پیشرفت صنعت كشاورزی و آلودگیهای محیط زیست (تركیبات آلی كلره)

مقدمه

با پیشرفت صنعت كشاورزی در جوامع و بالا رفتن سطح بهداشت عمومی در جوامع مختلف میزان مصرف آب و به تبع آن میزان تولید فاضلاب افزایش یافته است پیشرفت صنعت كشاورزی وبالا رفتن سطح بهداشت عمومی یك مسئله خوشایند در جهان امروز است اما تولید فاضلاب و زائداتی كه در آن وجود دارد باعث نگرانی دولتها و مردم و سازمانهای بین المللی زیست محیطی شده است .

یكی از منابعی كه در معرض آلودگی ناشی از فاضلاب قرار دارد منابع آب می‌باشد آلودگیهای مختلف فیزكی ،شیمیایی و بیولوژیكی از طریق فاضلاب وارد آب می‌شوند و كیفیت آب را دچار كنترل می‌كنند . آب ارتباط مستقیمی با سلامت انسان دارد وآلوده كننده‌های مختلف موجود درآب اثرات نامطلوب بر روی سلامت انسان می‌گذارد كه گاهی اثرات جبران ناپذیر است .بنابراین قبل از تمییز فاضلاب در آب و محیط زیست  باید با توجه به ماهیت آنها ،مصارف پیش بینی شئه واستاندارهای زیست محیطی تصفیه های لازم بر روی آنها صورت گیرد تا ضمن حفظ كیفیت آنها سلامتی انسان نیز تأمین شود یكی از زائدات ناشی از فاضلابهای كشاورزی، صنعتی و امور دیگر تركیبات  آلی كلره می‌باشد .این تركیبات در طبقه بندی مواد زائد خطرناك قرار گرفته‌اند وبه دین كاربرد زیاد این موارد در صنعت كشاورزی و امور دیگر و با توجه به اثرات آنها بر سلامت انسان ومحیط زیست در سالهای اخیر توجه افزایش یابنده‌ای به این تركیبات شده است .این تركیبات دارای سمیت و مقاومت بالایی هستند و اثراتشان را از طریق مكانیسم عمل‌های مختلف نشان می‌دهند .تركیبات آلی كلره از طرق مختلف از جمله دفع زائدات صنعتی ودفع پسابهای كشاورزی به داخل آبها وارد می‌شوند و انسان به طریق غذا، آب واز طریق تماس مستقیم با این تركیبات مواجهه پیدا می‌كند. به دلایل گفته شده وجود این تركیبات در محیط زیست یك مسئله بغرنج زیست محیطی به شمار می‌رود. به همین دلیل باید به فكر چاره‌ای برای كم كردن این تركیبات در محیط زیست بود. مهمترین استراتژی در این مورد كاهش تولید این مواد در منبع می‌باشد و گزینه بعدتی تصفیه فاضلابهای حاوی این مواد برای كاهش آنها و رساندن مقدار آنها در حد استانداردهای زیست محیطی بین المللی می‌باشد. در این پروژه به نكاتی همچون كاربردها، راه های ورود اثرات و تصفیه‌های بعضی از این تركیبات بحث شده است.                

مهمترین تركیبات آلی كلره شامل موارد زیر می‌باشد

- حشره كشها و علف كش‌ها كلره از جمله DDT

- تری كلرواتیلن

- دی كلرواتیلن

- 1و 2 دی‌كلرواتان

- تتراكلرواتیلن

- پری كلرواتیلن PCE

- تتراكلریدكربن

- تركیبات PCBs

- كلروفرم

-1و1و1-تری كلرواتان

- كلرید وینیل

- كلرید وینیل

- كلرید متیلن

- دی اكسین ها وشبه دی اكسین ها

- كلرو 2-نیتروبترن

-2-كلرو فنول

- هگزا كلروبترن

- پنتا كلروفنول

-1و4 دی كلروبترن 

 كاربردها و راه‌های ورد برخی تركیبات مهم آلی كلره به محیط زیست

حشركشها و علف كشها:

حشره‌كشها و علف كشهای كلره از طرق مختلف و در آب می‌گردند.

1- از طریق بكار بردن مستقیم آنها برای كنترل گیاهان و حشرات در آب.

