تأثیر رفتار شهروندی سازمانی در ارتقاء هوش سازمانی

چکیده:

در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدة ﻣﺆﺛﺮ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. در نگرش های معاصر به سازمانها، اﻧﺴﺎن ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮری در ﺗﺤﻮل ﺳﺎزﻣﺎن دارد و ﺗﺤﻮﻻت ﻋﻈﻴﻢ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪیﻫﺎی ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻓﻜﺮی اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد. از آﻧﺠﺎ ﻛـﻪ ﻛﺎرﻛﻨـﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ داراﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲروﻧﺪ، ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﭘﻴﭽﻴﺪه رﻓﺘﺎری آﻧـﺎن ﺳـﻮدﻣﻨﺪ اﺳـﺖ. در این تحقیق به بررسی رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی و هوش سازمانی پرداخته شده است .

به منظور سنجش متغیرهای تحقیق، داده¬های مورد نیاز از طریق 2 پرسشنامه هوش سازمانی و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی که هر کدام به صورت طیف لیکرت می باشد و بین 132 نفر از کارمندان و مدیران شرکت نفت قم با درنظرگرفتن روش نمونه¬گیری تصادفی ساده توزیع شده است، جمع¬آوری شده¬اند. لذا تحقیق حاضر پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی است. نتایج تحلیل آماری و بررسی یافته های تحقیق نشان داد که از بین 6 فرضیه مطرح شده، 4 فرضیه قابل تایید است و دو فرضیه رد می شود. بدین ترتیب که رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معنی داری با هوش سازمانی دارد . همچنین سه بعد رفتار شهروندی سازمانی شامل نوع دوستی ، فضیلت شهروندی و احترام و تکریم نیز رابطه معنی داری با هوش سازمانی نشان دادند. در مقابل رابطه معنی داری بین دو بعد وظیفه شناسی و جوانمردی با هوش سازمانی مشاهده نشده است.

واژگان کلیدی: رفتار شهروندی سازمانی ، هوش سازمانی، کارمندان وزارت نفت .

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش     2

مقدمه:        3

1-1-بیان مسئله      4

1-2-اهمیت و ضرورت انجام پژوهش         6

1-3-فرضیه های پژوهش    7

1-4-مدل مفهومی پژوهش   8

1-5-اهداف پژوهش 9

1-6- روش پژوهش :        9

1-7-جامعه و نمونه آماری   10

1-8-شیوه گردآوری داده‌ها:  10

1-9-ابزار گردآوری داده‌ها   10

1-10-متغیرهای پژوهش     10

فصل دوم: ادبیات نظری و پیشینه پژوهش      12

مقدمه         13

2-1-هوش سازمانی 14

2-1-1-تاریخچه    14

2-1-2-تعریف هوش سازمانی        16

2-1-3-اهمیت هوش سازمانی        19

2-1-4-ابعاد هوش سازمانی 20

2-1-5-هوش سازمانی از دیدگاه های مختلف         24

2-2-رفتار شهروندی سازمانی         27

2-2-1-تعریف رفتار شهروندی سازمانی      28

2-2-2-ابعاد رفتار شهروندی          29

2-2-3-مطالعات رفتارهای شهروندی سازمانی         35

2-2-4-عوامل تأثیر گذار بر رفتار شهروندی  36

2-2-5-تبعات و پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی   39

2-2-6-انواع رفتار شهروندی در سازمان      40

2-3-پیشینه پژوهش 42

2-3-1-مروری بر شرکت ملی نفت ایران     42

2-3-1-1-صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران در یك نگاه   42

