پیشینه و مبانی نظری بیمه‌های اتکایی

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع :    انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل:     WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از متن مبانی نظری و پیشینه

در جهان امروز صنعت بیمه از تکنولوژی واحد و یکنواختی برخوردار است. به لحاظ وجود سیستم اتکایی که برای هر شرکت بیمه ضرورت دارد، کلیه اطلاعات فنی و روش­های امروزی صدور و خسارت از یک شرکت به شرکت دیگر و به همین ترتیب و با سرعت به همه شرکت­های بیمه که در عرصه بین­المللی فعالیت دارند، انتقال می­یابد. در این­صورت تنها بیمه­گرانی موفق هستند که قادر باشند به سرعت خود را با دانش فنی جدید تطبیق دهند و از تجربه دیگر مؤسسات بیمه به خوبی و شایستگی بهره­مند شوند. در غیر این­صورت باید بهای گزاف عقب­ماندگی از تجارت بین­المللی را حتی در جامعه خود نیز بپردازند. (آیت کریمی, 1380)

برای تقسیم خطر که از طریق بیمه اتکایی صورت می­پذیرد، تخصص کافی مورد نیاز است و این مهم تحقق نمی­یابد مگر با افزایش اطلاعات و آگاهی­های فنی لازم. کارشناسان صنعت بیمه در کشورهای در حال توسعه لزوماً باید خود را با آخرین اطلاعات و دانش فنی بین­المللی تجهیز کنند تا بتوانند دست کم بخشی از خلا کارشناسی موجود بین کشور خود و کشورهای پیشرفته را پر نمایند و تعادل نسبی بین مبادلات تجاری خویش به وجود آورند. برخی گمان می­کنند که سرمایه کلان در پیشرفت شرکت بیمه نقش اول را ایفا می­کند؛ در حالی که میزان سرمایه به تنهایی نمی­تواند ملاک توفیق یا ناکامی شرکت بیمه به حساب آید. شرکت­های بیمه، مؤسسات خدمات مالی هستند که خدمات تعاونی دارند. در این شرکت­ها مدیریت نیروی انسانی متخصص است که نقش اصلی دارد. در کشورهای در حال توسعه مؤسسات بیمه­ای وجود دارد که از لحاظ سرمایه مشکلی ندارند، اما در حرفه خویش راه به جایی نمی­برند. نیروی انسانی متخصص و کارآمد در دوام و بقای هر حرفه به ویژه حرفه بیمه­گری که امروزه در میان سایر حرفه­های تجاری از اهمیت خاصی برخوردار است، نقش و اهمیت فوق­العاده­ای دارد. درست است که امروز شکاف وسیعی بین کارشناسان کشورهای در حال توسعه و اصحاب تخصص کشورهای پیشرفته صنعتی وجود دارد. اما از بین بردن این شکاف ناممکن نیست؛ چه بسا با آموزش درست و جمع­آوری اطلاعات به روز بتوان به این مهم نایل شد.

2-7-1- مفهوم بیمه اتکایی

بیمه اتکایی به مفهوم توزیع جهانی ریسک است. بیمه اتکایی، شرکت بیمه را قادر می­سازد تا پاسخگوی خسارت­هایی باشد که در طول زمان اعتبار قرارداد، به وقوع می­پیوندد. شرکت بیمه ریسک­های همگون را برای پرتفوی خود گردآوری می­کند. اما اگر اجتماع این ریسک­ها مازاد بر ظرفیت نگه­داری شرکت تشخیص داده شود، وجود قرارداد اتکایی کمک می­نماید که این شرکت تعادل مالی خود را حفظ کند و به او اجازه می­دهد تا به مشتریان خویش سرویس بهتری داده و خسارت­های وارده را به موقع پرداخت نماید. بیمه­گر اتکایی، بیمه­گر واگذارنده را در مقابل زیان­های سنگین مالی که ممکن است با وقوع خسارت­های بزرگ یا تعداد کثیری خسارت­های در ابعاد متوسط و کوچک که در یک زمان محدود وارد شوند، حمایت می­کند. در حقیقت بیمه اتکایی عبارت است از بیمه ریسکی که بیمه­گر واگذارنده آن را بیمه کرده است. از نظر حقوقی، بین قرارداد بیمه­ای که بیمه­گر منعقد می­کند و قرارداد بیمه­ای که بیمه­گر اتکایی می­بندد ارتباطی وجود ندارد و دو قرارداد جداگانه محسوب می­شوند.