2- به علت عبور آب از زمینهای كشاورزی و از فاضلابهای صنعتی

بسیاری از سموم دفع آفات و هیدروكربورهای كلردار خیلی سریع جذب رسوبات و یا مواد معلق می‌شوند و این خاصیت می‌تواند برای جداكردن آنها در اعمال تصفیة آب از طریق روش انعقاد پس از رسوب كردن مواد معلق مورد استفاده قرار گیرد. برای بهتر جدا كردن این مواد می‌توان از جذب بوسیلة ذغال فعال استفاده كرد. پودر زغال فعال ممكن است در مرحلة آخر واحدهای تصفیه، بر روی صافیها و یا شفاف كننده‌ها قرار داده شود و یا زغال فعال گرانول شده در مرحلة آخر صاف كردن به كار می‌رود. ترجیح داده می‌شود كه میزان كوم دفع آفات را قبل از تصفیه كردن آب محدود ساخت.

تری كلرواتین

این ماده بی‌رنگ، سفاف غیر قابل اشتعال، فرادویك چربی زدایی بسیار عالی است و به عنوان حلال و استخراج در برخی از صنایع غذایی نظیر جداسازی كافئین از قهوه كاربرد دارد تبخیر این ماده در طی تولید و استفاده در فعالیت‌های مختلف عامل عمدة افزایش آن موجود می‌باشد این ماده در بافتهای انسان، هوا و غذا یافت شده است.

دی كلروانینن

در بین 3 ایزومردی كلرواتیلن 1 و 1- دی كلرواتین به طور گسترده در صنایع شیمیایی كاربرد دارد از كاربردی این ماده به كارگری آن به عنوان ماده واسطه در تولید متیل كلروفرم و PVCD می‌باشد به غیر از دفع مواد زائد و تخلیه پسابها كه منبع مستقیم انتشار  این مواد زائد به آبهای طبیعی می‌باشد مقادیری از این ماده نیز ناشی از تجربه او اوالتری كلرودتان می‌باشد.

1و 2 دی كلرودتان

این ماده شیمیایی به فرمول  و یك مایع با دانستیه نسبی 25/1 می‌باشد به عنوان حلال در بسیاری از صنایع شیمیایی كاربرد دارد . همچنین از این ماده به عنوان یك ماده واسطه در تهیه ساخت مواد شیمیایی دیگر نیز استفاده می‌شود. از كاربردهای دیگران در مقیاس محدودتر به عنوان یك حشره‌كش می‌باشد. به عبت معرف زیاد و گسترده این ماده در صنعت مقادیر زیادی از آن در آبهای سطحی و همچنین آبهای آشامیدنی اندازه‌گیری شده است.

اگر چه قاس از طریق خوراكی نیز ممكن است ولی تماسها عمدتاً در حوالی مراكز تولید و یا دفع این مورد و از طریق استنشاق و یا پوست ایجاد شده‌اند حدود 60درصد كل انتشار (2/0 درصد كل تولید) تاكنون به هوا، آب، خاك و وارد شده كه همگی ناشی از فعالیت‌های صنعتی است. از آنجایی كه این ماده در تولید كلرید وینیل به كار می‌رود حدود  مقدار مذكور در اثر دور ریز كردن باقیمانده‌های سنگین در تولید كلرید وینیل به محیط زیست وارد می‌شود.  مكانیسم زدایش این مواد زائد خطرناك از محیط زیست عمدتاً تغییرات و نقش عواملی چون تجزیه شیمیایی و تجزیه زدایش اهمیت ندارد.

تتراكلرواتن (تتراكلرواتین، پروكلرواتین PCE)

1و1و2و2 تتراكلرواتن یك مادة بی‌رنگ، غیرقابل اشتغال و مایع است كه عمدتاً به عنوان حلال در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بسیاری از صنایع فلزی جهش زدایش چربی از فلزات در مراحل تكمیلی و همچنین در پاره‌ای از فعالیتها نظیر خشكشوییها كاربرد فراوان. مقادیری از این ماده نیز در فرآیندهای تكمیل در نساجی و همچنین در تهیه كلروفلروكربنها كاربرد دارد حدود 85 درصد از تولید سالیانه این ماده به جو وارد می‌شود.

مهم‌ترین شكل زیست محیطی ‌آن استفاده بی‌رویه و كنترل نشده در صنایع آهن و فولاد و همچنین خشكشوییها بوده است.

از طریق پسابهای صنعتی كارخانجات و مراكز استفاده كنندگان به آبهای سطحی تخلیه می‌‌گردد. در انگلیس آبهای سیستم شبكه شهری محتوی حدوداً 38% پركلرواتین می‌باشد.

