سنگها یکی از قابل مطالعه ترین عناصر طبیعی می باشند که تقریباً برای تمام رشته های علوم مورد استفاده هستند . زیرا اگر این باور را داشته باشیم که عمر سنگ های موجود در کره زمین مساوی پیدایش کره زمین میباشد در این صورت این سنگها شاهد تمام تحولات کره زمینی بوده و بالاخره این سنگها مانند شناسنامه این کره خاکی هستند در این صورت مطالعه این سنگها برای باستان شناسان – فسیل شناسان – معدن شناسان – جغرافی دانان – کشاورزان و خیلی از علوم دیگر جالب میباشد . که هر کدام از این رشته ها نیاز به مطالعه وسیع و طولانی در شناخت سنگ و سایر مختصات آن از دیدگاه های خود را دارند . ولی از نظر مهندسین ساختمان مطالعه در سنگ بسیار اندک بوده و تقریباً رنگ و پایداری آن در مقابل عوامل جوی و همچنین پایداری آن در مقابل سایش و غیره محدود میشود
طبقه بندی سنگ
هر رشته از علوم سنگ ها را به طریقه ای دسته بندی مینمایند که بیشتر جوابگوی نیازهای همان رشته باشد برای مهندسین ساختمان دسته بندی سنگ ها در ابتدا به نوع پیدایش و تشکیل شدن آنها محدود میگردد . سنگها به سه گونه تشکیل شده اند سنگهای آذرین – سنگهای دگرگونی – سنگهای ته نشستی اگر درصد این سنگ ها را در اعماق زمین مطالعه کنیم در حدود 95% سنگ هایی که از عمق 100 متری زمین به پایین قرار دارد از سنگ های آذرین بوده و 5% بقیه سنگ های رسوبی و دگرگونی میباشد ولی در سطح زمین تا آنجا که در دسترس بشر است 75 % سنگها را سنگهای رسوبی و 25% بقیه را سنگهای آذرین و سنگهای دگرگونی تشکیل میدهد.
1_ سنگهای آذرین
سنگهای آذرین که به آنها سنگهای آتشفشانی هم میگویند سنگهایی هستند که از سرد شدن مواد گداخته که از قسمت مذاب زمین به بیرون فوران کرده است ایجاد شده .
به طور کلی منشا سنگهای روی زمین آذرین هستند ولی بعضی از این سنگ ها در اثر عوامل جوی و غلطیدن به روی هم خرد شده و این قطعات کوچک به وسیله آب رفت ها زیاد تر گشته و در اثر مرور زمان تحت فشارهای مختلف قرار گرفته و تشکیل سنگهای رسوبی را داده اند . سنگهای آذرین بر حسب نوع سرد شدن به 3 دسته تقسیم میشوند :
1) سنگهای آذرین درونی : طرز تشکیل آنها بدین طریق میباشد که مواد مذاب داخل هسته مرکز زمین به پوسته زمین نفوذ کرده و در آنجا به کندی و به تدریج سرد شده و تشکیل سنگهای آذرین درونی را داده اند این سنگها بلوری بوده و کریستال های آن مجال تشکیل شدن را داشته است به همین علت کریستال های آن درشت دانه بوده و اندازه آن در حدود میلیمتر میباشد ( بلورین یعنی آنکه مولکول های آن به طور منظم و طبق قاعده خاص و یکنواختی پهلوی یکدیگر قرار گرفته اند ) مانند گرا نیت GRANIT و دیوریت DIORIT .
2) سنگهای آذرین بیرونی : این سنگها بدین طریق تشکیل شده اند که مواد مذاب درون زمین به بیرون راه پیدا کرده و در مجاورت هوا قرار گرفته و خیلی فوری و سریع سرد شده اند . در این سنگ ها کریستال ها مجال تشکیل شدن نداشته و به شکل خمیری سرد شده اند . در ساختمان این سنگ ها بلور وجود نداشته و یا خیلی کم وجود دارد مانند بازالت BASALT
زمین شناسی و نفت