چالشهای حقوقی ارسال برنامه ها بوسیلة ماهواره های پخش مستقیم

در آغاز، امواج ارسالی ماهواره ها به صورت مستقیم نبود و اول ایستگاههای زمینی یا گیرنده های عمومی آن امواج را دریافت می كردند و سپس برای گیرندگان خصوصی آن را پخش می كردند. از این طریق، دولت محل دریافت امواج ماهواره ای، صلاحدید خود را در مورد مضمون و متدهای برنامه های با توجه به بافت كشور خویش و مقتضیات آن اعمال می كرد.

اما بعدها پیشرفت هایی در این زمینه انجام شد به طوری كه برای گیرندگان خصوصی این امكان فراهم شد كه برنامه های ارسالی از ماهواره ها را بطور مستقیم دریافت كنند و بدین ترتیب دخالت دولت در پالایش برنامه های دریافتی تا حد زیادی از بین رفت. برخی از دولتها كوشیدند در مقابله با پخش مستقیم برنامه های ماهواره ای، قوانین و مقررات داخلی جدیدی تصویب كنند و در این مقررات جدید به مجازات افرادی بپردازند كه تجهیزات دریافت برنامه های ماهواره ای را مورد معامله، نصب و استفاده قرار می دهند.

برخی از متخصصان نیز به موازات این برخورد تقیننی، مقابله فنی با گیرنده های برنامه های ماهواره ای را پیشنهاد كردند. تردیدی نیست كه اقدامات اینچنینی (صرف نظر از تبعات منفی آن در سطح داخلی و بین المللی، كه صرفاً متعرض گیرندگان برنامه های ماهواره ای می شود، به زودی در مقابل پیشرفتهای فنی و فشارهای اجتماعی رنگ می بازد. حال باید دید كه دولت گیرنده برنامه های غیر مجاز مستقیم چه اقامات متقابلی را می تواند انجام دهد.

الف – درخواست توقف برنامه های غیرمجاز و ارجاع اختلاف به مراجع ذی صلاح، توسل به اقدامات متقابل در حقوق بین الملل، جنبه استثنایی و موقتی دارد و به لحاظ آثار و تبعاتی كه می تواند در روابط دولتهای ذی ربط، و نیز در سطح جامعه بین المللی ایجاد كند، باید به عنوان آخرین حربه مورد توجه قرار گیرد.

به اعتقاد كمیسیون حقوق بین الملل دولت گیرنده برنامه های غیرمجاز ابتدا باید از دولت خاطی، تقاضای جبران خسارت نماید. اگر دولت خاطی به صورتی ناموجه و غیرقانونی از جبران خسارت سرباز زند در آن صورت دولت گیرنده برنامه های غیر مجاز می تواند به اقدامات متقابل دست بزند

 - چالشهای حقوقی پخش مستقیم برنامه های ماهواره ای در نظام های ملی و بین المللی، پژوهشگر گروه مطالعات حقوقی سازمان صدا و سیما، تهران: سروش (انتشارات صدا و سیما)

  زمانی، قاسم، مجلة حقوقی. دفتر خدمات حقوقی جمهوری اسلامی ایران، شمارة یست و چهارم، 1378، ص 324

  زمانی، قاسم، پیشین، ص 340