بررسی تعادل معنویت و مادیت عملکرد خانواده

مقدمه :

بدون كوچكترین مبالغه باید گفت كه تداوم انقلاب اسلامی وحفظ وبقای نظام اسلامی نیز به عملكرد خانواده های عزیز بستگی دارد زیرا با این كه فضای كلی جامعه هم در آدمی تاثیر دارد ولی آن چه تربیت خانوادگی با یك كودك ونوجوان می كند هیچ عامل دیگری قادر به این كار نیست یك مادر آگاه ومومن باشدی خود می تواند فرزند سالم و پویایی را پرورش دهد وبه عنوان عضوی تاثیر گذار به جامعه تحویل دهد ویك پدر شایسته قادر است با رفتار انسانی وقاطع خود روحیه ی مبارزه وجهاد را در فرزند خود به وجود آورد و به عزت اقتدار جامعه اسلامی یاری رساند .

پدر به سب نقش تربیتی و فرهنگی خود می تواند در پرورش فرزندان متفكر آگاه و بالغ بسیار تاثیر گذار باشد اگر ابعاد این نهاد ترتیبی به درستی تحلیل شود و معلوم می گردد كه سلامت و پویای جامعه به سلامت و پویای پدر ومادر خانواده بستگی دارد .

مرد یا زنی را تصور كنید كه درباره ی امور مختلف سخن می گویند وتوضیحات گوناگون ارائه می كند ولی رفتار و عمل وی باگفته هایش انطباق ندارد . در این حالت چه اتفاقی می افتد وچه فضایی در خانواده به وجود می آید به اولین اثر آن بی اعتبار شدن حرف ها و نظریات است اعضای خانواده می بیند كه حرف ها در یك طرف قرار دارند واعمال از جنس دیگرند وبدین ترتیب بی اعتمادی به تدریج در بین اعضای خانواده شكل میگیرد در عوض تعادل نظر وعمل بر بقا استحكام واطمینان خانواده می افزاید و سبب میشود كه گفته ها مسموع باشد در منابع دینی ها عالمان غیر عامل مورد نكوهش قرار گرفته اند عالمی كه به علم خود عمل نمی كند افراد از دین و حقیقت اموردفع می كند و گفته های او خریدار نخواهد داشت در مقابل با عمل درست می توان به اندازه ی چند پیام نظری بامردم حرف زد و در آنان اثر گذاشت .

خانواده ایی كه البته اوقات تدبیرهای آن بر محور امورمادی قرار دارد وملاك های داوری آن عمدتا از مادیات گرفته می شود فرزندانی با شاكله ی مادی تربیت خواهد كرد زیرا هر چند معنویت با جوهر انسان تركیب یافته است ولی شرایط زندگی اوضاع را عوض می كند در وی فطرت اولیه رامی پوشاند تعادل بین معنویت ومادیت در زندگی مناسبترین حالت است بعضی ها با افراط در معنویت را باید در انگیزه ها جست نه در انگیخته ها چه بسا كاری در صورت مادی باشد ولی در محتوا معنوی وچه بسیارند اموری كه در صورت معنوی ولی در باطن مادی اند .

این نكته از جهت تربیت اهمیت فوق العاده دارد پدر متعادل وقت وفكر خود را طوری تقسیم می كند كه هم به امور مادی زندگی یعنی تامین نیازهای مادی برسد وهم به نیازهای معنوی پدری كه به اقامه ی نماز اهمیت می دهد حرام و حلال را مهم می شمارد واحسان ونیكوكاری راجزء فرهنگ وضرورت های زندگی خود تلقی می كند ودر مراسم دعا ونیایش شركت می كند درواقع كارهای معنوی انجام می دهد شكل كاملا مطلوب آن است كه فردمسلمان در انجام كارهای روزمره انگیزه ایی داشته باشد .

اگر این حالت میسر نشود حداقل بخشی از زمان را باید برای پرداختن به مسائل معنوی گذراند .

