شیوه فرزندپروری و مشکلات رفتاری در دانش آموزان

- مقدمه :

محیط خانواده اولین و بادوام ترین عامل در تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان زمینه ساز رشد اجتماعی، اخلاقی، عقلانی آنان است و همچنین دنیایی است که کودکان با آن آشنا می شوند، کودکان از هزاران لحظه های ظاهراً کوچک کم اهمیت زندگی اجتماعی می آموزند که چگونه رفتار می کنند برای چه چیز ارزش قائل شوند و از زندگی چه انتظاراتی داشته باشند (ماسن، پاول هنری،1370: 65).

کودکان در فضای مستقیم و غیرمستقیم بسیاری از آداب و ارزش ها را می آموزند و تجربیات گوناگون کسب می کنند و از طریق این محیط با کودکان دیگر و دنیای خارج آشنا می گردند و در این تربیت و شیوه ای که هر کدام از والدین برای پرورش کودکان خود اتخاذ می کنند تفاوت دارد شیوه های فرزند پروری اصولی است که خانواده ها برای پرورش و بالندگی کودکان خود استفاده می کنند. تأثیری که هر شیوه بر روی شخصیت کودک خواهد گذاشت بسیار موثر خواهد بود. کودک و نوجوان تحت تأثیر عوامل و شرایطی است که والدین برای او فراهم می آورند. در این میان نقش و نفوذ ما در اولین فردی که با کودک تماس و رابطه ی عاطفی دارد (همان، 1370).

روان شناسان رشد از دهة 1920 به بعد علاقه مند بودند بدانند كه چگونه والدین، رشد اجتماعی و شایستگی را در كودكان پرورش می دهند. یكی از نیرومندترین رویكردها در این زمینه، مطالعه ای تحت عنوان شیو ههای فرزند پروری می باشد كه توسط دارلینگ[1](1999) صورت گرفته است. شیوة فرزند پروری به عنوان مجموعه یا منظومه ای از رفتارها تعریف شده است. كه تعاملات والد كودك را در طول دامنة گسترده ای از موقعیت ها توصیف می كند و فرض بر این است كه یك جو تعاملی تأثیرگذار را به وجود می آورد. شیوة فرزند پروری، عاملی تعیین كننده و اثرگذار است كه نقش مهمی را در آسیب شناسی روانی و رشد كودكان ایفا می كند. بحث در مورد هر یك از مشكلات فرزندان بدون در نظر گرفتن نگرش ها، رفتارها و شیوه های فرزند پروری والدین، تقریباً غیرممكن است (علیزاده و آندرایس، 2002، به نقل از رحمتی).

مشکل رفتاری به رفتار فردی اطلاق می شود که بدون پایین بودن بهره هوشی، تعادل روانی و رفتاری از اندازه عمومی اجتماع دور و دارای شدت، تکرار، مداومت در زمانها و مکانهای متعدد باشد. به طوریکه در عملکرد تحصیلی، رفتاری فرد دچار درماندگی و کاهش میزان کارایی می شود، این گونه کودکان مرتب از سوی اطرافیان بطور مستقیم یا غیر مستقیم طرد میشوند (Khazaei ، 2005، به نقل از ملک شاهی).