امروزه، تقریباً تمام کسانی که به هر نحو طرفدار توسعه و اصلاحات هستند در همه جای دنیا از آموزش و پرورش شروع می کنند. قطعا آموزش و پرورش در عملکرد سازمانی خود همانند سایر سازمان ها از تشکل و سرمایه انسانی بهترین استفاده را باید ببرد تا خدمات رسانی مناسبی در سطح جامعه انجام دهد. با وجود چنین مساله حائز اهمیتی هدف اصلی پژوهش حاضر به می باشد که سه عنصر ساختاری، رابطه ای و شناختی سرمایه اجتماعی مورد بررسی قرار گرفتند.
این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری آن را کلیه پرسنل و کارمندان شاغل غیر آموزشی در سازمان آموزش و پرورش قم در بهار سال 1391 تشکیل می دهند که با استفاده از جدول مورگان 162 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در جمع آوری داده های پژوهش نیز از دو روش کتابخانه ای و میدانی(ابزار پرسشنامه محقق ساخته) استفاده گردید و داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهد که بطور کلی بین بهسازی نیروی انسانی و هر سه بعد سرمایه اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. در پایان نیز پیشنهادات حاصل از یافته های پژوهش برای بهبود عملکرد سازمان آموزش و پرورش قم به همراه محدودیت های پژوهش و پیشنهادات برای محققین آینده ارائه شدند.
واژه های کلیدی: بهسازی نیروی انسانی، سرمایه اجتماعی، عنصر ساختاری، عنصر رابطه ای، عنصر شناختی، آموزش و پرورش.
فهرست مطالب
پیشگفتار........................................................................................................ 1
چکیده........................................................................................................... 2
فصل اول : كلیات پژوهش
1-1) مقدمه.................................................................................................... 4
1-2) بیان مساله............................................................................................... 4
1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق......................................................................... 7
1-4) اهداف پژوهش....................................................................................... 8
1-5) سوالات پژوهش..................................................................................... 9
1-6) فرضیه های پژوهش ................................................................................ 9
1-7) قلمرو پژوهش....................................................................................... 10
1-7-1) قلمرو موضوعی................................................................................. 10
1-7-2) قلمرو مكانی..................................................................................... 10
1-7-3) قلمرو زمانی...................................................................................... 10
1-8) کاربرد نتایج پژوهش............................................................................. 11
1-9) تعریف واژه ها و اصطلاحات.................................................................. 11
خلاصه........................................................................................................ 12
فصل دوم: ادبیات موضوع پژوهش
2-1) مقدمه.................................................................................................. 14
2-2) بخش اول: بهسازی نیروی انسانی ............................................................ 15
2-2-1) مفهوم بهسازی.................................................................................. 15
2-2-2) اهداف بهسازی................................................................................. 16
2-3) بخش دوم: آموزش .............................................................................. 17
2-3-1) تعریف آموزش................................................................................. 17
2-3-2) روشها و فنون آموزش کارکنان........................................................... 18
2-3-3) آموزش های ضمن خدمت................................................................. 21
2-3-4) نیازسنجی آموزشی ........................................................................... 22
2-3-4-1) مفهوم نیاز.................................................................................... 22
2-3-4-2) اهداف نیازسنجی.......................................................................... 23
2-3-5) اهداف آموزش کارکنان.................................................................... 24
2-3-6) آموزش اثربخش............................................................................... 25
2-3-6-1) ویژگیهای یک آموزش اثربخش..................................................... 26
2-3-6-2) نتایج و فواید آموزش اثربخش........................................................ 27
2-3-7) عوامل ناکامی سازمانها در آموزش کارکنان ........................................ 28
2-4) بخش سوم: توانمندی سازی کارکنان...................................................... 29
2-4-1) مفهوم توانمندی سازی ...................................................................... 30
2-4-2) تعاریف توانمندی سازی..................................................................... 32
2-4-3) دلایل اجرای فرآیند توانمندی سازی در سازمانها.................................. 33
2-4-4) اصول توانمندی سازی کارکنان.......................................................... 34
2-4-5) الزامات برنامه های توانمندی سازی در سازمان...................................... 35
2-4-6) مزایای توانمندی سازی...................................................................... 36
2-4)-7 مدیریت و توانمندی سازی کارکنان.................................................... 37
2-4-8) دلایل مخالفت مدیران با فرآیند توانمندی سازی کارکنان 39
2-5) بخش چهارم: سرمایه اجتماعی................................................................ 39
2-5-1) مفهوم سرمایه اجتماعی...................................................................... 40
2-5-2) ابعاد سرمایه اجتماعی......................................................................... 41
2-5-2-1) بعد ساختاری................................................................................ 42
2-5-2-2) بعد شناختی.................................................................................. 43
2-5-2-3) بعد رابطه ای................................................................................. 44
2-5-3) سرمایه اجتماعی و انواع سرمایه های سازمانی....................................... 45
2-5-3-1) مقایسه سرمایه اجتماعی با دیگر سرمایه ها........................................ 46
2-5-3-2) فواید و مزایای سرمایه اجتماعی برای سازمان ها................................ 47
2-6) بخش پنجم: پیشینه تحقیق..................................................................... 48
2-6-1) مطالعات داخلی................................................................................ 48
2-6-2) مطالعات خارجی.............................................................................. 54