تتراكلریدكربن

این ماده به فرمول و یك امكان هالوژن دور می‌باشد كه در مقیاس بسیار وسیعی در صنایع یكی از مودیر استفادة آن در تولید فلوئوروكربن باشد. در برخی موار مشكلات مشاهده شده در اثر تخلیه این موارد به داخل محیطهای  آبی ایجاد شده است. ولی وجود آنها در جو بیشتر به دلیل استفاده گسترده و از یك طرف فوادیت ماده از طرف دیگر در حوالی مناطق صنعتی است.

تركیبات  پلی كلرنیتیر بی فنیلها

این تركیبات به دلیل بسیاری از خواص در كاربردهای صنعتی سودمند هستند این خواص عمدتاً عبارت است از: پایداری، فشار اندك، اشتغال پذیری اندك، ظرفیت گرمایی ویژه بالا، هدایت الكتریكی كم، ثابت دی الكتریك بالا و خورندگی بسیار كم و جزئی: متأسفانه این واد شیمیایی قادرند كه از راه‌های مختلف پوستی، ؟؟ خوراكی و وارد بدن شده و در بافت چربی تجمع یابند بیشترین استفاده آن در دستگاه‌های الكتریكی به عنوان روغن عایق می‌باشد. كاربردهای مهم PCB – در ترانسفروماتورها، خازنها، نرم كننده‌ها، روغنهای هیدرولیك و روغنهای روانكاوی، كاغذ كپی بدون كربن، مرود استفاده مختلف صنعتی، سیالات انتقال ( حرارت، افزودنیهای بنزین)

كلروفرم: كلروفرم یكی از تركیبات گروه تری هالوسان است. استفادة عمده و وسیع كلروفرم در صنایع تهیه و ساخت كلرودی فلوروستان به عنوان ماده برد، مواد فشار و یك مادة مهم در تهیه تترافلورواتن می‌باشد. كلروفرم یك حلال آلی بسیار قوی نیز‌ می‌باشد و از این مواد زدایش چربی و روغن و فرآیندی تكیملی در بسیاری از صنایع كاربرد دارد. كلروفرم به تعداد نازك به عنوان داروی بیهوشی روغنهای طبی در برخی از لوسیونها و خمیر دندان به كار می‌رود.

مقدار كلروفرم در آب آشامیدنی عمدتاً واكنش در روند كلر زنی به آب ایجاد می‌گردد به عبارت دیگر بیشترین منشأ كلروفرم در آب آشامیدنی از طریق غیر مستقیم است و نه از طریق دفع مستقیم مواد زائد به داخل آبهای سطحی و منابع آبی

1و1و1- تری كلروتان:

یك هیدرو كربن كلره است كه از كلریدوینیل با كلرید وینیلیون از طریق كلریناسیون تولید می‌گردد. این ماده در زدایش چربی صنایع فلزی و به عنوان حلال در بسیاری از صنایع كاربرد دارد. همچنین به عنوان یك ماده واسطه در بسیاری از صنایع شیمیایی به كار می‌رود تری كلرواتیلن.

به عنوان حلال در بسیاری از امور مصرف در استفاده‌های آن ؟؟ زدایش چربی از فلزات، تمیز كردن پارچه، فرآیندهای استخراج با حلال می‌شود.

تری كلرواتیلن ممكن است از صنایع به صورت بخار و یا از طریق پسابها و زوائد صنعتی به محیط زیست انتشار یابد.

كلرووینیل:

از گروه اتن‌های كلره است. اتن‌های كلره به مقدار زیاد در صنایع به عنوان حلال نرم كنده رقیق كننده، و مواد مورد استفاده در خشكشوییها به كار گرفته می‌شود. وینیل كلرایدیك مادة سرمانزا است این ماده عمدتاً جهت تولید پلی كلریدوینیل (PVC) مورد استفاده قرار می‌گیرد مورد استفاده دیگر وینیل كلراید به عنوان مادة واسطه در تهیه متیل كلروفرم است. بیشترین استفاده PVC در تهیه لوله و آب بندها می‌باشد. در كارخانجات ساخت  و تهیه لاتكس مقادیر اندكی كلرید وینیل در پساب خروجی اندازه‌گیری شده است.

كلرید میتلن:

در وسعت زیاد در خصوص زدایش رنگ و به عنوان یك حلال چند منظوره مورد استفاده قرار می‌گیرد. حدود 80 درصد میزان تولید شده از این ماده و در اتمسفر می‌شود.

