مدیریت‌ كیفیت‌ فراگیر در خدمات‌ كتابداری‌ و اطلاع‌رسانی‌

نفوذ
مدیریت‌ كیفیت‌ و علوم‌ اطلاع‌رسانی‌ و كتابداری‌
در وضعیت‌ حاضر مدیریت‌ علوم‌ اطلاع‌رسانی‌ و اطلاع‌رسانی‌ تقریباً رشته‌های‌ اصلی‌ را كه‌ در برنامه‌های‌ آموزشی‌ مدارس‌ یا دانشكده‌های‌ علوم‌ اطلاع‌رسانی‌ و كتابداری‌ دنیای‌ غرب‌ گنجانده‌ شده‌اند زیر پوشش‌ می‌گیرند. فهرستی‌ از رشته‌های‌ اسلامی‌ علوم‌ اطلاع‌رسانی‌ در نمودار 1 نشان‌ داده‌ شده‌. این‌ جدول‌ رابطة‌ بین‌ رشته‌های‌ علوم‌ اطلاع‌رسانی‌، جوانب‌ مدیریتی‌ آن‌ها (ستون‌ دوم‌)، و رابطة‌ آن‌ها با سه‌ جزء اساسی‌ الگوی‌ مدیریت‌ كیفیت‌ فراگیر (نتایج‌، فرآیندها و نظام‌ كیفیت‌) را نشان‌ می‌دهد:

امروزه‌ عموماً نوآوری‌ را موضوعی‌ بسیار مهم‌ در بخش‌ خدمات‌ كتابداری‌ و اطلاع‌رسانی‌ می‌دانند. اما معنای‌ نوآوری‌ واقعا چیست‌؟ آیا مثلاً استفاده‌ از خدمات‌ اینترنتی‌، داشتن‌ یك‌ سراصفحه‌ و مانند آن‌ها نوآوری‌ است‌؟ نوآوری‌ را می‌توان‌ ایده‌، عمل‌ شیئی‌ كه‌ توسط‌ یك‌ فرد یا واحد دیگر، انتخاب‌ جدید تلقی‌ می‌شود [20 ] تعریف‌ كرد. واضح‌ است‌ كه‌ نوآوران‌ افرادی‌ هستند كه‌ نوآوری‌ها را خلق‌ می‌كنند. در عین‌ حال‌ این‌ افراد را غالباً كارآفرین‌ می‌نامند. حال‌ آن‌ كه‌ نوآوران‌ به‌ اولین‌ درصد كوچكی‌ از مردم‌ گفته‌ می‌شود كه‌ نوآوری‌ را به‌ كار می‌گیرند. مولفین‌ بسیاری‌ تاكید دارند كه‌ نوآوری‌ها باید موفقیت‌آمیز باشند، یعنی‌ از سوی‌ سازمان‌ متبوع‌ مورد قبول‌ قرار گیرند و در یك‌ وضعیت‌ كاربردی‌ به‌ اجرا درآیند. باید بین‌ اختراع‌ ــ خلق‌ یك‌ چیز جدید ــ و نوآوری‌ ــ به‌ كار گرفتن‌ یك‌ چیز جدید ــ تمایز قایل‌ شد. تعریف‌ مناسب‌ نوآوری‌ ــ به‌ كارگیری‌ موفقیت‌آمیز ابزار و اهدافی‌ كه‌ در وضعیت‌ حاضر، جدید هستند، در یك‌ موقعیت‌ كاربردی‌ ــ شاید مناسب‌ترین‌ تعریف‌ برای‌ اكثر واحدهای‌ خدمات‌ كتابداری‌ و اطلاع‌رسانی‌ باشد.