2-3-1-2-نفت در مسیر توسعه      44

2-3-1-3-اهداف كلان صنعت نفت و گاز ایران در برنامه پنجم توسعه 44

2-3-1-4-چشم انداز و ماموریت شركت ملی نفت   45

2-3-1-5-خط ‌مشی‌های اساسـی در مدیریت منابع انسانی    46

2-3-1-6-خط‌ مشی‌های اساسـی در ساختار سازمانی 46

2-3-2- پژوهشهای خارجی 47

2-3-3- پژوهشهای داخلی  50

2-4-جمع بندی پیشینه و ارائه مدل مفهومی پژوهش   57

فصل سوم: روش شناسی پژوهش      60

مقدمه         61

3-1-روش تحقیق   61

3-2-مدل اجرایی تحقیق      62

3-3-جامعه آماری   63

3-4-حجم نمونه و روش نمونه گیری 64

3-5-ابزار گرد آوری اطلاعات        65

3-6-روایی و پایایی 68

3-7-روش تجزیه و تحلیل داده ها   69

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش         70

4-1-مقدمه: 71

4-2-مشخصات کلی پاسخگویان      72

4-3-تحلیل روایی سازه      76

4-4-بررسی پایایی پرسشنامه 90

4-5- توصیف شاخص های اصلی پژوهش   91

4-6-بررسی فرضیه های پژوهش     97

نتیجه گیری و پیشنهادات      103

خلاصه پژوهش       104

یافته های پژوهش  و نتیجه گیری      105

پیشنهادات   109

پیشنهادات حاصل پژوهش    109

پیشنهادات برای محققین بعدی         110

محدودیتهای پژوهش 111

ضمایم        112

پرسشنامه     113

خروجی های SPSS 117

منابع و مآخذ:         132

فهرست جداول

جدول 2-1 : مقایسه هوش انسانی و هوش سازمانی   18

جدول 3-1: شاخصها و شماره گویه های متغیر رفتار شهروندی سازمانی         66

جدول 3-2: شاخصها و شماره گویه های متغیر هوش سازمانی 67

جدول 4-1: توصیف جنسیت نمونه مورد بررسی       72

جدول 4-2: توصیف سن نمونه مورد بررسی  73

جدول 4-3: توصیف میزان تحصیلات نمونه مورد بررسی       74

جدول 4-4: توصیف سابقه کاری نمونه مورد بررسی   75

جدول 4-5: بار عاملی گویه های وظیفه شناسی         77

جدول 4-6: بار عاملی گویه های نوع دوستی  79

جدول 4-7: بار عاملی گویه های فضیلت شهروندی   81

جدول 4-8: بار عاملی گویه های جوانمردی   83

جدول 4-9: بار عاملی گویه های احترام و تکریم       85

جدول 4-10: بار عاملی گویه های هوش سازمانی      87

جدول 4-11: پایایی متغیر رفتار شهروندی و ابعاد آن 90

جدول 4-12: توصیف شاخص هوش سازمانی         91

جدول 4-13: توصیف شاخص وظیفه شناسی 92

جدول 4-14 : توصیف شاخص نوع دوستی  93

جدول 4-15: توصیف شاخص فضیلت شهروندی     94

جدول 4-16: توصیف شاخص جوانمردی     95

جدول 4-17: توصیف شاخص احترام و تکریم         96

جدول 4-18: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه اصلی  97

جدول 4-19: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه اول    98

جدول 4-20: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه دوم    99

جدول 4-21: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه سوم   100

جدول 4-22: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه چهارم 101

جدول 4-23: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه پنجم  102

جدول 4-24: خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها  107

فهرست نمودارها

نمودار 4-1: جنسیت نمونه مورد بررسی       72

نمودار 4-2: گروهبندی سن نمونه مورد بررسی         73

نمودار 4-3: گروهبندی میزان تحصیلات نمونه مورد بررسی    74

نمودار 4-4: گروهبندی سابقه کاری نمونه مورد بررسی 75

نمودار 4-5: مقادیر ویژه عاملها برای بعد وظیفه شناسی         78

نمودار 4-6: مقادیر ویژه عاملها برای بعد نوع دوستی  80

نمودار 4-7: مقادیر ویژه عاملها برای بعد فضیلت شهروندی    82

نمودار 4-8: مقادیر ویژه عاملها برای بعد جوانمردی   84

نمودار 4-9: مقادیر ویژه عاملها برای بعد احترام و تکریم       86

نمودار 4-10: مقادیر ویژه عاملها برای متغیر هوش سازمانی    89

فهرست اشکال

عنوان         شماره صفحه

شکل 1-1. مدل مفهومی پژوهش      9

شکل 2-1 : صفات مختلف هوش سازمانی    24

شکل 2-2 : چهارچوب هوش سازمانی شوانینگر 2003 ( فقیهی، 1389)       25

شکل 2-3 : مدل مفهومی پژوهش     59

شکل 3-1: فرآیند اجرایی پژوهش    63

عنوان :

فرمت : DOC

تعداد صفحات 115