گزارش کارآموزی با عنوان ایمنی و حفاظت در شركت تولیدی صنعتی اخشان

چكیده:

ضایعات انسانی و مادی فراوان حوادث ناشی از كار كه آمارها مبین وسعت كثرت آنها هستند، اقدامات لازم را برای پیشگیری از آنها وظیفه ای بس خطیر و ضروری بلكه اجتناب ناپذیر می سازد.

همه ساله میلیونها حادثه ناشی از كار در دنیا اتفاقم یافتد. بعضی از این حوادث باعث مرگ و برخی دیگر موجب از كار افتادگی كلی یا جزئی می شود كه ممكن است پیامدهای طولانی داشته باشد. همه حوادث برای قربانیان خود موجب درد و رنج می شود. پاره ای از آنها موجب اضطراب و ناراختی شدید خانوادة قربانی خود می شوند .ممكن است در زندگی خانوادگی فرد و نیز برای اجتماع اثرات وخیم، نامطلوب و فلاكت باری داشته باشد.

به طور كلی همه حوادث موجب اتلاف وقت و پول و كاهش تولید می شود.در اثر حوادث ناشی از كار ( برون در نظر گرفتن شدت وخامت مورد) بیشتر از تلفات مربوط به عملیات یك جنگ بزرگ بوده است.

رنجها، ناراحتیها تلفات و ضایعاتی كه از این حوادث نصیب بشر می شود، ارقام وحشت آوری را نشان می هند. به این جهت است كه جلوگیری از آنها برای مصالح و منافع عمومی انسانها یك وظیفه اساسی، فوری و اجتناب ناپذیر است.

اصولاً ایمنی، حفاظت فنی و بهداشت صنعتی شاخة وسیع و گسترده ای است كه تحت عنوان « حفاظت صنعتی» به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته می شود كه با به كار گرفتن آنها بتوان نیروی انسانی و سرمایه را در مقابل خطرات مختلف و در محیط های صنعتی به نحو مؤثری حفظ و حراست كرد و یك محیط كاری بی خطر و سالم جهت افزایش كارایی كاركنان به وجود آورد.

بنابراین می بایست از فرصت به دست آمده برای طی دورة كارورزی در شركت تولیدی صنعتی اخشان نهایت استفاده را برده و در زمینه ایمنی و حفاظت فنی به تحقیق و تخصص می پردازیم. تصمیم داشتم حوادث شركت را بررسی كرده و در هر چه كمتر شدن تعداد و شدت حوادث تلاش كنم. در آخر نیز به این نكته پی بردم كه استفاده از وسیلة حفاظت انفرادی دستكش ایمنی می تواند كمك مؤثری به كارگران كند. همچنین حریق و خطر آتش سوزی شركت را بررسی كرده و پیشنهاداتی را ارائه دادم. عوامل فیزیكی زیان آور محیط كار در شركت نیز جای بحث دارد. این مسئله نیز بررسی شد.

امید است نتیجة تلاش های این حقیر در كمك به علاقه مندان نیز واقع شود و موجب رضایتمندی اساتید محترم مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی واحد یزد را فراهم آورد.

فصل اول:

معرفی شركت تولیدی صنعتی اخشان و اهداف گزارش

1-1- معرفی شركت :

شركت وتولیدی – صنعتی اخشان تولید كننده كمربندهای ایمنی در سال 1352 تاسیس گردیده است.

تا چند سال پیش این شركت تنها تولید كننده كمربند ایمنی در ایران بوده است در حال حاضر با داشتن الگوی  استاندارد ISO/TS 16949  بهترین تولید كننده كمربند در ایران می باشد.

این شركت در شیراز – عادل آباد – بیست متری همایون واقع شده است. ساختمان شركت شامل سه قسمت اصلی اداری و تولید و اتولیو است . دو بخش تولید و اداری در  دو طرف به موازات هم واقع شده اند در بین این دو بخش حیاط و محل رفت و آمد می باشد در اتنهای حیاط به طور كلی بخش اتولیو قرار گرفته است.