1. ABBOTT, CHRISTINE. Aslib, Performance Measurement in Library and Information Services. London, 1994, 57 p.
2. ALBRECHTSEN, HANNE (ED.). Knowledge Organization and Quality
Management. Proceedings of the Third International ISKO Conference 20-24
June 1994, Copenhagen, Denmark/ Ed. by Hanne Albrechtsen and Susanne
Oernager. Frankfurt a.M.: Indeks Verlag. 457 p.(Advances in Knowledge
Organization, Vol. 4).
3. BANASCHECK, JENS. TQM and Innovation. In: The European Quality
Model - European Quality Management Forum, 27-28 September 1995,
Berlin. E.F.Q.M. 1-4. (Workshop 5: TQM and Innovation.)
4. GARVIN, DAVID A. Managing Quality: The Strategic and Competitive Edge.
The Free Press, New York, 1988, 319 p.
5. HERNON, PETER. AND McCLURE, CHARLES R. Evaluation and Library
Desision Marking. Ablex Publishing Corporation, Norwood, New Jersey 1990,
266 p.
6. HYLDEGARD, JETTE. Factors affecting qualified communication through
intelligent interfaces. In: New Library World, Vol. 1106, Vol. 94, 1993, p.
8-13.
7. IMAI, MASAAKI, Kaizen. The Key to Japan's Competitive Success.
McGraw-Hill, New York, 1986, 259 p.
8. JOHANNSEN, CARL GUSTAV. The Use of Quality Control Principles and
Methods in Library and Information Science Theory and Practice. In: Libri,
1992; Vol. 42, no.4, p. 283-295.
9. JOHANNSEN, CARL GUSTAV. Quality Management in the Library and
Information Services Sector. Aarhus: The Aarhus School of Business,
Department of Total Quality Management, 1996, 211 sider. (Ph.D.thesis).
ISBN 87-89695-26-7
10. JOHANNSEN, CARL GUSTAV. Quality Management Principles and
Methods in Library and Information Science and Practice. In: Encyclopedia of Library and information Science (Allen Kent (executive editor). Marcel
Dekker, Inc., New York, Vol. 56, supplement 19, p. 318-352.
11. JOHANNSEN, CARL. GISTAV. Information Quality as a Competitive
Weapon at the Global Information Market: The Significance of Kalseth, Kael
and Kristiansen, Kari Helene (Ed.). TQM. In: Information Power:
Proceedings from the 9th Nordic Conference on Information and
Documentation / Ed. by Oslo: Norsk Fagbibliotekforening, 1995, p. 211-220.
12. JOHANNSEN, CARL GUSTAV. Application of Quality Management in the Nordic countries: Results from the Nordic Quality Management Project. In:
FID News Bulletin, Vol. 45, Issue 5, May 1995, p. 149-155.
13. JOHANNSEN, CARL GUSTAV. Quality Management and Innovation:
Findings of a Nordic Quality Management Survey. In: Libri, Vol. 45 (1995), p. 131-144.
14. JOHANNSEN, CARL GUSTAV. Strategic Issues in Quality Management
(1): Theoretical Considerations. In: Journal of Information Science, Vol. 22,
No.3. p. 155-164.
15. JOHANNSEN, CARL GUSTAV. Strategic Issues in Quality Management
(2): Survey analysis. In: Journal of Information Science, Vol. 22, No.4,
p. 231-245.
16. MARCHAND, DONALD. Managing information quality. In: Information
Quality: definitions and dimensions. Proceedings of a NORDINFO seminar,
Royal School of Librarianship, Copenhagen 1989, Ed. by Irene Wormell.
Taylor Graham, London, 1990, p. 7-17.
17. MILLER, C. WILLIAM. Quantum Quality: Quality Improvement through
Innovation, Learning & Creativity. White Plains: Quality Resources, 1993,
180p.
18. KANJI, G.K. Can T.Q.M. help innovation? In: The European Quality Model - European Quality Management Forum, 27-28 September 1995, Berlin.
E.F.Q.M., 1-4 (Workshop 5: TQM and Innovation).
19. Oakland, J.S. Total Quality Management: The route to improving
performance (2nd Ed.) Butterworth/Heinemann, Oxford, 1993, 463 p.
20. OLAISEN, JOHAN ET AL. The Innovative Library: Innovation Theory
Applied to Library Services. In: Libri, Vol.95, 1995, p. 79-90.

با توجه‌ به‌ مثال‌های‌ بالا مشاهده‌ می‌شود كه‌ جوانب‌ مدیریتی‌، مورد قبول‌ تمام‌ رشته‌های‌ اصلی‌ علوم‌ اطلاع‌رسانی‌ هستند.