اثرات تركیبات آلی كلره:

تركیبات آلی كلره گروه بزرگی از تركیبات با تنوع پیچده‌ای از اثرات بیولوژیكی با مكانیسم‌های عمل متفاوت تشكیل می‌دهند. این تركیبات از جلمه دی اكسین‌‌ها  و DDT كمیت و مقاومت بالایی دارند سم شناسی این تركیبات یك موضوع مهم می‌باشد.

از جلمه اثرات مشكوك و بحرانی كه در اثر تماس انسان، با سطوح پس زمینه‌ای این تركیبات اتفاق می‌افتد می‌توان به سرطان و اثرات بر تولیدمثل، رفتارهای عصبی و اثرات بر سیستم ایمنی و سیستم‌های هورمونی اشاره كرد.

به منظور انجام نظارت و ارزیابی خطرات این گونه تركیبات به داده‌ها و مطالعات ابیدمیولوژیك اضافی نیاز است به ویژه پیشنهاد می‌كنند كه این چنین اثراتی در جمعیتهای انسانی رخ می‌دهند و بنابراین به منظور كاهش تماس با این تركیبات باید از آزادسازی بیشتر این تركیبات در محیط جلوگیری كرد.

این فصل خلاصه‌ای از سمیت تعدادی از این تركیبات الی كلره بر پایه وجود كلی آنها به عنوان آلوده كننده‌های محیط زیست و اطلاعات در دسترس انتخاب شده‌اند ارائه می‌دهد.

تركیبات انتخاب شده شامل دی اكسین ()  DDT و تعدادی دیگر از حشره‌كشهای ارگانو كلره می‌شود.

ولی تركیبات آلی كلره متعدد وجود دارد و در حقیقت بزرگترین قسمت این گروه كه بطور قابل ملاحظه‌ای برای انسان سمیت ندارند و یا با توجه به وجود آنها و یا اثرات آنها تاكنون بطور كافی مطالعه نشده‌اند دی اكسین   و DDT و حشره‌كشهای الی كلره قسمتهای متعدد دارند كه به طور معمول سم شناسی آنها را با اهمیت می‌كند. آنها به طور كلی نسبت به تجزیه‌های شیمیایی و بیولوژیكی مقاوم هستند و خاصیت لیپوفیلیك آنها بالا است در نتیجه آنها در زنجیرة غذایی تجمع پیدا می‌كنند و تماس انسان با آنها ابتدا از طریق غذا اتفاق می‌افتد.

تشكیل تركیبات آلوده‌ كننده پیدا شده در بافتهای انسان نهاتیاً احتمالی است. اما بر طبق تفاوتهای ناحیه، آلودگی تركیبات گوناگون و همچنین عادات غذایی جمعیتهای متفاوت متغیر است مثلاً در سوئد ماهی منبع غالب تماس با این تركیبات است در حالی كه در هلند ورود محصولات بنیایی مهم‌ترین منبع تماس می‌باشند. با وجود اینكه میزانهای برآورده شده از حذف این تركیبات متغیر است ولی تعدادی از تركیبات آلی كلره استثنائاً به آسانی از بدن رفع می‌شوند. در میان زنان شیر دادن مهم‌ترین راه دفع برای این تركیبات است در نتیجه كودكان شیرخوار به طور زیادی با این تركیبات تماس پیدا می‌كنند. برای اكثر تركیبات شیمیایی ظرفیت بدن با افزایش سن افزایش می‌یابد و این احتمال وجود دارد كه با افزایش سن ذخیره تجمعی این مواد در بدن افزایش یابد و اشخاص حاد علمی و نگرانی علمی تبدیل شده‌اند.

در سالهای اخیر بحث‌های عمومی بر روی دخالت تركیبات آلی كلره معین بر روی سیستم‌های هورمونی و به طور ویژه سیستم استروژنی متمركز شده است. به دلیل تماس بالا و احتمال حساسیت بالا، جنین انسان و كودكان شیرخوار به عنوان مهم‌ترین گروه در معرض خطر مطرح هستند.

در این بخش اولاً بر روی اثرات بحرانی كه احتمالآً در اثر تماس انسان با سطوح پس زمینه‌ای اتفاق می‌افتد مانند سرطان و اثرات بر روی تولید مثل، رفتارهای عصبی و سیستم ایمنی اشاره می‌شود و به ویژه در مورد اثرات بر روی جنین و كودكان بحث می‌كند و تعدادی مكانیسم‌های عمل كه باعث بوجود آوردن این اثرات می‌شود پیشنهاد می‌كند.

