) سوادآموزی تابعی (سواد آموزی تابعی (سواد آموزی با تکیه بر ابعاد عملی خواندن و نوشتن)
پس از جنگ جهانی دوم و مردم به تدریج متوجه این حقیقت شدند که سوادآموزی سنتی با ابعاد و مفاهیم خاص خود نمی تواند نقش مؤثری در دگرگون کردن شرایط و موقعیت سیاسی و اجتماعی یا اقتصادی آنها ایفا کنند از این رو موضوع سواد آموزی تابعی، فلسفه و اهدافی وسیعتر مطرح شد و استفاده عملی از مهارتهای سواد و زندگی روزانه مورد توجه قرار گرفت.
سواد آموزشی تابعی دارای دو بعد اساسی یکی بعد نظری که مسایل و مشکلات بزرگسال مطرح و مورد تجیزیه و تحلیل قرار می گیرد. دیگری بعد عملی که تصمیماتی درباره مائل مورد نظر اتخاذ می گردد و به مرحله اجرا در می آید. تعلیم خواندن و نوشتن و حساب کردن در ضمن این دو بعد انجام می شود. مهارتهای سواد همراه با آموزش های سیاسی، اجتماعی و یا حرفه ای مطرح می شود. مؤسسات و نهادهای مختلف برای با سواد کردن افراد جامعه بسیج می شوند مثلاً برای مجهز کردن کشاورزان بر فنون جدید کشاورزی آموزشهای لازم در این زمینه مسؤولان وزارت آموزش و پرورش و کشاورزی و جهاد سازندگی و کلیه نهادها در توسعه و پیشرفت روستاها سهمی دارند و بسیج می شوند