شكی نیست كه تحقق مسئولیت مدنی و ایجاد الزام به جبران خسارت، توسط شخصی كه به دیگری زیان وارد میسازد، منوط به وجود شرایطی میباشد كه با تجمع این شرایط برای شخصی زیان رساننده مسئولیت مدنی ایجاد میشود و فقدان هر یك از آنها نیز موجب میشود كه شخص مسئول جبران خسارت شناخته نشود و از مسئولیت معاف گردد شرایط لازم برای تحقق مسئولیت مدنی عبارتند از:
1ـ لزوم بروز خسارت یا ضرر
2ـ ارتكاب فعل زیانبار یا ترك فعل زیانبار
3ـ احراز رابطة سببیت بین فعل یا ترك فعل زیانبار و زیان وارده
فهرست
مقدمه ..........................................................................................................
فصل اول: كلیات .........................................................................................
بخش نخست: مفهوم ضرر و اقسام آن ......................................................
1-1- مفهوم ضرر .....................................................................................
1-2- ضرر قابل جبران و شرایط آن ........................................................
1-3- از دست دادن موقعیتهای عملی ........................................................
1-4- محروم ماندن از كار ........................................................................
1-5- ضرر معنوی .....................................................................................
بخش دوم: بیان مختصر فعل زیانبار ........................................................
بخش سوم: بیان مختصر رابطة سببیت ......................................................
فصل دوم: فصل زیان بار ..........................................................................
بخش نخست: عنصر مادة فعل زیان بار .....................................................
1-1- تقصیر با فعل مثبت ...........................................................................
1-1-1- قاعده ............................................................................................
1-1-2- شرایط فعل مثبت زیان بار و زیانها .............................................
1-2- تقصیر از نوع فعل سلبی یا ترك فعل ................................................
1-2-1- اقسام ترك فعل ............................................................................
1-2-2- مبانی نظری مسئولیت ناشی از خودداری ...................................
1-2-3- نتایج عنصر مادی ........................................................................
بخش دوم: عنصر معنوی فعل زیانبار ........................................................
2-1- نقش اراده و تمیز در تشخیص انواع تقصیر ....................................
2-2- مسئولیت مدنی صفیر غیرممیز و مجنون .........................................
2-2-1- نظریههای حقوقی .........................................................................
2-2-2- حقوق موضوعه ایران ..................................................................
2-3- آزادی اراده ......................................................................................
2-3-1- نظریه سنتی و نوعی تقصیر .........................................................
2-3-2- نقش اراده آزاد ............................................................................
بخش سوم: عنصر قانونی فصل زیانبار .....................................................
3-1- مفهوم غیرقانونی بودن .....................................................................
3-1-1- معنا و چهرههای گوناگون تجاوز ................................................
3-1-2- ضابطه و معیار تجاوز .................................................................
3-2- افعال مشروع ....................................................................................
3-2-1- دفاع مشروع .................................................................................
3-2-2- امر آمر قانونی .............................................................................
3-2-3- اكراه یا اجبار ...............................................................................
3-2-4- غرور ............................................................................................
3-2-5- اضطرار ........................................................................................
3-2-6- اعمال حق .....................................................................................
3-2-7- مصلحت عمومی ...........................................................................
3-2-8- اذن و برائت از انجام عمل ...........................................................
فصل سوم: رابطة سببیت ............................................................................
بخش نخست: چگونگی رابطة سببیت ..........................................................
1-1- لزوم رابطة سببیت ............................................................................
1-2- اجتماع اسباب ....................................................................................
بخش دوم: اسباب خارج و اثر آن در مسئولیت ..........................................
2-1- وقوع حوادث پیشبینی نشده یا قوای قاهره .....................................
2-2- فعل شخص ثالث ...............................................................................
2-3- تقصیر زیاندیده
منابع
فقه و حقوق اسلامی