بر اساس شرع و قانون، زوجین وظایف مشتركی در برابر هم دارند، امّا به طور غالب و به خصوص در جوامع اسلامی و ایرانی، زنان به ویژه زنان خانهدار تمام یا بخش اعظم فعالیّتهای خود را در منزل شوهر صرف میكنند. تا زمانی كه زندگی مشترك ادامه دارد، مشكلی رخ نمیدهد، اما همین كه این زندگی دچار تزلزل شد و مسأله طلاق و جدایی مطرح گردید، وضع به گونهای دیگر خواهد شد. بر اساس رژیم مالی حاكم بر زوجین در حقوق ما, تمام درآمدهای به دست آمده توسط هر یك از زوجین در این مدت، به خودشان اختصاص دارد ولی زن در مقابل فعالیت خود در منزل شوهر, از هر درآمدی بینصیب مانده و دچار چالش جدّی میگردد. از این رو، مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 1371 قانونی را در مورد اجرتالمثل و نحلة زن به تصویب رسانید كه مقاله حاضر ضمن بررسی مبانی شرعی و ادله فقهی این دو نهاد، از جهت حقوقی آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد و در پایان نیز اشارهای كوتاه به پیامدهای اجتماعی آن دارد.
واژگان كلیدی: حق الزحمه، اجرتالمثل، بخشش، نحله
فقه و حقوق اسلامی