2-7-2- تعریف بیمه اتکایی

ایمرسون در کتاب قراردادهای بیمه چاپ سال 1783 تعریف جامعی به شرح زیر از بیمه اتکایی ارایه نموده است: بیمه اتکایی قراردادی است که بر اساس آن بیمه­گر با در نظر گرفتن حق بیمه مشخص خطر بیمه شده را به شرکت دومی واگذار می­نماید؛ در حالی که خود در برابر بیمه­­گذار اصلی مسئول است و قرارداد بیمه اصلی به همان صورتی که صادر شده است بدون هیچ­گونه تغییر یا تبدیلی باقی می­ماند. در بیمه اتکایی شخص بیمه­گذار دخالتی ندارد و بیمه­گر اتکایی نیز مسئولیتی در مقابل بیمه­گذار ندارد و موقعی که بیمه­گر واگذارنده ریسکی را واگذار می­کند، قرارداد جدیدی بین بیمه­گر واگذارنده و بیمه­گر اتکایی منعقد می­شود.  این قرارداد جدای از قرارداد بیمه­ای است که بین شرکت بیمه و بیمه­گذار منعقد شده و هیچ­گونه ارتباطی بین بیمه­گذار و بیمه­گر اتکایی در هیچ مرحله­ای از قرارداد به وجود نمی­آید. بیمه­گذاری که خریدار بیمه­نامه است یا هر شخص دیگری که حامل بیمه­نامه است هیچ­گونه حقی ندارد که به طور مستقیم از بیمه­گر اتکایی تقاضای خسارت نماید؛ مگر این­که در قرارداد اتکایی به طور صریح تاکید شده باشد یا موافقت خاصی بین بیمه­گر اتکایی یا دارنده بیمه­نامه صورت گرفته باشد. قرارداد اتکایی قراردادی دوطرفه است که تحت تاثیر پیشرفت­های فنی و عرف بین­المللی منعقد می­شود. در مواردی که دو طرف نتوانند با توجه به مفاد قرارداد به توافق برسند، اصل داوری مطرح می­شود که در قرارداد اتکایی پیش­بینی شده است. در این مورد هر یک از طرفین یک داور انتخاب می­کند تا موضوع را بررسی و نظر خود را اعلام دارد. در صورتی که داوران منتخب هم به توافق نرسند، سرداور انتخاب می­شود و رای هیات داوری برای اجرا به طرفین اعلام خواهد شد. اگر باز هم دعوا پایان نیافت، موضوع در مراجع قضایی رسیدگی خواهد شد.

به طور کلی هدف بیمه اتکایی کاهش ریسک از دیدگاه آماری و به حداقل رساندن خسارت برای بیمه­گر است. بیمه­گران ریسک را به منظور کاهش حجم کل ریسک­هایی که تعهد کرده­اند، واگذار می­کنند. همان طور که بیمه­گر نقش توزیع ریسک­های اصلی را بین جامعه وسیع بیمه­گذاران هر رشته به عهده دارد و بیمه­شدگان را تأمین می­دهد، وظیفه بیمه­گر اتکایی نیز حمایت از شرکت­های بیمه واگذارنده در مقابل خسارت­های سنگین و توزیع جهانی ریسک است. (آیت کریمی, 1380) شرکت بیمه مستقیم از بیمه­گر اتکایی خود انتظار داردکه:

1. قادر به اداره ریسک­های بزرگ باشد تا توانایی شرکت در این زمینه افزایش یابد.

2. در نتایج عملیات فنی واگذارنده ایجاد ثبات کند.

3. از موسسه واگذارنده در مقابل خسارت­های کلی یا خسارت­های سنگین که افزون بر توانایی منابع مالی است، حمایت کند.

4. توزیع جغرافیایی ریسک­های بیمه شده در مقابل خسارت­های فاجعه­آمیز به مطلوب­ترین حالت انجام پذیرد.

5. راهی برای ورود و خروج از بازارهای بین­المللی داشته باشد.

6. کمک و تسهیلات فنی و اداری برای بهبود روش­ها و سیستم­ها نظیر کامپیوتر و مشکلات خاص فنی و مدیریتی دریافت کند.

نتیجه برنامه فوق افزایش ظرفیت صدور تک­تک شرکت­های بیمه و در مجموع افزایش ظرفیت صدور کل بازار بیمه ملی است. بدیهی است که بیمه اتکایی تنها راه حل افزایش ظرفیت صدور شرکت­های بیمه و کل بازار نیست؛ بلکه ظرفیت صدور را می­توان از طریق ازدیاد ذخایر و توانایی­های فنی شرکت بیمه افزایش داد. تصمیم برای خرید پوشش اتکایی به منظور حمایت از پرتفوی شرکت بیمه با هزینه آن (حق بیمه اتکایی) و امکان­پذیر بودن برنامه اتکایی مناسب ارتباط دارد. در بازارهای بیمه اتکایی انواع پوشش بیمه اتکایی مناسب برای پرتفوهای مختلف ارایه می­شود. عمده­ترین پوشش بیمه اتکایی در حال حاضر عبارتند از بیمه اتکایی مشارکت، مازاد سرمایه، مازاد زیان در مدت معین اختیاری و مازاد خسارت که به پوشش­های اتکایی نسبی و غیر نسبی تقسیم می­شود. در قرارداد اتکایی نسبی بیمه­گر اتکایی به یک نسبت در حق بیمه خسارت و تعهدات بیمه­گر واگذارنده مشارکت می­کند. در ادامه انواع قراردادهای بیمه اتکایی مورد بررسی بیش­تر قرار خواهند گرفت.

