مبانی فلسفه عرفانی ایرانی – اسلامی

بر چهار بخش مهم به شرح زیر تقسیم بندی شده است:‌

وحدت وجود كشف و شهود دانش معنوی مراحل تربیت معنوی

وحدت وجود

بدین معنی است كه حقیقت را واحد و احدیت را اصل و منشا تمام مراتب وجود میدانستند و معتقد بودند كه وجود حقیقی منحصر به حق است و دیگران پرتوی از نور و تراوش فیض اویند.

درالهیات معنی وحدت یگانگی حق است و خالق و مخلوق از هم جدا می باشند و فقط رابطه علت و معلولی دارند ولی صوفیان این عقیده را با این بیان كه هیچ چیز جز خدا حقیقت ندارد تعدیل كردند و تعلیم دادند كه خالق و مخلوق یكی هستند و حقیقت خالق است و مخلوق سایه و پرتوی از حق می باشند اوست كه موجود حقیقی و مطلق و منبع وجود است (شرح پیشوایان و پیروان وحدت وجود در این تالیف آمده است) آب نابسته بیرنگ و بی صورت است و چون بسته شد گاه صورت یخ گیرد و گاه كسوت برف و ژاله در پوشد ، نظر كن كه یخ و برف و ژاله همان آب بسیط بی رنگ است یا نه؟ و چون بگذارد همان آب خواهی نامید یا چیزی دیگر؟ پس هر كه شناخته است و چشم حقیقت بین دارد جمیع مراتب و كیفیات را آب میداند و آنكه نادان است در بند لباس و كیفیت و غیر بینی در می ماند، فرق عارف و جاهل همین است.

عارف می گوید كه تمام ذرات موجود مظهر حقیقتند و علم به هر یك از آنها نیز در حقیقت علم به یكی از مظاهر حق است بنابراین در كلیه علوم جلوه مقصود و جمال محبوب هوید است و در همه چیز میتوان حقیقت را جستجو كرد و دقت عقلی در هر علمی آدمی را به سوی حقیقت می كشاند.

فهرست مطالب

 بخش اول

عرفان چیست ؟

نهضت عارفانۀ ایرانیان در قرنهای نخستین اسلامی

جنبه همگانی و جهانی عرفان ایرانی

جنبه های مختلف عرفان ایرانی

علت ظهور و رواج عرفان در ایران

سازمان زیر زمینی عرفان در ایران

جنبه اسلامی عرفان در ایرانی

تعالیم عالی و ارزندۀ عرفان ایرانی

تعالیم عالی و ارزندۀ عرفان ایرانی

سیر عرفان ایرانیان از آغاز قرن هفتم تا پایان قرن نهم هجری

پرورشگاههای مهم عرفان از آغاز قرن هفتم هجری

بخش دوم : هفت وادی عرفان ایرانی از مقطع اطیر و عطار

1 بیان وادی طلب

2 – بیان وادی عشق

3 – بیان وادی معرفت

4 – بیان وادی توحید

5 – بیان وادی استعفا

6 – بیان وادی توحید

7 – بیان وادی حیرت

بخش سوم : عرفان ایرانی از با یزید بسطامی تا نور علیشاه گنابادی

نخستین عارفان ایرانی

رابعۀ عدویه

شمس تبریزی

شیخ نجم الدین رازی

مولانا جلال الدین محمد بلخی (مولوی )

سعادت علیشاه طاووس العرفا