تاریخچه سفر و جهانگردی در جهان

2-1-2- تاریخچه سفر و جهانگردی در ایران :

سفر و جهانگردی در ایران باستان :

هرچند كه گذشت زمان و هجوم اقوام بیگانه به ایران موجب از بین رفتن منابع غنی تمدن كهن پارسی گردیده لیكن از لابلای اوراق به جا مانده و گفته های اقوام همسایه اینطور استنباط می شود كه ایرانیان مردمانی بوده اند شاد زیست، آزاده، متمدن و اهل دانش اندوزی و تبادل فرهنگی. در دوران ایران باستان اندیشه های ایرانی در سراسرگیتی پراكنده بود و این عامل خود نشانی از سیروسفر دارد . در اوستا كتاب دینی ایرانیان باستان ، ننواختن و موجبات آسایش فراهم نكردن برای مسافران جزو گناهان كبیره به شمار می آمده است . آیینها و آدابی كه از ایرانیان باستان به جا مانده نیز نمایشگر آن است كه این قوم مردمانی اهل سیروسفر و گشت و گذار بوده اند كه آیین سیزده نوروز از آن جمله است .

سفر وجهانگردی در دوران هخامنشی :

پس از انقراض دولت ماد و برقراری حكومت هخامنشی تشكیلاتی برای امر سفر فراهم شد كه می توان به موارد زیر اشاره كرد :

1- ایجاد پل برروی رودخانه ها برای اولین بار به دستور كوروش .

2-ساختن بناهای عام المنفعه مانند كاروانسرا ، راهنمایی ، آب انبار و …

3- احداث شاه راهها توسط داریوش .

4- تأسیس «دیوان برید» كه وظیفه آن نگهداری شاه راهها و چاپارخانه درمیان راهها و گماردن مأموران ویژه در مسیر راهها بود.

غلبه اسكندر درسال 331 پیش از میلاد بر ایران به كلی احوال فرهنگ و تمدن ایران را دگرگون ساخت و تمدن و زبان یونانی در ایران وسعت گرفت و به دنبال آن ورود خارجیان به ایران سرعت بیشتری یافت . از كارهای اسكندر در این دوره می توان احداث هفتاد شهر در سرزمینهای مفتوح ایران و افزایش سرعت ارتباطات و حمل و نقل از طریق وسیع تر كردن جاده ها نام برد .

سفر و جهانگردی در دوره اشكانی و ساسانی :

250 سال پیش از میلاد دولت اشكانی بنیان گذاشته شد . پادشاهان اشكانی به تناسب تغییر فصل در شهرهای مختلف ایران گردش می كردند وبرای بهبود وضع راهها اهتمام فراوان داشتند از جمله تسهیلات سفر در این دوره میتوان به موارد زیر اشاره كرد :

1- احداث راه ابریشم كه از مهمترین شاهراههای بازرگانی دنیای قدیم است .

2- اخذ عوارض از كالاهای مختلف .

3- امنیت جاده ها و تأمین آسایش كاروانهای تجاری و نظارت در كارهای تجاری و اقتصادی .

4- تدوین وتثبیت جزئیات مربوط‌ به‌مسیرهای مسافرتی ‌از نظر جغرافیایی،
اقتصادی‌ و…

سفر و جهانگردی در دوران اسلامی :

بعد از غلبه اعراب ، تجارت رونق خود را از دست داد و به دلیل اغتشاشات داخلی فرصت آبادانی و راهسازی نبود ولی بعد از طی بحرانها آل بویه ، آل زیاد و غزنویان به مرمت جاده ها و احداث و تعمیركاروانسراها همت گماشتند بطوریكه در آن زمان سیروسیاحت در سرزمینهای اسلامی و به خصوص ایران بسیار آسان بود و نظیر آن در آن زمان درهیچ جای دیگر دنیا میسر نبود .

سفر و جهانگردی در دوران مغول :

درسال 616 هجری قمری قوم مغول به ایران یورش آورد و شهرهای آباد ایران از بین رفت . مغولها در حملات و تعقیب فتوحات خود به اروپای شرقی هم یورش بردند . این دوره را باید نقطه عطقی در روابط شرق و غرب به حساب آورد كه باعث شد قطب تمدن دنیا پس از دوران طولانی به غرب متصل شود .

سفر و جهانگردی در دوران صفوی :

عصر صفوی دوران طلایی جهانگردی در ایران بود . در این دوره انگلیسیها درصدد برآمدند كه با ایران روابط تجاری برقراركنند . امنیت راههای ارتباطی و تأسیسات اقامتی متعدد و مناسب از جمله دلایلی بود كه باعث شد شمار زیادی از افراد به ایران سفر كنند.

سفر و جهانگردی پس از صفویه :

در دوره قاجار روابط سیاسی گسترش یافت و از طرفی راهها و جاده های بسیاری احداث شد و عصر اتومبیل آغاز گشت كه با ورود آن به ایران سیروسیاحت افزایش یافت . به دنبال آن خطوط راه آهن و هوایی در ایران احداث شد كه در بهبود وپیشرفت اقتصادی و جهانگردی كشور مؤثر شد . تا قبل از جنگ جهانی دوم جهانگردی در ایران به صورت رسمی و برنامه ریزی شده نبود ولی با ایجاد راههای ارتباطی بویژه راههای زمینی ایران به صورت یكی از ممالك پذیرایی جهانگردان خارجی درآمد . از این رو در وزارت كشور شورایی به نام شورای عالی جهانگردی بوجود آمد كه تا سال 1342 به امور جهانگردی می پرداخت و به دنبال آن سازمان جلب سیاحان وابسته به نخست وزیری تأسیس شد . سازمان جلب سیاحان از همان ابتدای تأسیس یك واحد آماری به منظور مطالعه خصوصیات جامعه جهانگردان خارجی و بازارهای جهانگردی تشكیل داد و این واحد با اجرای چند طرح آماری توانست بسیاری از خصوصیات آنها را مورد سنجش قرار دهد و آمارهای لازم را تحصیل نماید . در سال 1353 سازمان جلب سیاحان با وزارت اطلاعات ادغام گردید و پس از انقلاب اسلامی وزارت اطلاعات و جهانگردی با تغییرات