پیشرفت­های تکنولوژی و اختراع مصنوعات متنوع و پیچیده در جهان امروز موجب ظهور ریسک­های جدید می­شود. ظرفیت صدور بازارهای بیمه­ای باید به­منظور پاسخ­گویی به نیازهای متقاضیان باید هماهنگ با افزایش ریسک­های جدید با سرمایه­های سنگین افزایش یابد. این امر عملی نیست مگر آن که صنعت بیمه اتکایی جهان بتواند پاسخ­گوی نیاز بیمه­گران به پوشش­های بیمه اتکایی باشد؛ وگرنه ظرفیت شرکت­های بیمه مستقیم بدون داشتن برنامه­های اتکایی مناسب بسیار محدود خواهد بود. بیمه­گر اتکایی شرایط مساعدی برای شرکت بیمه واگذارنده ایجاد می­کند تا با انتقال بخشی از تعهدات خود، ظرفیت را افزایش دهد و از طریق سازوکار اتکایی، ریسک­های بیمه شده در جهان توزیع شود. صنعت پیچیده بیمه اتکایی در جهان امروز، تمام بازارهای جهانی بیمه را به هم متصل و مرتبط نموده است. شاید مهم­ترین پایگاه بیمه اتکایی، لندن باشد که بازار بیمه اتکایی متشکل از لویدز، بیمه­گران حرفه­ای، شرکت­های بیمه مستقیم و دلالان بیمه اتکایی است. البته تقریبا تمام کشورهای دنیا دارای بازار بیمه و بیمه اتکایی ملی هستند.

کوچکی بازارهای بیمه ملی به ویژه بازارهای بیمه ملی کشورهای در حال توسعه ظرفیت پذیرش و نگه­داری ریسک در سطح محدود موجب شده است که شرکت­های بیمه برای رفع بخشی از نیازهای اتکایی خویش راهی بازارهای بیمه اتکایی بین­المللی به ویژه بازار لندن شوند. بر اساس تعریف، بیمه­گر اتکایی، عملیات بیمه مستقیم را انجام نمی­دهد. شرکت­های بیمه مستقیم در جهت خودبسایی و رفع نیازهای بیمه اتکایی به قبول عملیات اتکایی از طریق واگذاری متقابل یا غیرمتقابل اقدام می­کنند که به دلیل تفاوت­های زیادی که بین ماهیت پرتفوی واگذاری و قبولی وجود دارد، این امر مشکلات عدیده­ای برای این مؤسسات پدید می­آورد. از نظر فنی تفاوتی بین روش­های بیمه اتکایی حرفه­ای و شرکت­های بیمه مستقیم وجود ندارد. تنها استثنا در روش صدور است که امکان دارد هر شرکت با توجه به توانایی­های فنی و مالی خویش و بافت بازار بیمه، سیاست­های صدور مختص به خود داشته باشد. نقش دلالان بیمه اتکایی برای بیمه­گران اتکایی کم و بیش مشابه نقش دلالان بیمه برای شرکت­های بیمه مستقیم است. به همین دلیل است که در برخی بازارها مشاهده می­شود که دلالان هر دو نقش را ایفا می­کنند. تنها فعالیت دلالان در این است که دلال مستقیم وظیفه ایجاد ارتباط بیمه­ای جامعه بیمه­گذاران و شرکت­های مستقیم بیمه را به عهده دارد؛ در حالی که نقش دلال بیمه اتکایی ایجاد شبکه و پل ارتباطی بین بیمه­گران واگذارنده و بیمه­گران اتکایی است. موسسه لویدز که نقش به سزایی در بازار بیمه و بیمه اتکایی جهانی دارد، شرکت بیمه مستقیم یا اتکایی تلقی نمی­شود و سهامدار ندارد؛ بلکه هر کس به مسئولیت خود عملیات بیمه مستقیم و اتکایی انجام می­دهد. موسسه لویدز یک بازار بین­المللی محسوب می­شود که متشکل از جامعه پذیره­نویس­های منفرد ریسک است. بیمه­گران لویدز تماس مستقیم با واگذارنده­ها ندارند. ارتباط آن­ها تنها از طریق دلالان لویدز امکان­پذیر است؛ گرچه حجم عملیات بیمه اتکایی لویدز نیز بسیار عظیم است. به همین دلیل است که سایر بازارهای بیمه اتکایی تحت تاثیر و نفوذ موسسه لویدز قرار دارند.