تحلیل رابطه‏ ی آزاد سازی تجاری و اشتغال زنان در ایران

جهانی‏ شدن که از آن به‏ عنوان فرایندی از ادغام سریع اقتصادی بین کشورها که شامل آزادسازی تجاری، جریان سرمایه ‏گذاری و نیز تغییرات تکنولوژیکی است، یاد می‏ کنند و آزادسازی تجاری به‏عنوان مهم‏ترین نیروی پیش‏برنده جهانی‏ شدن محسوب می‏گردد . در این میان، یکی از پدیده‏ هایی كه تحت تأثیر جهانی‏ شدن قرار می‏گیرد بازار كار است. یكی از شاخص‏های کلیدی بازار مربوط به عدم تعادل‏های جنسیتی در بازار کار است که با اختلاف نرخ بیکاری زنان و مردان اندازه‏گیری می‏شود و می‏تواند تحت تاثیر آزادسازی تجاری قرار گیرد، لذا در این پژوهش به بررسی رابطه اثرات آزادسازی تجاری بر اشتغال زنان در کارگاه‏های بزرگ صنعتی پرداخته شده است. هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات آزادسازی تجاری بر سهم اشتغال زنان در کارگاه‏های بزرگ صنعتی کشور و شناسایی راهکارهای افزایش اشتغال زنان است. در این پژوهش از روش اقتصاد سنجی پانل دیتا برای سال‏های نمونه 85-1373 و طبقه‏بندی هشت‏گانه بر حسب کد دو رقمی ISIC (104 مشاهده) استفاده گردید و نتایج بر این موضوع که آزادسازی تجاری پنجره فرصتی برای اشتغال زنان است دلالت دارد. نتایج بدست آمده نشانگر آن است كه نسبت سرمایه فیزیکی به ارزش‏افزوده و نسبت دستمزد زنان به مردان تاثیر منفی و نسبت‏های سرمایه تحقیق و توسعه به ارزش‏افزوده، صادرات به ارزش‏افزوده و واردات به ارزش‏افزوده  تاثیر مثبت و معناداری بر سهم اشتغال زنان داشته‏اند. به‏عبارت دیگر، نیروی كار زن با سرمایه تكنولوژیكی رابطه مكملی و با سرمایه فیزیكی رابطه جانشینی دارد. افزون بر این، نیروی كار زن و مرد در فعالیت‏های صنعتی مكمل یكدیگر هستند.

کلمات کلیدی: آزادسازی تجاری، درجه بازبودن اقتصاد، تبعیض دستمزد، جنسیت.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                              صفحه

فصل اول- کلیات تحقیق

مقدمه

1-1-        بیان مسأله و اهمیت تحقیق.............................................................1

1-2-        واژه‏های کلیدی..........................................................................5

1-3-        اهداف تحقیق.............................................................................6

1-4-        فرضیه‏های تحقیق.......................................................................7

1-5-        پرسش‏های تحقیق.......................................................................7

1-6-        متغیرهای تحقیق........................................................................7

1-7-        نوع مطالعه، روش و نحوه اجرای تحقیق..........................................8

1-8-        ابزار گردآوری داده‏ها و جامعه آمار ی............................................8

1-9-        محدودیت‏های تحقیق...................................................................9

1-10-   نتیجه‏گیری...............................................................................9

فصل دوم- مبانی نظری و ادبیات تحقیق

مقدمه

2-1- مفهوم تقاضای نیروی کار............................................................13

2-2- مروری بر تئوری‏های تقاضای عامل کار.........................................15

2-2-1- تئوری‏های ایستای تقاضای عامل کار...........................................15

2-2-2- تئوری‏های پویای تقاضای عامل کار............................................22

2-3- مروری بر تئوری‏های حاکم بر بازار کار زنان..................................25

2-3-1- رویکرد نئوکلاسیک...............................................................26

2-3-2- مدل تراکم جمعیت یا ازدحام جمعیت...........................................28

2-3-3- نظریه رویکرد سرمایه انسانی..................................................32

2-3-4- مدل تقسیم مشاغل در بازار کار داخلی........................................35

2-3-5- مدل بازار کار دوگانه.............................................................37

2-3-6- انتخاب منطقی و عوامل غیرتبعیض‏آمیز......................................38

2-4- فرصت‏ها و چالش‏های جهانی‏شدن.................................................41

2-4-1- اشتغال و جهانی‏شدن..............................................................41

2-4-2- جهانی‏شدن و اشتغال زنان.......................................................44

2-5- نتیجه‏گیری.............................................................................45

فصل سوم- پیشینه تحقیق

مقدمه............................................................................................49

3-1- مروری بر مطالعات انجام شده در ایران........................................50

3-2- مروری بر مطالعات انجام شده در خارج از کشور............................60

3-3- نتیجه‏گیری.........................................................................66

فصل چهارم- ساختار اشتغال در کارگاه‏های بزرگ صنعتی کشور

4-1- مقدمه................................................................................69

4-2- تعاریف و مفاهیم..................................................................70

4-3- بررسی ساختار اشتغال زنان در کارگاه‏های بزرگ صنعتی کشو.......72

4-4- بررسی وضعیت دستمزد نسبی زنان در کارگاه‏های صنعتی.............85

4-5- نتیجه‏گیری..........................................................................91

فصل پنجم- برآورد مدل و تحلیل نقش آزادسازی تجاری بر اشتغال زنان

مقدمه

5-1- تصریح مدل تجربی تابع اشتغال زنان.........................................95

5-2- نحوه جمع‏آوری و محاسبه داده‏های آماری مورد استفاده در مدل........97

5-3- روش اقتصادسنجی بکار رفته در تخمین مدل...............................98

5-4- نتایج تخمین مدل و تفسیر نتایج آن...........................................105

5-5- نتیجه‏گیری........................................................................110

فصل ششم- نتیجه‏گیری و پیشنهادات

6-1- نتایج تحقیق.......................................................................113

6-2- توصیه‏های سیاستی.............................................................117

فهرست منابع و ماخذ

چکیده انگلیسی

فهرست جدول‏ها

عنوان                                                                                                  صفحه

4-1-جدول...........................................................................................73

4-2-جدول...........................................................................................75

4-3- جدول..........................................................................................78

4-4- جدول..........................................................................................81

4-5- جدول..........................................................................................82

4-6- جدول..........................................................................................83

4-7- جدول..........................................................................................84

4-8- جدول..........................................................................................86

4-9- جدول..........................................................................................89

4-10- جدول.......................................................................................90

5-1- جدول....................................................................................... 106

5-2- جدول.......................................................................................107

5-3- جدول.......................................................................................108

5-4- جدول.......................................................................................109

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                  صفحه

2-1- نمودار............................................................................................14

2-2- نمودار...........................................................................................31