بخش تولید شامل دو سالن مجزا ی باشد سالن یك یا مونتاژ كه در آن مونتاژ جمع كن كمربند و یا قفل صورت می گیرد آقایان در این بخش فعالیت میكنند در سالن دو عمدتاً كارهای زیر مونتاژ توسط خانمها و بسته بندی توسط آقایان انجام می شود.

بخش اداری شامل دفتر اطلاعات – دفتر فنی مهندسی – دفتر صنایع – آموزش سیستم كیفیت – خدمات فنی – ایمنی و  غیره می باشد كه به صورت اتاقهای جدا ساخته است كه در هر بخش نیروهای متعددی فعالیت می كنند حدود یكسال از تاسیس اتولیو می گذرد و هنوز به تولید انبوه نرسیده است این بخش تحت لیسانس سوئد بنا شده و هدف عمده آن تولید كمربندهای صادراتی می باشد.

بخش تولید این شركت به صورت شبانه روزی فعال بوده و شیفتهای كاری آن به صورت زیر می باشد:

سه شیفت 12 ساعته : شیفت A از ساعت 7 صبح تا 7 بعد الظهر – شیفت B از ساعت 7 بعدالظهر تا 7 صبح شیفت C استراحت در هر بخش نیروی انسانی در طول این شیفتها به گونه ای الست كه  دو روز آن شیفت A دو روز بعد در شیفت B و دو روز دیگر در شیفت C . تعد اد پرسنل مشغول شركت به قرار زیر است:

مونتاژ 97 نفر – خیاطی : 26 نفر – كنترل تولید : 3 نفر – حمل و نقل داخل خط:6 نفر- مهندسی صنایع : 4 نفر – كارگزینی : 4 نفر – ایمنی : 1 نفر – فروش : 3 مفر – تداركات : 5 نفر بهداشت : 2 نفر – تاسیسات و تعمیرات : 10 مفر -  انبار پایه كار : 2 نفر – سیستم كیفیت : 7 نفر – دفتر طراحی : 5 نفر – آزمایشگاه : 4 نفر – نگهبانی : 9 نفر- اطلاعات : 2 نفر دفتر فنی : 7 نفر – خدمات : 7 نفر – ورود كالا : 2 نفر – آشپزخانه : 5 نفر

مشتریان شركت عبارتند از :

1- مشتریان اختصاصی شركت: شركت زامیاد – شركت سایپادیزل – شركت مرتب – كه عموم سفارشات آنان توسط اخشان تامین می گردد.

2- مشتران شركت اخشان و سایر سازندگان : ایران خودرو (ساپكو) – سایپا (سازه گستر)- پارس خودرو (دسكو) كه در سایپا و سازه گستر ادغام گردیده است.

مشتریان قبلی كه فعلاً غیر فعال می باشند: الف) شركت كیش خودرو

ب) شركت ایران خودرو دیزل

پ) شركت دسكو (سابق) و حذف سفارش رنوئی طی چند سال اخیر كه عمدتاً به علت قیمت بالاتر اخشان بوده است.

ت) شركت شهاب خودرو (به علت قیمت بالاتر اخشان)

ث) شركت بهمن (به علت قیمت بالاتر اخشان)

اضافه می نماید كه با توجه به قراردادهای فعال و منعقد و توافقات فیمابین سهم اخشان در ایران خودرو قریب به 60% می باشد و سازه گستر سهم اخشان بین 30 تا 50% در سال بوده است كه تلاش می شود در 50 % استقرار یابد.

بررسی بازار: در این شركت زمانی كه موجودی انبار به نقطه سفارش میرسد درخواستی مبتنی بر نیازقطعی تهیه می گردد. این درخواست به مدیر خرید داده می شود و مدیر خرید برخرید موظف است در فرصت طول سفارش از یكی از تامین كنندگان خرید قطعه را انجام بدهد.