خلاصه........................................................................................................ 55
فصل سوم: روش تحقیق
3-1) مقدمه.................................................................................................. 57
3-2) نوع پژوهش......................................................................................... 57
3-3) جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری................................................. 57
3-4) روش جمع آوری داده ها....................................................................... 58
3-5) ابزار جمع آوری داده ها......................................................................... 58
3-5-1) اجزای پرسشنامه................................................................................ 59
3-5-2) روایی پرسشنامه................................................................................ 60
3-5-3) پایایی آزمون................................................................................... 60
3-5-4) روش نمره گذاری در طیف لیکرت.................................................... 61
3-6 ) متغیرهای تحقیق................................................................................... 62
3-7) روشها و آزمون های آماری................................................................... 62
خلاصه........................................................................................................ 63
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه........................................................................................................... 66
4-1) بررسی و توصیف اطلاعات مربوط به خصوصیات عمومی کارکنان 66
4-1-1) جنسیت............................................................................................ 66
4-1-2) سن................................................................................................. 67
4-1-3) تحصیلات........................................................................................ 67
4-1-4) رشته تحصیلی................................................................................... 68
4-1-5) سابقه کار......................................................................................... 68
4-2) آزمون فرضیات پژوهش........................................................................ 69
4-2-1) فرضیه اصلی..................................................................................... 70
4-2-2) فرضیه فرعی اول............................................................................... 71
4-2-3) فرضیه فرعی دوم............................................................................... 72
4-2-4) فرضیه فرعی سوم.............................................................................. 73
4-3) یافته های جانبی پژوهش........................................................................ 74
4-3-1) بررسی نظرات پاسخ دهندگان با توجه به جنسیت.................................. 74
4-3-2) بررسی نظرات پاسخ دهندگان با توجه به سن آنها................................. 75
4-3-3) بررسی نظرات پاسخ دهندگان با توجه به تحصیلات آنها 76
4-3-4) بررسی نظرات پاسخ دهندگان با توجه به سابقه کار آنها 78
4-3-5) بررسی نظرات پاسخ دهندگان با توجه به رشته تحصیلی آنها 79
4-3-6) رتبه بندی سوالات پرسشنامه............................................................... 80
خلاصه........................................................................................................ 82
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
مقدمه........................................................................................................... 84
5-1) خلاصه و نتیجه گیری............................................................................ 84
5-1-1) یافته ها از خصوصیات عمومی پاسخ دهندگان...................................... 85
5-1-2) نتایج آزمون های آماری پژوهش........................................................ 86
5-1-3) یافته های جانبی................................................................................ 88
5-1-4) مقایسه یافته ها با مطالعات پیشین......................................................... 90
5-2) محدودیت های تحقیق........................................................................... 91
5-3) پیشنهادها............................................................................................. 92
5-3-1) پیشنهادهای کاربردی پژوهش............................................................. 92
5-3-2) توصیه هایی برای محققین آینده.......................................................... 95
خلاصه........................................................................................................ 95
پیوست ها .................................................................................................... 96
منابع و ماخذ............................................................................................... 113
چکیده انگلیسی ............................................................................................118
فهرست جداول
جدول3-1) توزیع نمونه گیری بین مناطق سازمان آموزش و پرورش استان قم ............58
جدول 3-2) نمره دهی به سوالات در طیف لیکرت........................................... 61
جدول 4-1) توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان............................................ 66
جدول 4-2) توزیع فراوانی سن پاسخ دهندگان................................................. 67
جدول 4-3) توزیع فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان........................................ 67
جدول 4-4) توزیع فراوانی رشته تحصیلی پاسخ دهندگان................................... 68
جدول 4-5) توزیع فراوانی سابقه کار پاسخ دهندگان......................................... 69
جدول 4-6) آزمون ضریب همبستگی مربوط به فرضیه اصلی پژوهش 70
جدول 4-7) آزمون ضریب همبستگی مربوط به فرضیه فرعی اول پژوهش 71
جدول 4-8) آزمون ضریب همبستگی مربوط به فرضیه فرعی دوم پژوهش 73
جدول 4-9) آزمون ضریب همبستگی مربوط به فرضیه فرعی سوم پژوهش 74
جدول 4-10) آزمون t مستقل بررسی نظرات پاسخ دهندگان بر حسب به جنسیت 75
جدول 4-11) آزمون تحلیل واریانس تک عاملی بررسی نظرات با توجه به سن 76
جدول 4-12) آزمون تحلیل واریانس تک عاملی بررسی نظرات با توجه به تحصیلات 77
جدول 4-13) آزمون تحلیل واریانس تک عاملی بررسی نظرات با توجه به سابقه کار 79
جدول 4-14) آزمون تحلیل واریانس تک عاملی بررسی نظرات با توجه به رشته تحصیلی 80
جدول 4-15) رتبه بندی گزاره های بهسازی نیروی انسانی در پرسشنامه 81
جدول 4-16) رتبهبندی گزاره های سرمایه اجتماعی در پرسشنامه 81
فهرست شکل ها
شکل 2-1) ابعاد سرمایه اجتماعی.................................................................... 42
شکل 2-2) جایگاه و روابط سرمایه اجتماعی با دیگر سرمایه های و سازمان 46