تركیبات آلی كلره مقاوم

دی اكسین دو تركیبات شبه دی اكسین‌ها:

2-3-7و8 تتراكلروبترن پی دی اكسین (TCDD) مهم‌ترین دی اكسین سمی است كه در سم شناسی به عنوان نمونه اصلی تركیبات شبه دی اكسین استفاده می‌شود.

شبه دی اكسین‌ها: تركیباتی كه از نظر ساختاری و سم شناسی شبیه به TCDD هستند.

شبه دی اكسین‌های  و  در 2-3-7و8 جایگاه مولكول كلرینه شده‌اند و قدرت آنها با افزایش تعداد بیشتر كلریناسیون افزایش می‌یابد.

همچنین هایی كه فقط در قسمتهای جانبی مولكول كلرینه شده‌اند بالاترین سمیت شبه دی اسكین‌ها را دارا هستند. تركیبات كاهش مصرف غذا، سندروم‌های مضر، دخالت و درگیر كردن غذه‌ای لنفاوی و تیموس و اثر بر روی یاخته‌های كبدی به همراه اثرات بر روی سیستم ایمنی، سرطانزایی، سمیت پوستی اثرات گوناگون بر روی هورمون‌ها و فاكتورهای رشد و اثر بر روی انجام فاز 1 و2 متابولیسم‌های دارویی آنزیم‌های فعل. سمیت در انسانهای تماس یافته با تركیبات شبه دی اكسین بعد از تماس اتفاقی و شغلی شامل عوارض پوستی، فیبروزه شدن جگر، از دست دادن اشتها، كاهش وزن بدن افزایش بیش از حد تری گلیسرید را شامل می‌شود.

اثرات تماس با شبه دی اكسین‌ها كه به عنوان اثرات بحرانی برای انسان شناسایی شده‌اند، سرطان اثر بر روی تولید مثل، اثرات رفتاری و اثر بر روی اعمال سیستم ایمنی را شامل می‌شود.

سرطان و اثرات بر روی رفتار و سیستم ایمنی بعد از تماس طولانی مدت با دموزهای نسبتاً پایین از   مشاهده ‌شده‌اند. همچنین تركیبات PCB، شبه دی اكسین‌ها یا غیر شبه دی اكسین‌ها كه مسئول این اثرات هستند تاكنون شناخته نشده‌اند.

DDT و دیگر حشره‌كشهای آلی كلره:

DDT و تعدادی دیگر از حشره كشهای آلی كلره تشخیص داده شده‌اند كه مشغول تومورهای كبدی در جوندگان هستند همچنین گزارش شده است كه تعدادی از این تركیبات اثرات استروژنی در سیستم‌های حیوانی دارند. ولی برای DDT در این مورد استثناء وجود دارد.

اطلاعات توكسیكولوژی در مورد حشره كشهای كلره با توجه به اثرات آنها كمیاب است. همانند  مشكلی كه در ارزیابی سمیت DDT وجود دارد این هست كه تركیبات گوناگون DDT اثرات مختلفی نشان می‌دهند و احتمالاً از طریق مكانیسم‌های گوناگون عمل می‌كنند.

مهم‌ترین مشكل استروژنی DDT به DDT -  اولیه و به مقدار بسیار كمتر از DDT -  تشكیل شده است.

تركیبات زیست محیطی آلی كلره:

در تعدادی از مطالعات جمعیتیهای انسانی كه با مخلوط از آلوده كننده‌های مقاوم از طرق مصرف مواد غذایی آلوده مثل ماهی تماس یافته‌اند بررسی شده‌اند. اثرات دیده شده در این مطالعات نمی‌توانند به طور واضح با هر یك از این آلوده كننده‌ها كه در زنجیر غذایی یا بافتهای انسان دیده شده‌اند مربوط دانست. ولی احتمال بوجود آمدن این اثرات توسط این تركیبات وجود دارد.

مكانیسم عمل: تركیبات آلی كلره از طرق مكانیسم‌های مختلف سمیت‌شان را به كار می‌گیرد ولی عمل باند شدن تركیبات شبه دی اكسین بار سپتور Ah داخل یاخته‌های و یا دخالت در سیستم هورمونی به عنوان مكانیسم‌های مطرح برای اثرات اتفاق افتاده در اثر تماس با دوزهای كم این مواد شیمیایی مورد توجه قرار دارند.

