4. حرمت نکاح.. 297

2-4. حقوق معنوی کودک... 298

2-4-1. حق هویت.. 298

2-4-1-1. حق کودک در شناسایی والدین واقعی.. 298

2-4-1-2. تابعیت کودک... 303

2-4-2. حق تمامیت جسم و روان.. 304

2-4-3. حق کودک در اقامه مسئولیت مدنی.. 305

فصل ششم. 306

کودکان متولد از اهدای جنین.. 307

1. تعریف و ماهیت انتقال جنین.. 309

1-1. اهدای جنین از منظر علم پزشکی.. 310

1-3. جواز یا حرمت انتقال جنین.. 311

1-3-1. نظرات فقهای امامیه. 311

1-3-2. نظرات فقهای اهل سنت.. 314

2. حقوق کودکان متولد از اهدای جنین.. 315

2-1. نسب کودک متولد از اهدای جنین.. 319

2-1-1. نسب کودک متولد از اهدای جنین در حقوق خارجی.. 320

2-1-1-2- انگلستان قانون (HF&EA) جنین شناسی و تلقیح انسانی.. 320

2-2. حقوق مالی کودک متولد از اهدای جنین.. 323

2-2-1. ارث.. 324

2-2-2.نفقه. 326

2-3. حقوق غیرمالی کودک متولد از اهدای جنین.. 327

2-3-1. حضانت.. 327

2-3-2. تربیت.. 330

2-3-3. ولایت قهری.. 331

2-3-4. حرمت نکاح.. 332

2-4. حقوق معنوی کودک متولد از اهدای جنین.. 335

2-4-1. حق هویت.. 335

2-4-1-1- حق دانستن.. 336

2-4-1-2. تابعیت کودک... 337

2-4-2. حق تمامیت جسمانی و روانی.. 337

2-4-2-1. سلامت جسمانی، روانی اهداکنندگان جنین.. 338

2-4-2-2. سلامت جسمانی و روانی و اخلاقی متقاضیان جنین.. 339

2-4-3. حق طفل برای فرزند مشروع بودن.. 344

2-5. نقدی بر قانون نحوۀ اهدای جنین در قیاس با قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست:. 349