میزان بارندگی و تبخیر ــ منابع آب درون زمین

مقدمه

((ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانك))

پروردگارا تو این دستگاه با عظمت را بیهوده نیافریده ای و پاك و منزهی

 (سوره آل عمران آیه 191)

خداوند بزرگ آنگاه كه انسان را آفرید از روح خود در او دمید و از این روانسان در زمین خلیفه الله گردید. خداوند عالم تمام امكانات را در اختیار بشر قرار داد و با پیامبرانی از جنس خودشان آنان را راهنمایی فرمود آنان كه از چراغ همیشه فروزان نبوت در گذرگاه زندگی بهره گرفتند همواره بهترین طریق را یافتند و خداوند رحمان نیز در تمام دوران رحمت و بركت خود را به آنان ارزانی داشته و می‌دارد. بی گمان حی قادر با نظم بخشیدن به هفت آسمان و مزین كردن آسمانها به كواكب اقتدار لایتناهی خود را به بندگانش نشان داده است زمین نیز مانند سایر مخلوقات خداوند همیشه فرمانبرداری خالق خویش را بی چون و چرا اجرا نموده است و خداوند حكیم در كتاب آسمانی خویش می‌فرماید: به زمین خطاب شد كه فورا آب را فرو بر به آسمان امر شد كه بارن را قطع  كن به یك لحظه خشك شد و حكم(قهر الهی) انجام یافت و كشتی بر كوه جودی قرار گرفت و فرمان هلاك ستمكاران در رسید (سوره هود آیه 44).

در مقابل این همه عظمت و بزرگی خداوند قادر و حكیم تنها به این جمله اكتفا می‌كنیم كه سبحان الله.

 « و از ابر آبی به اندازه فرو می فرستیم و آنرا در زمین جا می دهیم و ما در بردن آن (یعنی بردن آن اندازه ای که بارانده ایم) توانائیم ـــ و با آن باغهای خرما و انگور برای شما تولید می کنیم، که هم فراورده های زیادی در آن برای شما هست و هم از آن می خورید (مؤمنون 18ــ19)». « آیا نمی بینی خدا آبی را از ابر پائین می آورد و آنرا در آب راهها در درون زمین راه می برد، سپس با آن رویشها با رنگهای گوناگون درمی آورد، سپس پژمرده می شود، پس از آن آنرا زرد شده می بینی، سپس آنرا خرد خرد می گرداند. در این روند براستی برای ناب اندیشمندان یادآوری افزون نهفته است (زمر 21)».

1- آبهای زیرزمینی چگونه ایجاد می‌شوند ؟

اغلب آبهای زیر زمینی از بارش و بارندگی ای كه وارد زمین شده سرچشمه می‌گیرند. نقشه فوق نشان دهنده خاكهای اشباع شده از آب می‌باشد (آبخوانی كه بیش از حد دارای آب می‌باشد)  كه بر روی سنگ بستر آبخوان قرار گرفته است. در آبخوانی كه بیش از حد دارای آب است، آب فضای خالی بین دانه‌ها را پر می‌كند. در سنگ بستر آبخوان ها، آب از شكستگی‌ها و دیگر فضاهای خالی سنگ بستر وارد آن می‌گردد. همچنین برخی از انواع سنگ بستر مانند سنگ بستر ماسه سنگی ممكن است دارای فضاهای خالی اضافی (فضاهای اینترگرانولار) باشد كه توسط آبهای زیر زمینی پر می‌گردند. آبهای زیرزمینی از ارتفاعات زیاد(یا مناطقی با فشار زیاد) به سمت ارتفاعات كم (یا مناطقی با فشار كم) جریان می‌یابند این مسئله برای آبهای سطحی نیز صادق است. جریان آبهای زیر زمینی همانگونه كه در تصویر نشان داده شده است به سمت منطقه ای كه خالی از آب (آب زیر زمینی) می‌باشد در حركت است.

 فشار آب زیرزمینی نسبت به ارتفاع نقش مهمتری را در كنترل میزان آب و مسیر جریان آب در بستر محدود شده آبخوان (یا آرتزین) ایفا می‌كند. آنها آبخوانهایی در مقابل نفوذ عایق و بصورت غیرقابل نفوذ یا بصورت چینه هایی با نفوذ پذیری كم می‌باشند.