مكانیسم‌های هورمونی:

تركیبات آلی كلره كه در این بخش بحث شده‌اند بر روی چند سیستم هورمونی مثل هورمون استروژن هورمون میكروئید، گلكوگورتیسوئید و اسید رتینوئیك تأثیر می‌گذارند. این اقرات در سطوح مختلف اتفاق می‌افتد، نظیر تغییر متابولیسم هورمونها، تغییر سطوح رسپورتها یا دخالت در انتقال ؟؟ در زیر اثرات بر روی هورمونهای جنس، استروژن و اندروژن به طور مختصر بحث ‌شده‌اند.

Antiestrogenicty 

مدارك قابل توجهی وجود دارد كه نشان می‌دهد TCDD از قسمتهای ضد استروژنی تشكیل شده است این مدارك جلوگیری از گسترش خود بخودی تو موردی پستانی در رنهای ماده و زنجیرة گوناگون واكنشهای ضد استروژنی در جوندگان و سلولهای سرطانی پستان انسان را شامل ‌می‌شود.

نتایج حاصله از مطالعات بر روی نژاد موشها و رشته‌های سلولی مختلف در عملیات رسپتور Ah  همچنین مطالعات ساختار فعالیت  مختلف پیشنهاد می‌كند كه واكنشهای ضد استروژنی  در TCDD و تركیبات واسطه‌ای مرتبط از طریق رسپتور Ah اتفاق می‌افتد.

هر چند متابولیسم ناشی از 17 استرادیول بوسیلة تركیبات شبه دی اكسین ممكن است تعدادی از اثرات TCDD در دوزهای بالا را بوجود آورند.

نتایج زیر این فرضیه را حمایت نمی‌كنند فرضیه: سطوح جابجا شده  17 استرادیول تحت تأثیر TCDD قرار نمی‌گرد و مهار كم رسپوراستروژن هم زودتر و هم دردوزای كمتر نسبت به جهش آنزیمی اتفاق می‌افتد استروژنیستی، اثرات ضد استروژنی ناشی از TCDD نیستند یا نتیجه عمل متقابل استرادیول با هر رسپوتوردگیر نیستند. در عوض اطلاعات پیشنهاد می‌كند كه كمپكس AhR- Ligand نستزرسپوتورهای استروژنی mRnA را تنظیم می‌كند.

Eatrogenicity

مدارك قابل ملاحظه‌ای در مورد استروژنیستی DDT - وجود دارد. تعدادی (شاید همة) اثرات بوسیلة باند شدن DDT - با رسپورتورهای استروژنی بوجود می‌آیند. فعالیت ضد استروژنی در تعدادی از مطالعات حیوانی برای  

DDT  - مورد توجه قرار داده شده است.

PCB هیدروكسیلی كه به خاطر جانشینی ارتوبیك ساختار محدود كتننده است و به دلیل شابهت ساختار با استرادیول درباند شدن رسپتور استروژن مؤثر می‌باشد. در نتیجه تركیبات PCB معین، متابولیستهای مشهور PCB و كمپكهای PCB می‌‌تواند استروژنیك باشند.

حشره‌كشها آلی كلره، متوكس كلر و كلروكین می‌توانند عامل یكی از اثرات یا اثرات استرونیك بیشتر باشند. در مجموع اثرات استروژنسیتی invitro برای توكافن، دیلورین و اندوسولفان گزارش شده است. هر چند كه تاكنون اثرات invitro آنها ثابت نشده است. تركیبات آلی كلره در این مورد اثرات استروژنسیتی ضعیفتری را نسبت به ivst نشان می‌دهند.

هر چند تركیبات آلی كلره با نیمه عمرهای كوتاه بیولوژیكی در زنجیرة غذایی تجمع می‌یابد مكن است به غلظتهای به اندازه كافی بالا برای بوجود آوردن اثرات استروژنسیتی شخص برسند.

 آنتی آندروژنسیتی:

علاوه برا اثرات استروژنسیتی اخیراً مشاهده شده است كه آلاینده‌ای زیست محیطی آلی كلره همچنین ممكن است از طریق راه‌های آندروژنی عمل كنند DDE -  متابولیت اصلی درست می‌تواند آنتی آندوروژنیك باشد.

اثرات بحرانی بر انسان:

اثرات بر روی گسترش تومورها، همچنین گسترش اثرات بر روی تولید مثل، رفتارهای عصبی و اعمال ایمنی به عنوان ناشی از تماس انسان با تركیبات شبه دی اكسین‌ها پیشنهاد شده‌اند. جنین و كودكان در حال رشد در گونه‌ای مختلف نسبت به دی اكسین‌ها و  ها حساسیت بالایی دارند.