بررسی هنر دوران ساسانی - ایوان مدائن ، تیسفون

___________________________

هنر دوران ساسانی

شیوه هنر اشكانی با همان ویژگی بارز از روبرو و سه‌رخ سازی به دوره ساسانی منتقل شد و هنرمندان ساسانی به‌آن شكل و خصوصیت مطبوع و دلپذیر دادند كه جهانگیر شد. گریشمن: « هنر ساسانی معرف یك تجدد و احیای ناگهانی خود معجونی از هنر ایرانی است‌كه متجاوز از هزار سال برآن گذشته است.

هنر ساسانی آخرین جلوه هنر شرقی قدیم و قدمت آن به چهار هزار سال می‌رسد. ساسانیان در هنر سنت‌گرا بوده، معماری و اصولا هنر ایران در زمان ساسانیان نسبت به گذشته تغییر كرده و در بنا از مصالح كم دوام ساخته شده، استفاده می‌شده. به همین دلیل اكثر ابنیه ساسانی بمرور زمان از بین رفته و آثار باقیمانده از طاق كسری ( ایوان مدائن) بناهای فیروزآباد، ساختمانهای مهم شهر شاپور نزدیك كازرون، قصرشیرین، نقش‌ برجسته‌های نقش رستم و طاق بستان. به‌طور مثال همین طاق بستان كنگره‌هایش شبیه كنگره‌های تخت‌جمشید است یا قصر ماشیتا در بحرالمیت كه اقتباس از زمان هخامنشی در شوش است. آثار هنر ایرانیان عهد ساسانی در دو حاشیه نمایان است. یكی برروی صخره‌ها و دیگر قلم‌زنی برروی بشقابها كه در موزه‌های جهان بیشتر در لنینگراد پراكنده‌اند. دیگر هنرها عبارتند از مجسمه‌های گرد. كنده‌كاریها، كچ‌كاریها، پارچه‌ها، نقاشی و دیگر آثار كوچك. وارث این هنر دوره اسلامی است كه با دستهای توانای هنرمندان ایرانی جهانگیر شد.

             ازدوره اشكانیان در معماری رسمی ایران ساختن گنبد متداول گشت. از همان روزگار گنبدها روی چهارطاق گوشه بنا میشد و تفاوت آن با گنبدهای رومی این بود كه گنبدهای رومی روی گوشواره بنا می‌گشت.

معماری دوره ساسانیان

            معماری این دوره سرشت اصیل‌تری دارد. قصر شیرین كه خسروپرویز بنا كرد، كم‌وبیش به پیروی از ساختمان‌های هخامنشیان ساخته شده است. طاق كسری (ایوان مداین) در نزدیك دجله درشهر تیسفون از آثار شناخته شده این دوره است. این بنا از آجرهای نظامی سفید و بزرگ ساخته شده است. بروی تالار بزرگی كه موسوم به ایوان است، هشت تالار كوچك گشوده میشد. طاقها بطور كلی شكلی نیم‌دایره داشت و طاق بارگاه بشكل هلالی ساخته شده و وسعت شگرف آن دیدة هربیننده‌ای را خیره میسازد. درحالیكه عناصر و خطوط اصلی این بنا از قریحه ایرانی مایه می‌گیرد، دورنیست كه الهامی از معماری رومی درپاره‌ای از قسمت‌های آن انعكاس یافته باشد. 

فهرست مطالب

هنر دوران ساسانی

معماری دوره ساسانیان

واقعه تاریخی ایوان

نشست بزرگان برای انتقال پایتخت از تیسفون به استخر (شیراز ) در لحظه حساس تاریخ ایران

تاریخچه تیسفون

مدائن

 طاق کسری

ایوان:

بازمانده طاق کسری

منبع

_______