مقدار سفارش : در این شركت به اندازه حداقل سفارش كه در برابر نقطه سفارش می باشد سفارش داده
می شود.

نحوه محاسبه نفطه سفارش در این شركت

نقطه سفارش برای یك قطعه= (مقدار سفارش كمربند در مدت طول سفازش * ضریب مصرف قطعه مربوط در هر واحد كمربند) + 10% + 8%

در رابطه فوق طبق گفته كسانی كه چنین فرمولی را برای  شركت تشخیص داده اند منظور از 10% - 2% مقدار بدست آمده در آیتم قبلی یعنی نیاز قطعه در مدت طول سفارش می باشد و منظور از 8% - - 8% این آیتم است. به عبارت دقیق تر در این شركت نقطه سفارش را مقدار قطعی مورد نیاز در مدت طول سفارش (lead time) به اضافه 10% این مقدار برای موجودی اطمینان در نظر می گیرند.

طول سفارش (lead time) : در این شركت طبق توافقهای قبلی طول  سفارش را برای قطعاتی كه از سپیدان و تهرات تامین می كنند وبیست روز در نظر می گیرند هفت روز برای تاخیرات احتمالی در نظر می گیرند و به طور كلی طول سفارش برای این قطعات یك ماه در نظر گرفته می شود. برای قطعات خارجی  طول سفارش به تفصیل بیشتری تعیین می شود. چرا كه طبیعتاً تهیه اینگونه قطعات مراحل بیشتری  را طی می كند.

با توجه به توضیحاتی كه در صفحه قبل داده شد برنامه ریزی برای مواد به گونه ای تعیین می شود كه به اندازه نیاز طول مدت سفارش موجودی قطعات درانبار داشته باشند.

نمودار روبرو نحوه سفارش دهی در شركت می باشد.

Op یا order point : نقطه سفارش

زمانی كه موجودی انبار به این مقدار می رسد سفارش داده می شود.

Q یا quantity : مقداری كه سفارش داده می شود این مقداربرابر نقطه سفارش در نظر گرفته می شود.

L.T (lead time) : مدت زمانی كه طول می كشد سفارش داده شده را دریافت كنند. كه همان مدت طول سفارش می باشد.

طراحی فرایند: در بند اول مربوط به صحت طراحی فرایند به مشخصات فنی محصولات می پردازیم – با توجه به اینكه در این شركت محصولات متنوعی تولید می شود در اینجا ما به نمونه ای از آن محصول اشاره می كنیم كه آن «جمع كن پژو 405» می باشد.

جنس آنها از پلاستیكهای فشرده و یك قطعه آهنی در وسط آن است كه كمربند در آن پلاستیك یك فنر برگرداننده جمع می شود روش ساخت آنرا دقیقاً اطلاعی ندارم چون خود این قطعات در واقع جزء زیر مونتاژهای شركت محسوب می شود و از خارج وارد خط تولید می شود.

بسیاری از اجزاء محصول را خود شركت از خارج از محیط خود بعضی از شركت های دیگر تهیه می كند ولی بعضی از وسایل جانبی جهت كار را خود شركت تولید می كند.

خط  تولیدی را كه جدیداً شركت به كمك مهندسین آن طراحی كرده اند دارای یازده ایستگاه كاری است كه هر اپراتور را به یك ایستگاه كار اختصاص داده اند كه جزئیات جدید خط مونتاژ را در صفحه بعد خواهیم داشت – در ضمن مساحت كاری هر ماشین و فضای مورد نیاز اپراتور بیشتر تابع فضائی است كه میزهای كاری اشغال كرده اند كه این میزها طوری طراحی شده اند كه فاصله اپراتور كه به صورت استاندارد نشسته است و حالت كار كردن را می گیرد حدود 50 سانتیمتر می باشند.