مرد خانواده مدیر جهت دهنده به امور خانواده است این نكته درنظام فكری اسلامی مورد تاكید قرار گرفته است ولی مدیریت استبدادی و خشن شرعا وعقلا مورد تایید نیست بلكه از طریق اداره ی  باید زمینه های رشد اعضای خانواده را فراهم ساخت امور خانه باهم فكری و مشاركت همسر وفرزندان قابل حل است چرا كه هر كدام از آنان دارای عقل واندیشه اند ویقینا در سامان دهی امور می توانند موثر باشند درچنین فضایی اعتماد دو اطمینان به یكدیگر رشدمیكند ونشاط وانبساط خاطر را در افراد وجود می آید استبداد درهر شرایطی نامطلوب است درجامعه ایی كه در آن یك دیكتاتور حكومت می كند همه چیز به سوی انحطاط پیش خواهد رفت واستعداد ها سركوب خواهد شد درخانواده هایی كه یك پدر مستبد وجود داشته باشد زمینه برای جامعه ی استبدادی شكل می گیرد و انسان های سركوب شده به جامعه تحویل میگردد این افراد هر جا قرار بگیرند گرفتاری به وجود خواهند آورد چون انسان هر چیزی را بدست آوردهمان راتحویل می دهد .

زندگی انسان با منطق عقل پذیر می شود وبا عاطفه دل پذیر هیچ یك از این دو به تنهایی برای زندگی مطلوب كافی نیست یك خانواده نیز نمی تواند بایكی از آن ما به سعادت برسد منطق و تدبیر اندیشی درزندگی كاری بسیار مطلوب است به طور اصولی نمی توان بدون ملاك های عقلانی زندگی قابل قبول داشت ولی تنها منطق وعقل نیز زندگی را زیبا نمی سازد خانواده هایی را در نظر بگیرید كه در آن مرد بازن خود كاملا عقلانی برخورد می كند ومناسبات خود را با همسر خود براساس صغرا و كبرای منطقی تنظیم می نماید در این حالت زن قانع می شود ولی قانت  نمی گردد یك فرد در صورتی كه دلش متوجه چیزی شود قانت می گردد واگر قانت شد دل بستگی خواهد داشت زندگی خانوادگی هم به برهان محتاج است وهم به عشق وعاطفه گاهی یك سخن توام با عشق وعلاقه ی یك مرد به زن خود آن چنان او را به حركت در می آورد كه او نمی تواند كارهای عقلانی گوناگون را انجام دهد . گاهی نیز به سبب بی توجهی و بی علاقگی مرد و زن نسبت به یكدیگر ویا به فرزندان انگیزه ها از بین می رود واراده ما ضعیف می شود بین عقل وعاطفه رابطه ای بسیار قوی وجود دارد كه اگر نیازهای عاطفی تامیل شود تفكر قوت پیدا می كند وهمین طور می توان با سخنان عقلانی فردی را برای انجام كاری ترغیب كرد در مجموع بایدگفت كه زندگی خانوادگی هم به منطق نیاز دارد وهم به عاطفه منطق بدون عاطفه زندگی را سردوبی روح می كند وعاطفه ی بدون منطق زندگی را بیش از حد معمول سیال می كند و پدر ومادر نقش مهمی در

تربیت فرزندان خود دارند .

تعادل هدف های تربیتی

انسان چند بعدی به برنامه چند بعدی نیاز دارد و برای تنظیم برنامه چند بعدی باید هدف های تربیتی چند بعدی داشت خانواده در این خصوص چه وظیفه ای بر دوش دارد ؟ پدر ومادر درهیچ مرحله  از زندگی نباید این نكته را از یاد ببرند كه فرزندشان عقل دارد وبرای پرورش عقل او باید برنامه داشته باشند او احساس وعاطفه دارد وباید برای پاسخ دادن به نیازهای عاطفی اش برنامه ریزی كرد او نیازهای جسمانی ، اجتماعی ویژه دارد وبرای همه آنها نیز باید تدبیری اندیشید اگر خانواده این حساسیت را داشته باشد و مدارس نیز چنین كنند ، دانش آموزان چند صورت معنوی ، ولی در باطن مادی اند . این نكته از جهت تربیت ، اهمیتی فوق العاده دارد پدر متعادل وقت و فكر خود را طوری تقسیم می كند كه هم به امور مادی زندگی یعنی تامین نیازهای مادی برسد وهم به نیازهای معنوی پدری كه به اقامه نماز اهمیت می دهد حرام و حلال را مهم می شمارد ، احسان و نیكوكاری را جزء فرهنگ وضرورت های زندگی خود تلقی می كند ودر مراسم دعا ونیایش شركت می كند ، درواقع كارهای معنوی انجام می دهد شكل كاملا مطلوب آن است كه فرد مسلمان در انجام كارهای روزمره انگیزه ای داشته باشد . اگراین حالت میسر نشود ، حداقل بخشی از زمان را باید