سیاست روسیه در خصوص پرونده هسته ای ایران

روابط با همسایه شمالی (اعم از روسیه تزاری، اتحاد جماهیر شوروی و فدراسیون روسیه ) همواره از اهمیت وجایگاه خاصی برای کشور ایران برخوردار بوده، به طوری که بخش مهمی از تحولات داخلی و روابط خارجی ایران، به ویژه طی دویست سال أخیر تحت تأثیر سیاست ها ومواضع دولت روسیه، قرار گرفته است. با مروری تحلیلی بر روابط دو کشور می توان این گونه نتیجه گیری نمودکه، روابط با همسایه شمالی همواره پیچیده و با فراز ونشیب زیادی همراه بوده است .

           در این جا برنامه هسته ای وتحولات مربوط به آن که درکا نون توجهات جهانی قرار داشته، تنها  بخشی از مناسبات ایران و روسیه می باشد، که به دلیل عدم همکاری ومخالفت غرب باراه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر، روس ها با انعقاد قرارداد 700میلیون دلاری حضور خود را در نیمه دهه90میلادی آغاز نموده وبا وجود مخالفت شدید غربی ها، آشکارا در پروژه هسته ای با ایران همکاری کردند. طی  یک دوره کشمش میان ایران وقدرت های غربی برسر موضوعات مختلف، اقدامات ومواضع روسیه اگرچه در حد انتظار مردم و احتمالاٌرهبران ایران نبوده است، اما بحث ها وپرسش های فراوانی را در میان سیاست مداران وتحلیل گران برانگیخته است. از طرف دیگر، کشورهای غربی معتقدند كه، روسیه  همچنان فضا ومسیر را برای بازیگری ایران باز گذارده است و حتی به لحاظ سیاسی مهم ترین مانع برسر راه شورای امنیت برای اتخاذ تصمیم های شدید تر علیه ایران به شمار می آید.

با این اوصاف، در حالی که برنامه هسته ای ایران به یک" چالش تمام عیار" بین ایران وغرب بدل شده، رفتار وعملکرد روس ها در این زمینه قابل تأمل وبحث برانگیز است. از یک سو همان طور که بیان شد، در محافل رسمی وغیر رسمی به ویژه در نشست های شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته ای و همچنین در شورای امنیت سازمان ملل متحد، با استناد به تعهدات مسئولیت های بین المللی، پای قطعنامه های صادره علیه ایران را امضاء می کند ودرمذاکرات با سران غربی به خصوص آمریکا، از ایران به عنوان اهرم فشار علیه آن ها استفاده می کند واز طرف دیگر در  إزای حمایت محدود از برنامه هسته ای ایران در محافل بین المللی امتیازات لازم را نیز از ایران می گیرد. از همین رو، در این پ‍‍ژوهش  تلاش می شودکه به تبیین وچرایی این روابط ویک ارائه فهم تئوریک در مورد ماهیت این نوع  همکاری بر سرموضوع هسته ای پرداخته  شود.

فهرست مطالب:

فصل اول :کلیات

بیان مسأله.......................................................................................................1

سوال تحقیق.....................................................................................................3

فرضیه تحقیق.…...............................................................................................3

تعریف مفاهیم....................................................................................................4

پیشینه تحقیق.....................................................................................................6

اهداف تحقیق.. ...................................................................................................9

روش تحقیق ....................................................................................................10

سازماندهی تحقیق..............................................................................................10

فصل دوم :چهارچوب نظری 

مقدمه.............................................................................................................12

واقع گرایی ساختاری............................... ...........................................................13

قدرت و ساختار نظام بین الملل................................................................................16

واقع گرایی ساختاری وموضوع سلا ح های هسته ای ...................................................20

تحلیل همکاری های بین الملل از دیدگاه واقع گرایی ساختای............................................27

جمع بندی............................................................................................................35

فصل سوم :رویكرد روسیه به پرونده هسته ای

مقدمه...........................................................................................................................................36

مطلوبیت اقتصادی ایران برای روسیه..............................................................................................37

 1-1صدور تسلیحات متعارف نظامی..............................................................................................41

2-1همکاری های هسته ای ..........................................................................................................47.

2-دغدغه های امنیتی روسیه درمورد برنامه هسته ای ایران ..............................................................53

1-2ابهام وتردید نسبت به برنامه هسته ای ایران...............................................................................54

 2 -2 تلاش برای مشاركت در مدیریت بحران هسته ای ایران........................................................56

جمعبندی ........................................................................................................57

فصل چهارم :جایگاه روسیه در نظام بین الملل

مقدمه................................................................................................................58

1-جایگاه کشورها در نظام بین المل..........................................................................59

1-1سیستم بین الملل..............................................................................................59

2-1مؤلفه ها وعوامل داخلی................................................................................... 62

جایگاه روسیه قبل از جنگ سرد..............................................................................63

3-جایگاه روسیه بعد از جنگ سرد قدرت جهانی یا منطقه ای..........................................67

1-3دوران گذار .................................................................................................68

2-3دوران همکاری.............................................................................................71

3-3بازگشت به تنش.............................................................................................76

4-مدودف واوباما...............................................................................................80

جمعبندی...........................................................................................................84

فصل پنجم پرونده هسته ای ایران

مقدمه..................................................................................................................................................85

1-تاریخچه فعالیت های هسته ای پیش از انقلاب.................................................................................86

2-فعالیت های هسته ای بعد از انقلاب..................................................................................................88

1-2دوره رکود ..................................................................................................................................88

2-2آغاز مجدد فعالیت های هسته ای .................................................................................................88

2-3خیزش هسته ای کشور..................................................................................................................89

3-نحوه تشكیل پرونده هسته ای ایران وروند آن ..................................................................................91

4-ضرورت داشتن دانش هسته ای برای ایران.....................................................................................95

1-4نظر معتقدان به انرژ‍ی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز.................................................................95

2-4نظر معتقدان به سلاح هسته ای.........................................................................................99

5-نقش بازیگران بین المللی در پرونده هسته ای..............................................104

1- 5آمریکا...............................................................................................................................105

2-5اتحادیه اروپا................................................................................................................110

3-5رویكردچین به پرونده هسته...........................................................................114

جمعبندی ......................................................................................................115

فصل ششم نتیجه گیری

نتیجه گیری......................................................................................................116

منابع ومآخذ.....................................................................................................122