ماشینها كاملاً اتوماتیك نیستند بعضی از ماشینهایی كه عملیات پرچ كردن را روی جمعكنها انجام می دهند به صورت اتوماتیك هستند كه خود دارای هزینه بالا هستند.

فاصله راهروهایی كه در آنها پالتها قادر به حركت هستند 2/1 متر می باشند – فاصله دیوارها تا میز كار كه جهت عبور و مرور و تعمیر اتخاذ شده اند m 9/0 می باشند.

طراحی بخشهای تولیدی: برای طراحی بخشهای تولیدی ما ابتدا باید تصمیم بگیریم كه آیا بخشهای مونتاژ محصول و ساخت محصول چه وضعیتی باید داشته باشد در این كارخانه كه بخش ساخت محصول كه بخش مونتاژ را كاملاً از یكدیگر جدا كرده اند كه بخش ساخت آن در جاده سپیدان – شیراز واقع است و بخش مونتاژ آن در شهر شیراز واقع شده است.

در این كارخانه سعی در آن شده كه در فریند تولید ایستگاه كاری كه ثابت باشد و خودمواد هستند كه در این ایستگاههای كاری جاری هستند لذا در این كارخانه با یك حالت استقرار و دپارتمان محصولی روبرو هستیم كه كارها  به ترتیب خاصی انجام می شوند.

ایستگاههای كاری در این خط كه یك خط جدید و مستقیم است یازده تا بوده است كه اكثراً به صورت دستی هستند در اینجا برای بالانس نمودن خط به هر ایستگاه یك اپراتور تخصیص داده اند كه با توجه به اینكه كار ایستگاه اول نسبت به بقیه سنگین تر است كندتر صورت نمی گیرد زمان سیكل را به خود اختصاص داده است.

معرفی محصولات :

انواع محصولاتی را كه در این شركت تولید می شوند می توان به قرار زیر نام برد.

1- كمربند ایمنی استاتیك با سه نقطه اتكا

2- كمربند ایمنی پژو 405 و RD

3- كمربند ایمنی پراید و سرنشینان عقب

4-كمربند ایمنی پیكان

5- كمربند ایمنی استاتیك و دو نقطه اتكا

6- كمربند ایمنی پراید و سرنشینان جلو مجهز به میكروسوئیچ

7- تسمه بالابر

8- كمربندن ایمنی سیمبانی برای حفاظت فردی در ارتفاعات

كمربندهایی كه در بالا نام برده شد جهت استفاده در انواع مختلف خودرو می باشند كه در كنار چنین تولیداتی – تولیداتی نظیر تسمه و بكسل را نیز دارد كه جهت استفاده در آتش نشانی ها و خودروها استفاده می شود.

طراحی بخشهای كمك تولیدی :

بخشهای كمك تولیدی كه در این كارخانه می توان مشاهده كرد شامل بخشهای زیر است:

1- كارگاه تولید نیروهای كار

2- انبار مواد خام

3- انبار مواد در جریان ساخت

4- بخش مربوط به ابزار و وسایل كارگاهها

5- بخش تاسیسات و امور بازرسی فنی كارخانه

كارگاه تولید نیروهای كار در این كارخانه خود از دو بخش 4*9 متر تشكیل شده است كه در این كارگاه همان طور كه گفتیم میزها ساخته می شوند و از آن قسمت مستقیماً وارد خط مونتاژ می شوند میزهایی كه در این كارگاه تهیه می شوند به صورت شیب دار هستند كه زاویه آنها قابل تنظیم است در ضمن بر روی این میزها سبدهایی قرار دارد كه به دو رنگ قرمز و آبی هستند كه سبد قرمز برای قطعات خراب است و آبی برای قطاعاتی كه سالم است استفاده می شود.

در بخش انبار مواد خام و فعالیتهایی كه مجود دارند عبارت است از كنترل ورود و خروج افراد برای مواظبت از مواد – كنترل میزان ورود و خروج مواد و صدور گواهی – خروج مواد با توجه به میزانی كه قبلاً برای تولید تشخیص داده شده است.

بخش دیگر – بخش مربوط به ابزار و وسائل كارگاهها است ابزاری نظیر الكترود – موتور جوش – چكش و وسائل دیگر كه لازمه كار ساختن میزها هستند در صفحه بعد طرح چیدمان بخش كارگاه را با توجه به شرایط فعلی آن خواهیم داشت.

در بخشهای كمك تولیدی این كارخانه می توان تعداد افراد مشغول در این بخشها را به قرار زیر نام برد:

1-  تاسیسات و تعیمرات : 10 نفر

2- آزمایشگاه: 4 نفر

3- انبار : 2 نفر

4- ورود كالا به انبار و كنترل آن 2 نفر

5- بخش كارگاه : 2 نفر

طراحی بخش اداری :

لیستی كه می توان از بخش اداری این كارخانه ارائه داد به قرار زیر است:

1- بخش كارگزینی

2- بخش تلفخانه

3- بخش خانه بهداشت

4- دفتر فروش

5- فروشگاه مواد غذائی در كل می توان سازمان این كارخانه را در بخشهای زیر تعریف كرد.

1- آزمایشگاه   2- نمازخانه            3- رختكن              4- آشپزخانه                          5 - سالن تولیدات  6- انبار                    7- سرویس بهداشتی                                8- فروشگاه                            9- كارگاه تاسیسات               10- خانه بهداشت  11- دفتر فروش     12- كارگزینی         13- دفتر مهندسی صنایع       14- دفتر مدیر عامل              15- تلفخانه            16-آبدار خانه          17- نگهبانی

این شركت از دو واحد تشكیل شده است:

1- واحد قطعه سازی (API)

2- واحد مونتاژ نكمیل (ASB)

API : كلیه  قطعات فلزی – پلاستیكی و مواد منسوجی (نخی) در این واحد تولید می شود شامل كارگاههای:

1- پرس            2- اتومات (تراشكاری)         3- عملیات حرارتی               4- تزریق پلاستیك 5- آبكاری            6- رنگ الكترواستاتیك      7- تعمیرات قالب        8- نساجی (شامل بافت – وارپینگ – رنگرزی و فیكشچر)               9- واحدهای فنی مهندسی     10- مهندسی كیفیت              11- انبار و واحدهای اداری شامل می شود.

ASB : دراین واحد كلیه قطعات تولید شده  در واحد API به انضمام قطعات تولید شده توسط پیمانكاران فرعی و قنطعات خریداری شده مونتاژ و تبدیل به كمربند ایمنی خودرو می شود در این واحد بخش تولیدی (مونتاژ) 6% مجموعه را تشكیل می دهد واحدهای دیگر از جمله :

1- فنی مهندسی               2- برنامه ریزی ولجستیك    3- مهندسی كیفیت                4- آزمایشگاه كنترل كیفی    5- تعمیرات و نگهداری        6- تاسیسات 7- اداری و بازرگانی (كارگزینی – ترابری – خرید- فروش و انبارها شامل می شود)

بازرگانی شامل سه زیر مجموعه می باشد:

1- فروش و قراردادها      2- خرید 3- انبار

امور فروش و قراردادها:

1-       فروش قراردادی : با توجه به اینكه محصول تولید شده (كمربند ایمنی خودرو) صرفاً جهت شركتهای خودرو سازی تولید می گردد بنابراین فروش آنها بر اساس قراردادهای كوتاه مدت – میان مدت و بلند مدت با خودرو سازان یا تامین كنندگان قطعات خودرو برای خودروسازان می باشد كه این قراردادها كلیه شرایط كیفی – فرایندی – بسته بندی – نگهداری و چیدمان – تیراژ تولیدی – ظرفیت تولید ماهیانه و ارزش ریالی و شرایط مالی و غیره در آن درج شده است.